آلرژِی فصلی

بهار، موسم طراوت و شادابی و فصل آغاز رویش و تازگی و برای بعضی‌ها زمان شروع حساسیت‌های آزاردهنده فصلی است. در این فصل عده‌ای با استشمام عطر دل‌انگیز گل‌ها، از آن لذت می‌برند، اما عده‌ای دیگر در كلینیك‌ها و داروخانه‌ها به دنبال راهی برای تسكین عطسه، سرفه و رفع خارش چشمها هستند. عوامل آلرژی زا در مناطق و شهرهای گوناگون متفاوت است، مثلا در تهران پولن‌های گیاهان وحشی و خودروی كوههای اطراف تهران كه توسط باد وجریان هوا در شهر پراكنده و وارد سیستم تنفسی افراد می‌شود، عمده علت بروز حساسیت‌های فصلی است. علایم آلرژی بسته به مكان زندگی و خصوصیات آب و هوایی منطقه و نوع گیاهان محیط ممكن است در فصول مختلف سال بروز كند. درمناطق گرم،گرده‌افشانی درختان در اوایل بهار صورت می‌گیردو دراین مناطق فصل آلرژی‌ها نیز در همان زمان آغاز می‌شود . در برخی مكان‌ها نیز به دلیل آب وهوای منطقه ونوع گیاهان محیط، ممكن است درپاییز همزمان باگرده افشانی بعضی از گیاهان باز هم علایم آلرژی بروز كند. حتی در بعضی از مناطق ، بویژه درجاهایی كه قارچ می‌روید، پراكندگی هاگها در فصل تابستان سبب بروز واكنش‌های آلرژیك می‌شود و معمولا تا پایان دوره گرده افشانی، علایم آلرژی ادامه می‌یابد.
به‌اعتقادكارشناسان محیط زیست، تولیدمثل جنسی در گیاهان گلدار با انتقال گرده ازیك گیاه به‌گیاه دیگر انجام می‌شود، بعضی از گیاهان كه گلهای زیبا و معطر دارند، حشرات را جذب می‌كنند وهمین حشرات باعث انتقال گرده‌های گیاهان به‌یكدیگر می‌شود.
به‌اعتقاد آنان، گیاهانی كه گلهای بدون بو دارند، موردتوجه حشرات نیستند و بنابراین گرده‌های خود را رها می‌كنند تا از طریق وزش باد به گیاه منتقل شود و با پراكنده شدن گرده‌های این گیاهان درهوا احتمال تنفس آنها به‌وسیله انسان و حیوانات وجود دارد.
بنابراین اگرشما یكی از هزاران نفری هستید كه به طور ژنتیك به این مواد حساس هستند، حتما بدانید كه ورود این گرده‌ها به سیستم تنفسی، عامل یكسری اختلالات عمده در بدن می‌شود.
درنتیجه قبل از این كه به فكر درمان بود، باید مطمئن شد كه علایم بارز در ما مربوط به‌آلرژی فصلی است،عطسه، آبریزش بینی، سوزش و خارش گلو، ریزش اشك از چشمها و بعضی علایم سرماخوردگی مثل سردرد از نشانه‌هایی است كه‌بیماری را مشكوك می‌كند.
باید توجه داشت كه اگر علایم بیماری درست مشابه این علایم هستندو هرسال در یك زمان مشخص بروز می‌كند و پس ازمدتی به سرماخوردگی عفونی منتهی می‌شود، فرد حتما مبتلا به آلرژی فصلی است.
▪ “وحید فرضایی”، ‪ ۲۴‬ساله كه امسال بهار را با حساسیت شدید آغاز كرده است، گفت: ناراحتی من با سوزش چشم، آبریزش بینی، عطسه و سرفه‌های شدید شروع شد، بعدازآن گلویم دردناك و متورم شد، آنقدر كه به‌نظرمی‌رسید چرك كرده‌است.داخل گلویم خارش داشت و باعث سرفه‌های ناگهانی می‌شد، درضمن سردرد شدیدی داشتم و به دلیل دشواری تنفس شب‌ها نمی‌توانستم راحت بخوابم.
ـ وی افزود: ابتدا فكر می‌كردم سرما خورده‌ام اما وقتی این حالت دو هفته طول كشید به دكتر مراجعه كردم كه تشخیص داد سرماخوردگی ندارم و به حساسیت فصلی مبتلا شده‌ام.
