تولد پاییز، تولد استاد آواز ایران

اولین روز پاییز با تولد هنرمند خوش صدای ایران و آشناترین نام آواز ایرانی همراه و همزمان شده است. هنرمندی که نقش غیرقابل انکاری در موسیقی معاصر دارد.
محمدرضا شجریان اول مهر ماه سال ۱۳۱۹ در مشهد در خانواده‌ای که پدربزرگش (علی‌اکبر) صدای بسیار رسایی داشت و به زیبایی آواز می‌خواند، متولد شد. پدرش مهدی هم از صدای پرطنین و رسایی برخوردار بود و در جوانی به قرائت قرآن رو آورد.
او شاگردان زیادی برای تلاوت قرآن تربیت کرد. از ۶ سالگی به خواندن قرآن پرداخت و در ۱۲ سالگی تلاوت قرآن در مجامع بزرگ مذهبی و سیاسی و از نوجوانی آموختن گوشه‌ها و ردیف‌های موسیقی را آغاز کرد.
سال چهارم دبیرستان به دانشسرای مقدماتی رفت و راه معلمی‌ پیش گرفت. از ۲۰ سالگی نیز به معلمی‌ در دهات خراسان پرداخت. یک سال بعد با دختری ازدواج کرد که او هم معلم دبستان بود.
با ورود به دانشسرا تمرین آواز را هم جدی‌تر دنبال کرد. از سال ۱۳۴۰ با هنرمندان رادیو خراسان آشنا شد و به جمع آنان پیوست؛ اما حاضر به ضبط برنامه موسیقی نبود.
سال ۱۳۴۶ به وسیله دکتر شریف‌نژاد، معاون رادیو خراسان به تهران رفت.
داوود پیرنیا، تهیه‌کننده برنامه گل‌ها صدای شجریان را شنید و او را به برنامه گل‌ها دعوت کرد.
همان سال به تهران منتقل شد و در دبیرستان صفوی مشغول کار شد. هنرهای دیگر را کنار گذاشت و آواز را جدی‌تر دنبال کرد و اولین اثرش با عنوان برگ سبز شماره ۲۱۶ از رادیو پخش شد. آن زمان با اسم هنری سیاوش بیدکانی کار می‌کرد و تا سال ۱۳۵۰ با همین نام کار را ادامه داد. سال ۱۳۴۹ همکاری خود با برنامه‌های تلویزیون ملی ایران آغاز کرد.
در سال ۱۳۵۰ با استاد فرامرز پایور آشنا شد و به مشق سنتور و آموزش ردیف آوازی صبا نزد ایشان پرداخت. سال ۱۳۵۱ نیز با استاد نور علی‌خان برومند آشنا و به آموزش سبک و شیوه آوازی طاهرزاده نزد وی مشغول شد.
آشنایی با استاد دوامی و نیز آموختن ردیف‌های آوازی از دیگر توفیقات شجریان در این سال بود.
سال ۱۳۵۲ وی به اتفاق گروهی از هنرمندان چون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگ‌فر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون، داوود گنجه‌ای، مقدسی، حدادی و دیگران هنرمندان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را به سرپرستی استاد داریوش صفوت بنا گذاردند. سال ۱۳۵۶ شرکت دل آواز را تاسیس کرد و نیز در سال ۱۳۵۷ در مسابقات تلاوت قرآن سراسر کشور به مقام نخست رسید. در فاصله سال‌های دهه ۶۰ شجریان همکاری گسترده‌ای را با پرویز مشکاتیان آغاز کرد که حاصل ‌آن آلبوم‌های ماهور، بیداد، نوا و دستان است. در همین سال‌ها به اتفاق گروه عارف کنسرت‌هایی را در خارج از ایران اجرا کرد.
از سال ۶۸ به بعد نیز با گروه پیرنیاکان و عندلیبی به اجرای کنسرت در آمریکا و اروپا پرداخت. آلبوم‌هایی چون یاد ایام، آسمان عشق و نیز دلشدگان حاصل این سال‌هاست.
او تا امروز برنامه‌های متعددی با هنرمندان مختلف در ایران و کشورهای مختلف جهان برگزار کرده است.
اواخر دهه ۷۰ با انتشار آلبوم شب، سکوت، کویر به آهنگسازی کیهان کلهر همکاری مشترکی را با کیهان کلهر، حسین علیزاده و پسرش همایون آغاز و کنسرت‌هایی را در اروپا و آمریکا اجرا کرد. حاصل این همکاری انتشار آلبوم‌های متعددی چون نوا، داد و بیداد و زمستان و همچنین مجموعه‌های صوتی تصویری از کنسرت‌ها بود.
در طول چند سال اخیر نیز شجریان همکاری‌های دیگری را با هنرمندانی چون مجید درخشانی، گروه خورشید، گروه هم آوا و هنرمندان جوان‌تر آغاز کرده است.

حمیدرضا عاطفی‌

منبع : روزنامه جام جم