هانیبال - HANIBAL

سال تولید : ۲۰۰۱
کشور تولیدکننده : انگلستان و آمریکا
محصول : ریدلی اسکات و دینو دِ لورنتیس
کارگردان : اسکات
فیلمنامه‌نویس : اسیتون زیلیان و دیوید ممت، بر مبنای رمانی نوشتهٔ توماس هریس
فیلمبردار : جان ماتیسن
آهنگساز(موسیقی متن) : هانس زیمر
هنرپیشگان : آنتونی هاپکینز، جولیان مور، گری اولدمن، ری لیوتا، فرانکی فیسن، جان کارلو جانینی، فرانچسکا نری، هیزل گودمن و دیوید اندروز
نوع فیلم : رنگی، ۱۳۱ دقیقه


ده سال پس از ماجراهای سکوت بره‌ها، ̎استارلینگ̎ (مور) به یک مأمور تمام‌عیار FBI تبدیل شده ولی مشکلش این است که عادت کرده ابتدا شلیک و بعد سئوال کند. از این‌رو وقتی عملیات دستگیری یک خانم رئیس مافیائی به نام ̎ایولدا درامگو̎ (گودمن) به افتضاح می‌کشد، رفتار ̎استارلینگ̎ را به شدت زیر سئوال می‌برند. حالا اگرچه مستقیماً او را مسئول نمی‌دانند ولی پس از دادگاهی به ریاست ̎پل کرندلر̎ (لیوتا) بالادست او در دادگستری، ̎استارلینگ̎ را مسئول انجام کارهای حقیرتری می‌کنند. یکی از خرده‌کاری‌های ̎استارلینگ̎ پیدا کردن هر سر نخی است که امکان دارد پلیس را به محل کار و زندگی ̎دکتر لکتر̎ هدایت کند. ̎کرندلر̎ زیردستش را مأمور تعقیب ̎میسن ورگرِ̎ میلیونر (اولدمن) می‌کند که تنها بازماندهٔ حملات ̎لکتر̎ است. گفت‌وگو با این میلیونر مشمئزکننده، ̎استارلینگ̎ را به طعمه‌اش نزدیک نمی‌کند. اما بعداً نامه‌ای از ̎لکتر̎ به دستش می‌رسد که او را به فلورانس ایتالیا می‌کشاند، جائی که ̎لکتر̎ قصد دارد در یک کتاب‌فروشی نسخ قدیمی، سخنرانی کند. اما ̎رینالدو پاتزی̎ (جانینی)، پلیس محلی، که هویت واقعی او را کشف کرده به مانع بزرگی بر سر راه ̎لکتر̎ تبدیل شده است. ̎پاتزی̎ به‌جای آن که ادامهٔ تحقیقات را به مقامات آمریکائی بسپارد، نابخردانه تصمیم می‌گیرد خودش به تنهائی ̎لکتر̎ را به دام بیندازد. او امید دارد با این کار، پاداش هنگفتی را که ̎آقای ورگر̎ بدین منظور در نظر گرفته، به جیب بزند. اما اوضاع بر وفق مراد این کارآگاه حریص‌ پیش نمی‌رود.
وسوسهٔ دنباله‌سازی فیلم‌های موفق هالیوود، حدود ده سال پس از سکوت بره‌ها (جاناتان دمی، ۱۹۹۱)، اسکات را پشت دوربین اقتباسی از رمان هریس دربارهٔ یکی از مشهورترین قاتلان زنجیره‌ای آدم‌خوار قرار داد تا فیلم ضعیف دیگری به کارنامهٔ پر فراز و نشیب این سینماگر انگلیسی معتبر دههٔ ۱۹۹۰ و ممت ـ فیلم‌نامه ـ فیلم‌نامه‌نویس معتبر سینمای آمریکا ـ اضافه شود (استیون زیلیان بدون ذکر نامش در عنوان‌بندی، فیلم‌نامهٔ ممت را کاملاً بازنویسی کرد.) هانیبال تریلری فاقد جذابیت‌های نسخهٔ قبلی و بدون پیچیدگی‌های روان‌شناختی و مایه‌های زن ـ آزاد ـ خواه آن است. رمان هریس پس از پایان نگارش برای گروه اصلی و اسکاریِ خالق سکوت بره‌ها (جاناتان دمی، جودی فاستر، هاپکینز و تد تالیِ فیلم‌نامه‌نویس) فرستاده شد و حتی با پانزده بار بازنویسی هم نتوانست نظر کارگردان و بازیگر زن اصلی را جلب کند. بی‌میلی هاپکینز نقش اسکاری ماندگارش را با تکرار بی‌ظرافت همان مایه‌ها و فیگورها کم‌رنگ کرد و مور با وجود تلاش قابل توجهش خواه‌ناخواه با ̎کلاریس̎ قبلی مقایسه شد و قافیه را باخت (گیلیان آندرسن، کیت بلانچیت، هیلاری سوانک و هلن هانت گزینه‌های جایگزینی فاستر بودند). فیلم به هیچ‌وجه تأثیر هراس‌آور سکوت بره‌ها را ندارد و خشونت فانتزی‌ هانیبال در جاهائی به هجو و کمدی سیاه ناموفقی تبدیل می‌شود (مثل ماجراهای گرازهای آدم‌‌خواه و صحنهٔ مشهور و پر جزئیات آشپزی ̎لکتر̎ با مغز لیوتای زنده!). سازندگان فیلم بیش از حد روی جذابیت شخصیت ̎دکتر لکتر̎ حساب کرده‌اند، اما فیلم‌نامه از اواسط داستان حسابی خالی و فاقد کشش است و اصول‌گرائی و ایدئولوژی‌ها و وسواس جذاب آدم‌خوار روان‌پریش فیلم با وصلهٔ نچسب کمدی الهی دانته و ارجاع‌های تاریخی قرون وسطائی هم کمکی به از بین رفتن کسالت تماشای فیلم نمی‌کند. هریس (نویسندهٔ رمان)، د لورنتیس (تهیه کننده) و اسکات (کارگردان) هر کدام صحنهٔ پایانی مورد نظر خودشان را فیلم‌برداری کردند که در نهایت پایان مورد نظر هریس برای فیلم تدوین شد.