گزارش علایم به‌پزشك وانجام معاینات بالینی توسط پزشك برای تشخیص آلرژی‌های فصلی ضروری است.
▪ دكتر “علی‌اصغر شیرازی” متخصص بیماری‌های گوش و حلق و بینی وحنجره، درباره حساسیت‌های فصلی گفت: آلرژی فصلی اختلال شایعی است كه غالبا در بالغان جوان مشاهده می‌شود و درمیان اطفال نیز رایج است.
وی با اشاره به‌اینكه اكثر بیمارانی كه امسال مراجعه كردند جوان و نوجوان بودند،افزود:درسنین جوانی سیستم دفاعی بدن قوی‌تراست وآنتی‌كر بیشتری ساخته می‌شود، اما باافزایش سن كه ازمقاومت بدن كاسته‌می‌شود، عادت به‌علل آلرژی زا سبب می‌شود كه اختلالات آلرژیكی كم شود، لذا این حساسیت‌ها درافرادمسن به‌ندرت مشاهده می‌شود.
وی‌اظهارداشت:جوانانی كه دچار این حساسیت‌ها هستند باید به‌پیشگیری و درمان جدی روی بیاورند چون هر اختلالی كه مورد بی‌توجهی واقع‌شودهرچندكوچك و ناچیز می‌تواند مادر اختلالات وعوارض دیگری باشد كه درآینده به‌وجود خواهند آمد و صدمات جبران ناپذیری به بدن وارد خواهند كرد.
دكتر شیرازی برخی از عوامل شایع دربروز آلرژی را گردوغبارمنازل، غباربدن حیوانات،كپك‌ها، گرده‌گیاهان، پر پرندگان وهمچنین تخم‌گذاری‌حشرات میكروسكوپی در رختخواب ذكر كرد.
وی درخصوص مراقبت‌های ویژه و پرهیزهای غذایی نیزتوصیه‌كرد: از تماس با پشم وموی حیوانات خانگی مثل گربه، مرغ، سگ و جوجه بپرهیزیدوهمچنین ازنگهداری گل‌های طبیعی و گیاهان دراتاق خواب بیمار اجتناب و ازبرخی خوراكی‌ها مثل فلفل، سس و رب گوجه‌فرنگی كه ممكن است آلرژی را تشدیدكنندنیز خودداری شود.
وی همچنین افزود: بایدآلرژی‌ها را جدی گرفت وبه‌درمان وپیشگیری‌آنهاپرداخت، درغیراین صورت آلرژی ممكن است باعث ایجاد اختلالات مختلفی همچون پلیپ، آسم، سینوزیت، مشكل ریوی و حتی ناراحتی‌های پوستی مثل كهیر شود.
وی همچنین بیماری‌های مرتبط با آلرژی‌های فصلی را شامل رینیت‌آلرژیك باعلایم التهاب مخاط بینی وحلق،كونژكتیویت آلرژیك باعلایم قرمزی، سوزش وخارش چشمها و آسم آلرژیك همراه باعلایم تنگی نفس و گرفتگی راههای تنفسی و تنفس صدادار ذكر كرد. پراكنده شدن گرده گل‌ها در بهار و تابستان افراد بسیاری را آزار می‌دهد، عطسه وقت و بی‌وقت به سراغ بیمار می‌آید و فرد را بسیار كلافه می‌كند، ولی استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها با نظارت پزشك معالج به راحتی عطسه را كنترل می‌كند.
▪ دكتر “محمدحسین اناركی” فوق تخصص بیماریهای آسم و آلرژی دراین‌باره گفت: آنتی هیستامین‌ها بهترین مثال برای دارو درمانی بر ضدآلرژی محسوب می‌شود و می‌تواند میزان وسیعی از نشانه‌ها را متوقف كند.
ـ وی افزود: ولی نباید با مصرف بیش از اندازه و غیرتخصصی اثرات بیماری را موقتا ازبین برد، بلكه باید ابتدا عوامل آلرژی زا تشخیص داده شود و بعد درمان بالینی توسط پزشك متخصص انجام گیرد.
