معرفی پاتوتیپ های Blumeria graminis (Dc. Ex Merat) Speer f. sp. tritict عامل بیماری سفیدک پودری گندم از چند منطقه ایران

در سال های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ نمونه های قارچ Blumeria graminis f. sp. tritici از استان های مازندران، گلستان و فارس جمع آوری و در گلخانه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج تک کلنی شدند. جمعا ۲۳ جدایه خالص به دست آمد. تعیین پاتوتیپ های جدایه ها با استفاده از ارقام افتراقی (۱۷ لاین تقریبا ایزوژنیک) انجام شد. بدین منظور، پس از کاشت بذرهای ارقام افتراقی گندم در گلدان، در مرحله گیاهچه ای، با هر یک از جدایه ها جداگانه مایه زنی شدند.
گلدان ها در گلخانه با دمای۲۲-۱۸ درجه سانتی گراد، رطوبت ۱۰۰-۹۵ درصد و تناوب نوری ۱۲ساعت تاریکی و ۱۲ ساعت روشنایی نگهداری شدند. بعد از ۱۲ و ۱۶روز در دو نوبت، براساس مقیاس ۹-۰ از تیپ آلودگی یادداشت برداری گردید. نتایج به دست آمده، ۲۱ پاتوتیپ را مشخص و فرمول بیماریزایی آن ها تعیین شد. محاسبه فراوانی فاکتورهای بیماریزایی در بین پاتوتیپ ها، نشان داد که ۹۵% پاتوتیپ ها دارای فاکتورهای بیماریزایی برای ژن های بیماریزایی Pm۳c و Pm۵ بودند برای لاین های حاوی ژن هایPm۲,۶ ،Pm۴b ، Pm۱,۲,۹ و Pm۲,۴b,۸ کم ترین بیماریزایی مشاهده گردید. بیماریزایی بر روی مجموعه ژنی Pm۱,۲,۹ اولین بار در ایران گزارش می گردد.
در مقایسه فراوانی فاکتورهای بیماریزایی در دو سال متوالی مشخص گردید که برای برخی ژن ها از جمله Pm۸ ،Pm۴a ،Pm۲,۶ ،Pm۷ ، Pm۱,۲,۹ و Pm۲,۴b,۸ در سال ۱۳۸۳ نسبت به سال ۱۳۸۲ فراوانی بیشتری و برای برخی دیگر از جملهPm۳b ،Pm۳a ،Pm۲ ،Pm۱ ،Pm۳d ،Pm۵ ، Pm۶و Pm۹ فراوانی کم تری وجود داشت. در مورد Pm۳c تغییر محسوسی مشاهده نشد. منطقه قراخیل در مازندران دارای جدایه هایی با بیشترین فاکتورهای بیماریزایی بود.

منصور کریمی جشنی
محمد ترابی
علی روستایی
حسن رضا اعتباریان
سیدمحمود اخوت
سیدمحمد رضوی
فرزانه یزدان پناه

منبع : پایگاه اطلاعات علمی