سیکاداسه - اریکاسه (آزالیا)

● خانواده سیکاداسه
سیکاداسه یک گیاه قدیمی و مربوط به دوره‌های بسیار کهن زمین شناسی است که در حال حاضر فقط یک جنس سیکاس از آن وجود دارد. سیکاس حد واسط بین باز دانگان و نهان دانگان بوده و از گیاهان زینتی آپارتمانی محسوب می‌شود. این گیاه با برگ‌های بسیار بزرگ و سبز منظره‌ای زیبا در داخل منزل یا گلخانه‌ها بوجود می‌آورد. سیکاس بومی جنگل‌های نسبتاً گرم و مرطوب است و به همین دلیل وقتی از شرایط طبیعی خود جدا می‌شود و به محیط جدید برده می‌شود تغییراتی در سیستم رشد و نمو آن بوجود می‌آید. برای پرورش بهتر سیکاس محیطی با رطوبت نسبی بالای ۸۰ % نیاز است که این امر با مرطوب کردن محیط بوسیله اسپری‌ آب و سیستم بخار ساز میسر می‌شود.
وجود یک خاک مناسب در پرورش سیکاس اهمیت زیادی دارد. سیکاس در یک خاک مرغوب، غنی و عمیق به خوبی رشد و نمو می‌کند. بهتر است بجای گلدان سیکاس را در داخل زمین گلخانه با عمق خاک مناسب و PH پایین کشت کنید تکثیر سیکاس بوسیله بذر و تقسیم بوته انجام می‌گیرد. قابل ذکر است که هر دو روش تکثیر مشکل است.
▪ تکثیر سیکاس بوسیله بذر
بذر سیکاس دارای پوسته بسیار ضخیمی است که برای سبز شدن باید ابتدا آن را نرم کرد. این امر به کمک اسید سولفوریک انجام می‌گیرد. علاوه بر این سیکاس مقداری نیاز سرمایی دارد که باید برای گیاه فراهم شود.
در روش رویشی تکثیر سیکاس، از پا جوش‌های گیاه (که همواره به فراوانی یافت نمی‌شوند) استفاده می‌شود. پا جوش‌ها در کنار گیاهان مسن و در شرایط خاک مرغوب و مناسب بوجود می‌آیند. هر پایه مسن و بالغ سیکاس بین ۳ تا ۷ پا جوش تولید می‌کند. همواره کار ازدیاد سیکاس مورد توجه محققین بوده است. کار کشت بافت Tissue culture و تهیه محیط‌های غذایی برای تکثیر این گیاه بطور تخصصی انجام می‌گیرد.
سیکاس یک گیاه دو پایه است. یعنی پایه‌های نر و پایه‌های ماده کاملاً از هم جدا هستند. وقتی گیاه به مرحله گل دهی نزدیک می‌شود، بخش میانی گیاه، برگ‌های پیچیده و ظریف سبز رنگی را بوجود می‌آورد که در حقیقت حامل تخمدان و بخش مادگی گل است. گل‌های نر در سیکاس شکل مخروطی دارند و شبیه مخروط بازدانگان هستند. تعداد دانه‌های گرده در این گیاه نسبتاً زیاد است ولی امکان نگهداری دانه‌های گرده تا حدی محدود است.
عدم تولید بذر در سیکاس به وضعیت ساختمانی گیاه بر می‌گردد. اشاره شد که گیاه دو پایه است ولی تعداد گل ماده در طبیعت، بیشتر است. گل‌های نر دارای دانه‌های گرده بسیار سنگین هستند و چون قابلیت جا به جایی بوسیله انتقال‌ دهنده‌ها را ندارند، در نتیجه گرده افشانی باید بصورت مصنوعی صورت گیرد که این امر هزینه بر و وقت گیر است.
▪ مهم‌ترین دلایل زردی برگ سیکاس
- کمبود آهن در اثر عدم جذب در خاک‌های اسیدی؛
- تجمع بیش ا ز حد آب در خاک بدلیل عدم زهکشی مناسب.
تیره سیپراسه
گیاه سیپروس یا پنجه کلاغی یا نخل مرداب دارای شکل‌های وحشی می‌باشد. سیپروس مزاحم در مزارع و باغات را بعنوان یک علف هرز می‌شناسند.
