سه شنبه, ۲۹ خرداد, ۱۴۰۳ / 18 June, 2024
مجله ویستا
چهکنیم تا کودکانمان مسؤولیت خطاهایشان را بپذیرند؟
«پسر ۷سالهام حاضر نیست اشتباهاتش را بپذیرد؛ با اینکه من و همسرم خیلی راحت سعی میکنیم اشتباهاتمان را بپذیریم و بعد از انجام هر کار خطایی، از همدیگر معذرتخواهی میکنیم اما پسرم برای نمونه میخواست برنامهی تلویزیونی مورد علاقهاش را قبل از رفتن به مدرسه ببیند، در صورتی که باید قبل از رفتن، صبحانهاش را میخورد و لباسهایش را میپوشید اما آنقدر دستدست کرد که ساعت ۷ شد و شروع کرد به اعتراض به ما که بهخاطر قوانین شما من نتوانستم برنامهی مورد علاقهام را ببینم. در این شرایط از او سؤالهایی کردم تا بتواند به اشتباهش پیببرد. برای نمونه در این مورد به او گفتم:
چه کسی صبحانهات را آماده کرد؟
- مامان
کی صبحانهاش را نخورد؟
- من
چرا نتوانستی برنامهات را ببینی؟
- قانون ناعادلانهی شما نگذاشت.
همانطور که میبینید، هیچگونه احساس شرمی از اشتباهاتش ندارد و هرگز قبول ندارد که او هم اشتباه میکند.»
این خانم فراموش کرده که پسرش فقط ۷سال دارد و رعایت قوانین خانه برای او همچون تنبیهی سخت و خالی از لذت است. بهنظر میرسد که این خانم، ۲۴ساعته مانند یک پلیس رفتار کرده و بهطور دائم بهدنبال هرگونه تخلفی در کودک است. او بیش از حد بر خطاهای کودک متمرکز شده و پیوسته بهدنبال پیدا کردن مقصر در موارد مختلف است و میخواهد که از هر اشتباه، درسی به او بدهد. اما این شرایط خوبی برای تعلیم نیست بلکه اینگونه شرایط فقط ایجاد خشم و رنجش در فرد میکند. افراد بهطور اتوماتیک از اشتباههایشان درس میگیرند، البته درصورتیی که به صراحت، اشتباهها به آنان گوشزد نشود تا به احساس گناه و شرم منجر گردد.
درواقع این پسر با رفتارش ناخواسته به شما لطف کرده و به شما فهمانده روش مؤثری انتخاب نکردهاید اما شما این رفتار را فقط بهعنوان یک نافرمانی تعبیر کردید. بهیاد داشته باشید که این کودک فقط ۷سال دارد و روشی که شما برای کنترل رفتار او بهکار بستید، مناسب سنش نبوده که نتیجهی موفقیتآمیزی درپی نداشته است.
البته درنظر داشته باشید در هرکسیکه احساس شرم و گناه ایجاد کنیم، در هر سنی باشد، حاضر به پذیرش خطایش نیست و با آن سؤال و جوابهایی که شما کردید، اگر بخواهد به اشتباهش اقرار کند، دچار احساس شرم میشود و بنابراین بهطور حتم قبول نمیکند.
اگر میخواهید کسی اشتباهش را بپذیرد، سعی کنید محیط مثبتی ایجاد نمایید و الگویی برای او فراهم کرده تا به سمت درست هدایت شود. پس الگو و نمونهای برای رفتاریکه دوست دارید در کودکتان ایجاد شود، فراهم کنید، بدون اینکه آنرا توضیح دهید و یا آن رفتار را به او گوشزد کنید. برای نمونه، همین که شما و همسرتان برای اشتباهاتتان از همدیگر عذرخواهی میکنید، الگوی بسیار خوبی است و بهتدریج میبینید در صورتیکه اشتباهات کودک را بهطور مستقیم گوشزد نکرده و تحقیرش نکنید، او هم رفتار الگو را بهمرور زمان تقلید خواهد کرد.
همیشه در ذهن داشته باشید که تأکید زیاد بر اشتباهات، محیط خوب و مثبتی ایجاد نمیکند و مانع یادگیری صحیح کودکان میشود. مطمئن باشید یکی از کلیدهای مهم پرورش کودکان و یا هر فردی در هر سنی، این است که به رفتارهای خوب آنان بیشتر توجه کرده و در ازای آنها پاداش دهید. در اینصورت خواهید دید که بهمرور زمان، رفتارهای بد، کمتر میشوند. اما اگر بهطور صحیحی با الگوهای رفتاری نادرست برخورد نکنید و شیوهی درست را به کودکان بهطور عمیق یاد ندهید، آن رفتارها به بخشی از ساختار شخصیتی آنان تبدیل خواهند شد.
از طرف دیگر هرقدر به رفتارهای نادرست کودک توجه بیشتری نشان دهید، درحقیقت اینگونه رفتارها را تقویت کردهاید چون فرزند شما همیشه با انجام کارهای نادرست، میتواند توجه شما را بهخود جلب کند و درنتیجه انگیزهای برای انجام رفتارهای صحیح در او ایجاد نمیشود. علاوه بر این، با تمرکز بر اشتباهات، باعث میشوید کودک، فردی سرکش و گستاخ شده و دیگر از محیط خانه لذتی نبرد.
مامیخواهیم کودکانی پرورش دهیم که بتوانند در آینده، خود بهتنهایی فکر کنند و به طور مستقل عمل نمایند؛ پس برای اینکه کودکان از ما حرفشنوی داشته باشند، بهتر است با آنان گفتوگو کنیم و قوانینی ساده و بهطور کامل مشخص برای خانه تعیین نماییم، قوانینی که موجب دعوا و مجادله نشود. برای نمونه: «اگر لباست را نپوشی و صبحانهات را نخوری، نمیتوانی تلویزیون تماشا کنی»، شاید درظاهر، قانون معقولی بهنظر آید اما بهتر است که این عبارت را به اینصورت تصحیح نماییم: «تو میتوانی قبل از رفتن به مدرسه، تلویزیون تماشا کنی اما قبل از آن، لباست را بپوش و صبحانهات را بخور چون باید قبل از فلان ساعت بیرون از خانه باشیم.» این عبارت، روشن و قابل درک است و بهطور کامل به کودک میفهماند که بهطور دقیق چه کاری را نباید و چه کاری را باید انجام دهد تا بتواند به آنچه میخواهد، برسد. حتی میتوانید از او نظرخواهی کنید که چه قوانینی در نظرش خوب است و درصورت عدم رعایت آنها، چه پیامدهایی عادلانه میآیند.
البته دلیل ندارد که کودک شما تمام قوانین را بپسندد اما شما هم باید منصف باشید و مهمتر اینکه در تأکید بر اجرای قوانین، ثابت و پایدار عمل نمایید و تا آنجا که میتوانید، از کمترین توبیخ و سرزش استفاده کنید. اما همیشه در ذهن داشته باشید که اگر میبینید بارها و بارها در مورد مسألهی خاصی با هم بحث میکنید و به هیچ راهحل مؤثری نمیرسید، نشانهی این است که شیوهی مؤثر و کارآیی بهکار نبستهاید. در این زمان، باید بنشینید و به راهحل دیگری بیندیشید.
بهاره نیکجو
کارشناسارشد روانشناسی
کارشناسارشد روانشناسی
منبع : سایت سیمرغ
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم مناظره انتخاباتی علیرضا زاکانی ایران سعید جلیلی قالیباف حمید نوری محمدباقر قالیباف
آتش سوزی بیمارستان تهران عربستان زلزله سازمان هواشناسی معدن ریزش معدن شازند سیاست شهرداری تهران سیل
قیمت طلا قیمت دلار حقوق بازنشستگان خودرو قیمت خودرو دولت سیزدهم ایران خودرو بازار خودرو سهام عدالت همستر کامبت بورس بازار سرمایه
سینمای ایران تلویزیون رسانه ملی سریال امیر تتلو موسیقی عید غدیر کربلا سینما دفاع مقدس تئاتر کتاب
وزارت علوم شبکه های اجتماعی دانش بنیان شورای عالی انقلاب فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی
رژیم صهیونیستی روسیه غزه آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین ترکیه بنیامین نتانیاهو حزب الله لبنان نوار غزه یمن
فوتبال یورو 2024 پرسپولیس استقلال باشگاه پرسپولیس کریستیانو رونالدو جام ملت های اروپا سپاهان مس رفسنجان جام حذفی لیگ برتر بازی
اینترنت گوگل اپل فیبرنوری سامسونگ هوش مصنوعی تلگرام ناسا
دیابت مغز ویتامین کاهش وزن قهوه سنگ کلیه چاقی قند خون