وی مراقبت را اصل اول درمان در بیماری آلرژی برشمرد و گفت: عموما درمان این بیماری با اجتناب از عوامل ایجادكننده آن حاصل می‌شود.
ـ وی اظهار داشت: وقتی به كمك تجربه یا آزمایش‌های پزشكی عامل حساسیت زا در محیط شناسایی شود، پیدا كردن راههایی برای دوری از آن فرد را در درمان كامل یاری می‌كند.
وی ادامه‌داد: معمولا زمانی كه گرده به‌مقدار زیاد درهوا پراكنده می‌شود، اجتناب از آنها كاری دشوار است، ولی چند اصل مهم وجود دارد كه رعایت آنها به تخفیف علایم كمك می‌كند.
▪ اناركی تاكید كرد: بیماران باید در تمام شرایط درها و پنجره‌های خانه و اتومبیل خود را ببندند، اگر در محیطی بوده‌اند كه احتمال نفوذ گرده‌ها در لابه‌لای موها ولباسها وجود دارد، قبل از رفتن به رختخواب حمام كرده لباسهای خود را عوض كنند و از حیوانات كوچك اهلی نیز دوری نمایند، با وجود اینها شاید باز هم دوری كامل از مواد آلرژی زا غیرممكن باشد.
ـ وی گفت: بنابراین دارو درمانی توصیه می‌شود كه خوشبختانه داروهای بسیار موثری برای درمان انواع آلرژی‌ها وجود دارد و علایم را كاملا برطرف می‌كند.
فوق تخصص بیماریهای آسم و آلرژی خاطرنشان ساخت: انتخاب نوع و مقدار داروی مناسب برای بیمار تنها در تخصص پزشك است.
وی همچنین كهیر را یكی از آزاردهنده ترین واكنش‌های بهاری این بیماری ذكر كرد و گفت:این نشانه معمولا به دنبال مسافرت به منطقه‌ای جدید با آب و هوای متفاوت خود را نشان می‌دهد و بیمار در اولین روزهای مسافرت متوجه واكنش‌های پوستی درقالب كهیر در روی پوست خود می‌شود كه مهمترین وجه تشخیص آنها خارش بسیار زیاد آنها است.
ـ وی افزود: مصرف آنتی هیستامین‌ها چند روز قبل از مسافرت و همچنین مصرف آن در طول مسافرت به بیمار كمك بسیار زیادی در برطرف كردن این عوارض می‌كند.
ـ اناركی ادامه داد: این داروها عموما به صورت خوراكی مصرف می‌شوند و مقادیر آنها باید كاملا زیرنظر پزشك متخصص صورت گیرد.
ـ وی گفت: در هر صورت پس از خوردن این داروها، به خوبی از مجرای گوارش جذب می‌شوند و پس از جذب وارد خون می‌شوند،یك ساعت پس ازمصرف این داروها، اثرات ضدحساسیتی آنها شروع می‌شود و بیمار به وضوح این را حس می‌كند.
ـ وی افزود: پس از ‪ ۴ - ۶‬ساعت از مصرف یك قرص، اثرات دارو كم كم محو می‌شود و این مستلزم این است كه پزشك معالج با توجه به ویژگی‌های بیمار چه دستوری را برای بیمار تجویز كند تا چگونه آن را مصرف كند.
فوق تخصص بیماری آسم و آلرژی تاكید كرد: بیماران چشمی، زنان باردار و یا شیرده، بیماران تشنجی، بیماران تیروئیدی، بیماران قلبی عروقی، فشارخون بالا، دیابت و آسم باید به دقت مراقب مصرف این داروها باشند و بدون تجویز پزشك معالج هرگز اقدام به مصرف آن نكنند.
به نظر می‌رسد درمان عوارضی كه براثر آلرژی ایجاد می‌شود، به هزینه و وقت زیادی نیاز دارد و چه بسا كه هیچ وقت هم درمان نشود، پس با مشاهده علایم آلرژی به آن بی‌تفاوت نباشیم و آن را به حال خود نگذاریم تا دوره‌اش بگذرد و خوب شود، زیرا بهبود موقت به معنای ریشه‌كن شدن بیماری نیست و سال بعد هم ممكن است عوامل آلرژی زا دوباره سبب بروز اختلال شود.

منبع :خبرگزاری جمهوری اسلامی

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان