محسن مخملباف

«توبه نصوح» اولین ساخته محسن مخملباف کارگردان مشهور کشورمان است که در زمانی که وی در حال و هوای امروزی نبوده، ساخته شده است.
«توبه نصوح» داستان مردی به نام لطفعلی خان کارمند قدیمی بانک است که سکته می کند. در هنگام تدفین او اطرافیانش متوجه می شوند که زنده است. رو به رو شدن با مرگ، لطفعلی خان را به خود می آورد و از کردار قبلی پشیمان می سازد. او تصمیم به توبه می گیرد در جمع اطرافیان و اهالی محله حاضر می شود و با خوشنود کردن آنان حلال بود می طلبد. او به مرور در برخورد با مردم در می یابد که پذیرفته شدن توبه خالص و حقیقی به آن آسانی که تصور می کرده، نیست.
مخملباف اما در نوجوانی در فعالیت سیاسی شرکت کرد و به مدت چهار سال و نیم به زندان افتاد. بعد از انقلاب در حوزه هنری فعالیت کرد و کارگردانی را شروع کرد و در دهه شصت یکی از پرکارترین سینماگران بعد از انقلاب بود. در آثار او به هیچ وجه نمی توان شباهتی پیدا کرد. تنوع سلیقه و دیدگاه در یک یک فیلم های او دیده می شوند و منتقدان هیچ گاه نتوانستند شخصیت سینمایی مخملباف را بشناسند. چون او در فیلم به فیلم دیدگاهش ۱۸۰ درجه تغییر کرده است.
مخملباف در طول سال های دهه شصت پس از توبه نصوح، استعاذه (۱۳۶۲)، دو چشم بی سو (۱۳۶۲)، بایکوت (۱۳۶۴)، دستفروش (۱۳۶۵)، بای سیکل ران (۱۳۶۷) و عروسی خوبان (۱۳۶۷) را ساخت و به عنوان یک فیلمساز که دغدغه اجتماعی دارد، در میان هنرمندان مطرح شد. محسن مخملباف که با ساخت دو فیلم دستفروش و «بای سیکل ران» به اوج شهرت رسیده بود، با «عروسی خوبان» محبوبیت خود را تثبیت کرد.
نوبت عاشقی (۱۳۶۹) و شبهای زاینده رود (۱۳۶۹) اما به یکباره رویه او را تغییر داد. این دو فیلم در جشنواره نهم فیلم فجر اگرچه به نمایش درآمد اما هرگز اکران نشد.
وی رفته رفته با گردش از گذشته خود، رو به فیلم های آورد که نه تنها به نوعی شخصیت گذشته اش را تغییر داد بلکه به رضایت تماشاگران خاص سینما بسنده کرد.
او در اوایل دهه هفتاد، یکی از بهترین کارهای سینمای ایران را جلوی دوربین بود، «ناصرالدین شاه آکتور سینما»، توانست مخاطبان سینما را به وجد آورد. از دیگر کارهای با ارزش این کارگردان در این سالها هنرپیشه (۱۳۷۱)، سلام سینما (۱۳۷۳)، گبه (۱۳۷۴)، نون و گلدون (۱۳۷۴) و سکوت (۱۳۷۷) است.
این کارگردان پنجاه ساله در سالهای اخیر کمتر در کشور به سر می برد و در کشورهای افغانستان و تاجیکستان فیلم می سازد. سفر قندهار (۱۳۷۹)، الفبای افغان (۱۳۸۰)، سکس و فلسفه (۱۳۸۳) محصول این سفرهاست. وی چندی پیش با گرفتن اقامت دایمی به همراه همسرش فاطمه مشکینی و فرزندانش سمیرا، حنا و میثم در کشور فرانسه مقیم شد.
یوسفعلی میرشکاک در مورد وی می گوید: « مخملباف از سطحیت مسلمانی به سطحیت روشنفکری رسیده است.«
مخملباف هم اینک چنان دچار توهم شده که در ۳۱ اردیبهشت جاری در جشنواره فیلم کن اعلام کرد که «اگر من یا اعضای خانواده‌ام کشته شویم، کار حکومت ایران است.»(!) این توهم از آنجایی پیدا شد که در یکی از صحنه های فیلمبرداریش انفجاری نابجا رخ داد که به زعم او مشکوک می آمد.
«توبه نصوح» با بازیگران فرج الله سلحشور، بهزاد بهزادپور، محمد کاسبی، محمد علی دوست، محصول سال ۶۱ حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است.
برخی از جوایز فیلم های مختلف این کارگردان روشنفکر سینما را می توان به جایزه بهترین طراحی صحنه، فیلمنامه و بهترین کارگردانی برای فیلم «بای سیکل ران» از هفتمین جشنواره فیلم فجر تهران ۱۳۶۷، برنده جایزه اول جشنواره ریمینی ایتالیا ۱۹۸۹ برای فیلم «بای سیکل ران» ، جایزه بهترین تدوین برای فیلم «ناصرالدین آکتور سینما» از جشنواره کارلووی واری ۱۹۹۲، برنده چهار جایزه از جشنواره های توکیو، سی تکس اسپانیا ۱۳۷۴ و سنگاپور ۱۳۷۶ برای فیلم «گبه» اشاره کرد. / پ م ۲۷۰۳

منبع : سایت تحلیلی خبری مبارزین