تاخت و تاز سینمای جهان در قاب شیشه ای

چندی است که پخش فیلم های سینمایی خارجی از تلویزیون، به نحو چشمگیری افزایش یافته است. تولید، ساخت و پخش برنامه هایی چون «سینما یک»، «سینما چهار»، «صدفیلم»، «سینما ماوراء»، «سینما اقتباس»، «سینما و سلطه»، «سینمای کمدی»، «سینمای صامت» و... که بیشترشان نیز به پخش و نقد آثار سینمای جهان می پردازند، گواه این ادعاست. این روند تا بدانجا گسترش یافته که در چند سال اخیر برخی فیلم های روز سینمای آمریکا هم چون: «شوالیه تاریکی»، «میلیونر زاغه نشین»، «شکست»، «چارلی و کارخانه شکلات سازی»، «مرد عنکبوتی»، «پیرمردها سرزمین ندارند»، «خون به پا می شود»، «شب به خیر و موفق باشید»، «ارباب حلقه ها» و... از شبکه های مختلف سیما، به روی آنتن پخش رفته اند. از طرفی طبق گفته مسئولان و دست اندرکاران رسانه ملی، امسال نیز پخش انبوهی از فیلم های خارجی، در دستور کار سازمان صدا و سیما قرار گرفته است.بی شک در تعطیلات پایان هفته، ایام مناسبتی، تعطیلات نوروزی و تابستان، جدای از تله فیلم ها و مجموعه های تلویزیونی و ایرانی، فیلم های خارجی بخش عظیمی از کنداکتور پخش شبکه های گوناگون سیما را، به خود اختصاص می دهند و متاسفانه در این میان سهمی به تولیدات سینمای ایران اختصاص نمی یابد. اکنون این پرسش مطرح می شود که با استمرار این روند می توان به آینده سینمای ایران، که سال هاست در پیچ و خم اقتصادی بیمار و ناتوان، کمر خم کرده است خوشبین بود؟ آیا پخش این شمار فزاینده آثار سینمایی خارجی، از تعداد مخاطبان حرفه ای و عادی سینمای داخلی نمی کاهد یا موجبات از رونق افتادن سالن های سینما را، فراهم نمی آورد؟ باید به این حقیقت توجه داشت چنان چه درخصوص فیلم های ایرانی، سرمایه گذاری ویژه صورت گیرد و بر فیلم نامه این آثار، تاکید و تمرکزی جدی انجام پذیرد، می توانند جایگزینی مناسب، برای فیلم های خارجی به شمار آیند. با توجه به شرایط کنونی سینما و سیاست های جدید صدا و سیما، تلویزیون باید از سینمای ایران حمایت کرده و با خرید حق پخش آثار سینمای ایران، زمینه مناسب را، برای بالندگی و شکوفایی آن فراهم آورد.از طرفی بینندگان تلویزیون، گاه پخش فیلم های ایرانی باکیفیت مناسب را، به پخش فیلم های خارجی ترجیح می دهند. به همین سبب ضروری به نظر می رسد که در تولید، انتخاب و پخش فیلم های ایرانی با مضامین مورد علاقه مخاطبان، هوشمندی بیشتری صورت گیرد. شاید یکی از دلایل رویکرد افراطی تلویزیون به پخش آثار سینمایی خارجی، این است که این رسانه برخی از این فیلم ها را بدون رعایت کپی رایت و پرداخت نکردن حق مادی اثر، به تولیدکنندگان خارجی در اختیار می گیرد.گاه نیز این فیلم ها را، با بهایی ارزان تر از تولیدات داخلی خریداری می کند. در حالی که برای پخش فیلم های ایرانی، پرداخت حق پخش به تهیه کنندگان این آثار، شرطی لازم و قانونی است.
