نگاهی گذرا به فعالیتهای فرهنگی _ دینی خبرگزاریهای جهان

اطلاع دقیقی از تاسیس اولین خبرگزاری در دنیا در دسترس نیست، اما می توان تاسیس اولین خبرگزاری را به قرن نوزدهم نسبت داد که بنیانگذاران آن نیز فراموش شده اند.
تاریخچه خبرگزاریهای مطرح در سطح جهان
اوایل دهه ۱۸۲۰ خبرگزاری تحت عنوان انجمن روزنامه های صبح در نیویورک در شهر نیویورک تشکیل شد تا گزارشهایی را که از اروپا می رسد جمع آوری کند. پس از آن خبرگزاریهای دیگر محلی در ایالات متحده راه اندازی شدند و این روند تا سال ۱۸۵۶ که خبرگزاری " انجمن اخبار عمومی " تشکیل شده که از همکاری بسیاری از روزنامه های مهم نیویورک به وجود آمده بود ادامه یافت. ، آسوشیتدپرس نیویورک در دهه ۱۸۷۰ تاسیس شد، که یک خبرگزاری مشارکتی از روزنامه های نیویورک به شمار می رفت . در سال ۱۸۸۲ "یونایتدپرس" United Press تاسیس شد که طی سالهای بعد همه این سازمانها در هم ادغام شدند، اما در همان سال یک سازمان رقابت جو، تحت عنوان آسوشیتدپرس ازایالات ایلینویزتاسیس شد.طی همان سالها در اروپا سه سازمان خبری بین المللی خبرگزاری هاواس از پاریس (۱۸۳۵)، کمپانی رویتر تلگرام از لندن (۱۸۵۱) که به رویترز شهرت یافت و کانتیننتال تلگراف کمپین از برلین (۱۸۴۹) که به خبرگزاری ولف شهرت یافت آغاز به کار کرده بودند. این سازمانها در ابتدا به عنوان سرویسهای جمع آوری اطلاعات مالی برای بانکدارها فعالیت خود را آغاز کردند اما پس از آن گسترش یافتند تا اخبار جهان را نیز پوشش دهند. تا سال ۱۸۶۶ سازمانهای ملی در بسیاری از کشورهای اروپایی ظهور کرده و اخبار را پوشش داده و آنها را به فروش می رساندند. پس از این که آسوشیتدپرس ایلینویز قراردادهای تبادل با شبکه های جهانی امضاء کرد، یونایتدپرس در سال ۱۸۹۷ با شکست مواجه شد. در سال ۱۹۰۰ آسوشیتدپرس ایلینویز که قصد داشت اعضای خود را در استفاده از خدمات محدود کند به واسطه قانون ایالات متحده در سال ۱۹۱۵ مبنی بر ممنوع اعلام کردن اعضای استفاده کننده از خبرهای آسوشیتدپرس ایلینویز و حکم یک دادگاه عالی این سازمان منحل اعلام شد و بار دیگر در ایالت نیویورک به عنوان سازمانی با عضویت غیر انتفاعی به فعالیت پرداخت و از آن پس به عنوان آسوشیتدپرس(AP) شهرت یافت. در سال ۱۹۰۶، ویلیام رادولف هیرست نیوز سرویس اینترنشنال (International News Service (INA) را راه اندازی کرد. اگرچه یونایتدپرس آسوسیشن که اغلب با عنوان یونایتد پرس از آن یاد می شود، ارتباطی با سازمانهای اولیه نداشت اما به عنوان بخشی از روزنامه های اسکریپس- هاوارد فعالیت کرد و اخبار خود را به فروش می رساند. AP ، UP و INS به تدریج رشد کردند تا دهه ۱۹۳۰ که فعالیت خارجی آنها باعث شد از اتکا به خبرگزاریهای اروپایی رها شوند، این امر موجبات انعکاس دیدگاهای ملی درباره اخبار سیاسی را فراهم کرد. در سال ۱۹۸۵، INS با UP ادغام شده و یونایتدپرس اینترنشنال را تاسیس کردند که در دهه ۱۹۸۰ با سازمان خبری بخش خاورمیانه ادغام شد. پس از جنگ جهانی دوم بسیاری از سازمانهای خبری از جمله رویترز، آسوشیتدپرس، خبرگزاری فرانسه( نام تغییر یافته آژانس هاواس) به صورت مشترک به اعضای ناشر آنها تعلق گرفت. در میان سازمانهای خبری که با رویترز همکاری می کنند می توان به کنیدین پرس، آسوسیتدپرس استرالیا، و پرس تراست هندوستان اشاره کرد.
خبرگزاری های دولتی جهان
مالکیت خبرگزاری ها از سوی دولت از اوایل دهه ۱۹۰۰ آغاز شد و در سال ۱۹۰۴ خبرگزاری سن پترزبورگ تلگراف از سوی دولت روسیه پایه گذاری شد. در سال ۱۹۱۸، اتحاد جماهیر شوروی سابق سازمانی را تحت عنوان "روستا" Rosta را به واسطه ادغام خبرگزاری تلگراف و دفتر مطبوعات دولتی راه اندازی کرد که هفت سال بعد در سال ۱۹۲۵ به TASS تبدیل شد که امروزه با نام ITAR-TASS، سازمان خبری رسمی روسیه از آن یاد می شود.در سال ۱۹۱۵، آلمان خبرگزاری را تحت عنوان ترنس اوشن پایه گذاری کرد تا تبلیغات جنگ را برعهده گیرد. شینهوا، خبرگزاری چین از دیگر خبرگزای های دولتی است که در سال ۱۹۳۱ به عنوان خبرگزاری مردم چین تاسیس شد که اخبار اقتصای و رسمی را منعکس کرده و انتشار چندین مجله و روزنامه را برعهده داشت و دانشکده روزنامه نگاری خود را نیز پایه گذاری کرد. از سال ۱۹۹۰، خبرگزاری های مستقل دراروپای شرقی شکل گرفتند که در میان آنها می توان به اینترفکس روسیه و ای آم پرس ، رومانی اشاره کرد.
خبرگزاری چیست؟
"خبرگزاری" (News agency) سازمانی است که جهت تهیه خبربرای سازمانهای تجارت خبر : روزنامه ها، مجلات ، رادیو و تلویزیون تاسیس می شود. خبرگزاریها به چند دسته تقسیم می شود،
الف) خبرگزاریهایی که اخبار خود را بفروش می رسانند، همانند رویترز؛
ب) خبرگزاریهایی که به صورت مشترک از روزنامه هایی تشکیل شده اند که مقالات خبری خود را با یکدیگر سهیم می شود، همانند آسوشیتدپرس؛
ج) خبرگزاری های تجاری که از سازمانهای خاصی جهت انعکاس اخبار آنها مبالغی دریافت می کنند که در این مورد می توان به خبرگزاری RP اشاره کرد.خبرگزاری ها به طور کلی مقالاتی را تهیه می کنند که می تواند از سوی دیگر سازمانهای خبری با ، یا بدون تغییر مورد استفاده قرار گیرد. اخبار خبرگزاری ها به وسطه تلکس در اختیار دیگر موسسات خبری قرار می گیرد ، اما امروزه استفاده از اینترنت رواج یافته است.
خبرگزاری های فرهنگی و دینی
در میان خبرگزاری های فعال و برجسته که درسطح بین المللی فعالیت می کنند می توان به خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس، بی بی سی، رویترز، بلومبرگ، انگلستان، کویدو، ژاپن؛ شیهوا چین؛ اینترفکس، ایتار تاس، ریانووستی روسیه؛ یونهاپ، کره د پ آ، آلمان؛ اشاره کرد. برخی از خبرگزاری های مذکور با پوشش اخبار داخلی و جهانی در زمینه های سیاسی و اقتصادی برحسب موضوع، به اخبار علمی فرهنگی و در برخی موارد دینی نیز می پردازند.بی بی سی با ارائه اخبار خود در بخش های گوناگون، سرویسهایی را برای انعکاس اخبار دینی ، در زیرمجموعه اخبارفرهنگی در نظر گرفته و همچنین قسمت مجزایی را به ارائه اخبار علمی و طبیعی اختصاص داده است.خبرگزاری روسی اینترفکس در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۵ اقدام به راه اندازی بخش دین به زبان انگلیسی کرد که از سوی الکسی دوم رهبر روحانی ارتدکس های روسیه، شیخ عین الدین راوی، رئیس شورای مفتیهای روسیه و خاخام ارشد برل لازار مورد استقبال قرار گرفت. این بخش از خبرگزاری اینترفکس به انعکاس اخبار مهم زندگی دینی در روسیه و جمهوریهای مستقل آن می پردازد. پایگاه خبرپراکنی ریانووستی در بخش فارسی خود، سرویسی را به اسلام و مسلمانان در روسیه اختصاص داده است و در بخش زبانهای دیگر نیز به انعکاس اخبار ادیان در روسیه می پردازد.خبرگزای شینهوا نیز برحسب موضوعیت خبر به اخبار آیین بودا، اخبار آموزشی و فرهنگی و دانشگاه ها توجه دارد.اما در این میان خبرگزاریهایی نیز وجود دارند که فعالیت خود را منحصراً به انعکاس اخبار دینی اختصاص داده اند. خبرگزاری بین المللی اسلامی (IINA) اخبار دنیای اسلام، اقلیتها و جوامع مسلمانان را در عرصه های گوناگون دین، آموزش اسلامی، فرهنگ، سازمانهای اسلام، خیریه و دعوی پوشش می دهد.خبرگزاری زنیت و خبرگزاری کاتولیک اقدامات خود را تنها در راستای انعکاس اخبار کلیسای کاتولیک محدود کرده اند. خبرگزاری اکونومیکال نیوز اینترنشنال نیز در سال ۱۹۹۴ برای انعکاس اخبارکلیساهای جهانی و دیگر کلیساها تاسیس شد و اخبار خود را با دیدگاههای دینی ارائه می کند. اکونومیکال نیوز اینترنشنال اخبار دینی خود را به زبانها فرانسه و انگلیسی ارائه می دهد.
خبرگزاری های ایران
برخی از خبرگزاریهایی که در کشورمان ایران در حال فعالیت هستند عبارتنداز خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران ( ایرنا) ، خبرگزاری دانشجویان ایران، خبرگزاری کار ایران، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر.
در سال ۱۳۱۳ اداره ‌ای به نام " آژانس پارس" در وزارت امور خارجه تشکیل شد تا اخبار کشور را گردآوری و در دسترس مردم و مطبوعات قرار دهد و علاوه بر این دو نشریه "ًصبح و عصر" به زبانهای فارسی و فرانسه برای مسوولان و خبرگزاری‌های خارجی وروزنامه‌ها منتشر و ارسال می‌کرد. آژانس پارس به ترتیب با خبرگزاریهای فرانسه، رویتر، آسوشیتدپرس و یونایتدپرس و آناتولی قرارداد خبری منعقد کرد و از سال ۱۳۳۲ اخبار خبرگزاریها و رادیو تلویزون‌ها و مطبوعات را به زبانهای مختلف ترجمه و منتشر می‌کرد. در سال ۱۳۴۲ همزمان با تاسیس وزارت اطلاعات، خبرگزاری تحت عنوان "خبرگزاری پارس" به این وزارتخانه ملحق و به صورت ۲۴ ساعته فعالیت خود را آغاز کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۰ نام سازمان خبرگزاری پارس به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران ( ایرنا) تغییر یافت.خبرگزاری دانشجویان ایران پس از ریاست جمهوری سید محمد خاتمی در سال ۱۳۷۶ تاسیس شد و اکنون در بخشهای گوناگونی از جمله فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگ وادب و هنر، فقه و حقوق ، انرژی هسته ای ورزشی و بهداشتی فعالیت می کند.خبرگزاری کار ایران (ایلنا) با عنوان کامل مؤسسه اطلاع رسانی و خبرگزاری کار ایران پس از دو ماه فعالیت آزمایشی پنجم اسفند ماه سال ۱۳۸۱ با هدف بسط و گسترش فرهنگ اطلاع رسانی به ویژه اعتلای سطح آگاهی طبقه شریف کارگر فعالیت خود را آغاز کرد . این خبرگزاری در حوزه های اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگ و اندیشه، کارگری ، مجلس ، ورزشی و بین الملل فعالیت می کند . خبرگزاری کار ایران با حمایت خانه کارگر جمهوری اسلامی ایران وارد عرصه رقابت های رسانه ای شده است.خبرگزاری فارس در بهمن‌ ماه سال ۱۳۸۱ همزمان با فرارسیدن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی راه‌‌اندازی شد. این خبرگزاری در بخشهای سیاسی ،اجتماعی ، اقتصادی، بین‌الملل ، فرهنگ و ادب، دیدگاه، سیاست خارجی، انرژی اتمی فعالیت می کند.خبرگزاری "مهر" نیز ازهجدهم اسفند ماه سال ۱۳۸۱ فعالیت آزمایشی خود را آغازکرده و پس ازآن ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۸۲ همزمان با ۱۷ ربیع الاول ، سالروزولادت رسول گرامی اسلام (ص) به صورت آزمایشی برروی شبکه اینترنت قرارگرفت .این خبرگزاری ، اول تیرماه ۸۲ همزمان با روز" اطلاع رسانی دینی " فعالیت رسمی خود را آغاز کرد و اکنون اخبار خود را به چهار زبان فارسی، انگلیسی، عربی و اردو ارائه می دهد. در حال حاضر در تمام حوزه های فرهنگی یعنی بخش هایی چون هنر ، ادبیات ، دین و اندیشه ، دانشگاهی ، تاریخ و مفاخر ، دفاع مقدس و همچنین گروههای اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی ، بین المللی ، ورزشی و عکس فعال است .

منبع : پایگاه‌اطلاع رسانی‌علوم ارتباطات‌ایران