سیپروس یا نخل مرداب گیاهی است که ریشه‌های آن به مدت طولانی در آب باقی می‌ماند، لذا در محیط‌های فاقد خاک و باتلاقی قابلیت کشت دارد و شاید به همین دلیل در فارسی نام آن را نخل مرداب گذاشته‌اند.
هر کدام از چترهای گیاه را که به اندازه کافی بزرگ و رسیده باشند چنانچه بصورت معکوس در لیوان آب قرار دهیم، از محل جوانه‌ها ریشه و ساقه بوجود می‌آید. علاوه بر استفاده از قلمه‌های معکوس، این گیاه بوسیله تقسیم بوته و پا جوش نیز تکثیر می‌شود.
● تیره اریکاسه Ericacea
گونه اریکاسه یا آزالیا در رنگ‌های مختلف و اندازه‌های گوناگون و فرم‌های پُر پَر و کم پَر یافت می‌شود. اگر آزالیا به عنوان گیاه گلدار به گلدان منتقل شود باید تمام شرایط پرورشی برای گیاه آماده باشد:
الف) خاک متوسط و غنی از مواد غذایی، هم‌چنین افزودن پیت ماس یا خزه‌های مرطوب به حفظ رطوبت کمک می‌کند؛
ب) حفظ درجه حرارت ثابت برای گیاه؛
ج) ایجاد رطوبت نسبی ۶۵-۶۰ درصد برای گیاه.
از آنجا که گیاه به استراحت تابستانه احتیاج دارد، اوایل بهار گیاه را به زیر سایه درختان انتقال دهید تا رشد رویشی داشته و سپس در اوایل تابستان سر برداری از گیاه را انجام دهید و بخش‌های هَرَس شده را به عنوان قلمه استفاده کنید (قلمه‌های نیمه خشبی آزالیا در فصل تابستان برای ریشه زایی بسیار مناسب هستند). بعد از سر برداری گیاه به تغذیه کامل نیاز دارد که آن را با یک کود کامل مورد تغذیه قرار می‌دهیم، تا همه عناصر ماکرو المنت و میکرو المنت را با هم دریافت کنند. در اوایل پاییز با پایین آمدن درجه حرارت گیاه را مدتی در شرایط آب و هوای آزاد نگه می‌داریم. در این حالت گیاهان برای مدتی نیازمند درجه حرارت پایین (در حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد) هستند. لذا چنانچه این دوره را طی نکنند و همواره در یک درجه حرارت یکنواخت به سر برند گل دهی آن‌ها با تأخیر انجام می‌شود. پس از طی این دوره آن‌ها را به جایی با درجه حرارت ثابت و نور غیرمستقیم منتقل می‌کنیم، تا در زمستان آینده مجدداً به گل روند.
در بین ارقام آزالیا، آزالیای پُر پَر دوره گل دهی کوتاهتری دارد ولی آزالیای کم پر می‌تواند در یک دوره طولانی ۳ تا ۵ ماهه گلدار باشد.
آزالیا در مکان‌هایی که آبیاری یا تغذیه به کمک محلول‌های غذایی کاهنده PH محیط انجام می‌گیرد، انجام می‌شود. اگر گیاه همواره با محلول غذایی خاصی پرورش می‌شود بهتر است در بین دفعات تغذیه از محلولی که PH محیط را پایین می‌آورد، استفاده کنید.
آزالیاهایی که با آب‌های سخت و سنگین آبیاری می‌شوند، کیفیت گل‌هایشان مطلوب نیست، بنابراین کیفیت آبیاری بر روی عملکرد و کیفیت محصول نقش مهم و تعیین کننده‌ای دارد.
زرد شدن برگ‌های آزالیا چنانچه با ریزش همراه نباشد به علت فقر آهن یا روی است. خاک‌هایی که PHبالایی دارند و جذب آهن در آن‌ها براحتی صورت نمی‌گیرد باعث زرد شدن برگ گیاهان می‌شوند. اما اگر این زردی همراه با ریزش برگ باشد معمولاً باید به شرایط رطوبتی محیط توجه کرد.
اگر جوانه‌های رویشی قبل از رویش گل حذف نشود و رشد رویشی ادامه پیدا کند گل‌ها قادر به شکوفایی کامل نیستند و اصطلاحاً Blooming برای گل اتفاق نمی‌افتد.

منبع : P۳۰WORLD