اگرچه در طول سال های اخیر شاهد بوده ایم، زمانی که تلویزیون، مبادرت به پخش اثری از تولیدات سینمای ایران کرده است، یا آن اثر در ویدئو کلوپ ها موجود بوده یا از فرط تکرار در پخش این آثار از شبکه های مختلف، زمینه دلزدگی مخاطبان سینمای ایران فراهم آمده است. بی تردید اگر هزینه خرید فیلم های خارجی، صرف ساخت فیلم های سینمایی ایرانی با کیفیت شود، به اعتلای سینما و فرهنگ بصری مردم کمک شایانی خواهد شد. در حالی که پخش حجم انبوهی از فیلم های خارجی از تلویزیون، پیامدی جز مواجهه با یک سینمای ورشکسته نخواهد داشت. اگر می خواهیم سینمایی پویا و بالنده داشته باشیم، آشتی میان دو رسانه «سینما و سیما» و رویکرد تلویزیون به پخش آثار سینمای وطنی، نخستین گام این پیوند است. البته این سخن هرگز به معنای نادیده گرفتن آثار سینمایی خارجی در تلویزیون و پخش نشدن این آثار، نیست. اما آن چه زمینه نگرانی سینماگران و دست اندرکاران سینمای کشور را فراهم می کند، پخش انبوه و بی رویه این گونه آثار است. از طرفی باید توجه داشت چنانچه میان سیاست های سینما و تلویزیون، تفاوت چندانی نباشد، می توان امیدوار بود فیلمی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجوز ساخت و نمایش عمومی می گیرد، برای پخش از تلویزیون با مشکل خاصی مواجه نخواهد شد.بی گمان بسیاری از فیلم های سینمایی ایرانی، چه به لحاظ محتوا و ساختار و چه از نظر شاخصه های کیفی یک اثر استاندارد، مطلوب تر از برخی فیلم های اکشن و سطحی خارجی هستند که گاه، از شبکه های مختلف به روی آنتن می روند.
سال گذشته مسئولان رسانه ملی اعلام کردند به سبب نادیده گرفتن برخی شئونات فرهنگی، از سوی شماری از سینماگران، تلویزیون نمی تواند بسیاری از تولیدات سینمای ایران را روانه آنتن پخش کند. به همین سبب در بسیاری موارد، فیلم های ایرانی از جمله «گیلانه»، «مهمان مامان»، «عروس آتش»، «هامون»، «اینجا چراغی روشن است» و... با حذف، جرح، تعدیل و ممیزی های فراوانی به روی آنتن سیما رفته اند. نتیجه این سیاست نیز جز اعتراض تهیه کنندگان و کارگردانان سینما و تمایل نداشتن آن ها به پخش آثارشان، از تلویزیون چیز دیگری نبوده است. با روندی که تلویزیون نسبت به پخش فیلم های ایرانی در پیش گرفته می توان گفت انگار برای تلویزیون «مرغ همسایه غاز است». بی شک تلویزیون با خرید و پخش فیلم های خارجی، به لحاظ مالی و زمانی صرفه جویی می کند. اما بی گمان با این اقدام آسیب ها و ضررهای فرهنگی جبران ناپذیری به سینمای وطنی وارد می آید. ما اکنون سینماگران و هنرمندان توانمندی داریم که با طرح سوژه های فرهنگی، دینی و اخلاقی و دستمایه قرار دادن این مضامین، می توانند تلویزیون را به عنوان رسانه ای فراگیر به خوبی تغذیه کنند.سینمای ایران هنوز به حمایت های مالی بخش دولتی و به خصوص تلویزیون، نیازمند است.تا زمانی هم که این نیاز برطرف نشود، به شکلی بیمارگونه به حیات «کج دار و مریز» خود ادامه می دهد. «سینما و سیما» به عنوان دو رسانه تاثیرگذار با مخاطبان فراگیر، در صورت هم فکری و پیوند اهداف مشترک، این فرصت طلایی را فراهم می سازند که تلویزیون، دیگر میدان تاخت و تاز فیلم های خارجی نباشد. آن هم در شرایطی که بسیاری از فیلم های ایرانی به سبب کمبود سالن فرصت نمایش عمومی را نمی یابند. بی تردید در شرایط ناگواری که سینما تهدید می شود، تلویزیون می تواند به عنوان یک پشتیبان حرفه ای، به کمک سینمای ایران آمده و موجبات شکوفایی آن را فراهم آورد.

احمد صبریان

منبع : روزنامه خراسان