جی گوردون ملتون(J. Gordon Melton)

گوردن ملتون در میان علما و محققان زمینه ادیان به خاطر كتاب مشهور و با ارزشش به نام "دایره‌المعارف اعتقادات معنوی" (Encyclopedia of Spiritual Beliefs) مشهور است.
محافل دانشگاهی امریكا از گوردون ملتون به شوخی به عنوان فردی یاد می‌كنند كه در مغزش دایره‌المعارف دارد؛ چرا كه ملتون خالق آثار دیگری چون دایره‌المعارف ادیان امریكا، دایره‌المعارف علم‌غیب (پاراسایكالوژی)، دایره‌المعارف پدیده‌های مذهبی و همچنین کتاب جالبی یا عنوان "كتاب خون‌‌آشامان: دایره‌المعارف نامردگان" به رشته تحریر درآورده است.
ملتون كه اكنون ۶۴ سال دارد، یكی از معروف‌ترین مولفان کتاب‌های دینی در امریكا به شمار می‌رود. وی یكی از كارشناسان و محققان دانشگاه "سانتا باربارا" امریكاست و تاكنون ۳۰ كتاب از خود به جای گذاشته است و در نگارش و بازنگری ۱۷ كتاب دیگر نیز همكاری داشته كه همگی جامع بوده و حاوی مطالب جالبی در زمینه تاریخ ادیان مختلف و تنش‌های میان آنها در سراسر جهان است.
ملتون مجموعه‌ای از ۴۰ هزار جلد كتاب مختلف را گردآوری كرده كه هم‌اكنون در دانشگاه سانتا باربارا نگهداری می‌شوند. وی در تمام كارهای خود تلاش كرد ادیان مختلف را دسته‌بندی كند و راهكارهایی را كه برخی افراد به قدرت‌های برتر دست می‌یابند، شناسایی كند.
خود وی در این باره می‌گوید: «در سال ۱۹۰۰ تنها ۳۳۰ گروه مذهبی مختلف وجود داشت، اما اكنون بیش از ۲هزار گروه از این دست وجود دارند كه من در همه آنها نكات بسیار جالب توجهی مشاهده كردم.»
در دایره‌المعارف‌‌های وی به هزاران مقوله و مدخل مختلف پرداخته شده است. كتاب ادیان امریكای وی هزار و ۲۵۰ صفحه از مطالب مختلف را در خود جای داده است.
ملتون در سال ۱۹۹۵ به هیئت نمایندگی وكلای امریكا و رهبران مذهبی پیوست و به توكیو سفر كرد و با اعضای گروهی به نام "اوم شینریكو" كه متهم به انتشار گاز اعصاب در متروی این شهر بودند و باعث مرگ ۱۲ ژاپنی شدند،‌ به صحبت پرداخت.
ملتون پس از این دیدار اعلام كرد: ‌«من از جمله عده اندك كارشناسانی هستم كه توانستم درباره این گروه چیزهایی بدانم و آنها از من خواستند ثابت كنم كه ارتباطی با حمله نداشتند، اما پس از گذشت پنج روز رای دادگاه این بود كه رهبر گروه به احتمال زیاد كاری را كه متهم به آن است، انجام داده است.»
بعدها ملتون در موارد دیگری دفاع از پرونده‌هایی علیه گروه‌های طرفدار معنویت‌های جدید را بر عهده گرفت و جایگاه او در دفاع از این گروه‌ها و حقوق آنها برای بیان عقایدشان از ملتون یك حامی برای این گونه جنبش‌ها ساخت. گروه‌های مخالف از وی به عنوان بهانه‌ای برای حضور فعال‌تر افراط‌‌گرایان یاد كردند.
ملتون كه در شهر "بیرمنگهام" ایالت "آلاباما" امریكا متولد شد، زمانی كه در دبیرستان مشغول تحصیل بود كتابی با نام "بخش‌‌های كوچك در امریكا" مطالعه كرد و این كتاب سرآغاز تلاش‌های وی برای جمع‌آوری و نگارش اطلاعات مربوط به دایره‌المعارف ادیان و گروه‌های مذهبی در امریكا شد.
وی در این باره می‌گوید:‌ «وقتی من این كتاب را خواندم به سرم زد كه برگه‌هایی را تهیه كنم و در آن به جمع‌آوری اطلاعات درباره ادیان مختلف بپردازم. من یك دهه صرف تحقیق درباره این پروژه كردم و دو سال نگارش آن طول كشید تا این كه در سال ۱۹۷۹ این كتاب به چاپ رسید و دایره‌المعارف ادیان امریكا نام نهاده شد و پیشرفت بسیاری برایم به همراه آورد.»
"رادنی استارك"، یكی از استادان علوم اجتماعی دانشگاه "بایلور" امریكا، واقع در ایالت تگزاس درباره این كتاب می‌گوید:‌ «وقتی من كتاب را خریدم با خواندن آن دریافتم كه ملتون به چه اطلاعاتی دست یافته است. كتاب او گران‌بها و فوق‌العاده است.»
ملتون در سال‌های بعد به تحقیق و نگارش كتابی درباره تاریخ و شناسایی مسیحیان امریكایی‌ افریقایی‌الاصل پرداخت.
وی درباره این گروه از اجتماع امریكا می‌گوید:‌ «۴ میلیون مسیحی افریقایی‌الاصل در امریكا زندگی می‌كنند كه تاریخ آنها برای مطالعه بسیار بكر است؛ چرا كه این سفیدپوستان هستند كه تاریخ امریكا را می‌نویسند و دوست ندارند درباره سیاهان مطلبی بنویسند.»
ملتون بعدها به پروژه‌هایی در زمینه جمع‌آوری زندگی‌نامه دو هزار و ۵۰۰ نفر از شخصیت‌‌های برجسته مذهبی تاریخ دنیا پرداخت. وی درباره علت انجام مطالعه در این باره می‌گوید: ‌«زمان كار روی این گونه كتاب‌ها فرا رسیده است چرا كه آن چه درباره این شخصیت‌‌ها می‌دانیم، مداوم در حال تغییر است. به عنوان مثال تا چند سال پیش در امریكا به پیامبر اسلام چندان پرداخته نمی‌شد، اما اکنون یکی از کانون‌های توجه دین‌پژوهان و محققان است».

منبع : موسسه گفتگوی ادیان