بر سر دوراهی

● ۲۹ نکته درباره تصمیم‌گیری
تصمیم‌گیری بخش مهمی از زندگی را تشکیل می‌دهد. ما در زندگی هر روزه خود بارها مجبور به تصمیم‌گیری‌های کوچک و بزرگ هستیم. مانند: کجا برویم؟ چه بخوریم؟ چه لباسی را بخریم؟ با فلانی چگونه حرف بزنیم؟ به چه کسی رای بدهیم؟ هنگام عصبانبت چه بکنیم؟ چه شغلی، دوستی و یا همسری را انتخاب کنیم؟ و... تصمیمات زندگی ما را شکل می‌دهند. ما از طریق انتخاب‌ها و تصمیم‌‌هایمان قدرت می‌گیریم.
فرآیند بررسی، پیش‌بینی و ارزیابی نتایج راه‌حل‌های موجود و انتخاب قطعی یک راه حل برای رسیدن به هدف را تصمیم‌گیری می‌گویند.
● ۹ نکته درباره عوامل تاثیرگذار در تصمیم‌گیری
۱) اطلاعات: شامل دانش، آگاهی و اطلاعاتی است که درباره موضوع مورد تصمیم از منابع گوناگون به دست می‌آوریم.
۲) فشارهای اجتماعی: شامل فرهنگ، آداب و رسوم، عرف و قانون جامعه‌ای است که تصمیم‌گیری می‌کنیم.
۳) موقعیت اجتماعی: شامل نقش و جایگاه و منزلت اجتماعی (اداری، تحصیلی، شغلی و...) تصمیم‌گیرنده می‌شود.
۴) فشار هم‌سالان و گروه: فشار گروه‌هایی که به آنها تعلق‌خاطر داریم نیز می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های ما دخالت داشته باشد.
۵) ویژگی‌های شخصی: عقاید، ارزش‌ها، احساسات و باورهای درونی هر شخص در تصمیم‌گیری‌های او تاثیر دارد.
۶) سن افراد: خصوصیات مربوط به هر دوره سنی مانند نوجوانی، جوانی، بزرگسالی و سالمندی در تصمیم‌گیری‌های افراد نقش به سزایی دارد.
۷) موقعیت مکانی و زمانی: قرارگرفتن در مکان و زمانی خاص می‌تواند تصمیم‌گیری فرد را تحت‌ تاثیر قرار دهد.
۸) خواسته‌ها و آرزوهای نزدیکان: تمایلات و خواسته‌های نزدیکان در تصمیم‌گیری افراد به ویژه نوجوان تاثیر زیادی دارد. برای مثال، فرزندی که مجبور می‌شود به دلیل رضایت والدینش رشته و شغل خاصی را برخلاف علاقه و میل خود انتخاب کند.
۹) رسانه‌های جمعی: تبلیغات و پیام‌هایی که از طریق رسانه‌های جمعی منتشر می‌شود، می‌تواند تصمیم‌گیری‌های افراد را تحت‌تاثیر قرار دهد.
● ۵ نکته درباره مراحل تصمیم‌گیری
۱) مشخص‌کردن موضوع یا چالش: در این مرحله موضوع یا مشکل را تعریف و مشخص می‌کنیم و در مواقعی که فرصت لازم وجود دارد، با یادداشت کردن موضوع اصلی و تقسیم‌کردن به اجزای تشکیل‌دهنده آن به بررسی دقیق‌تر آن می‌پردازیم.
۲) جمع‌آوی اطلاعات: در این مرحله تمامی راه حل‌های موجود را از طریق بارش افکار جمع‌آوری می‌کنیم، تمامی راه حل‌ها - چه خوب و چه بد – که به ذهن‌مان می‌رسد، یادداشت کرده و هر یک را ارزش‌گذاری کرده یا نمره می‌دهیم.
۳) بررسی عواقب هر انتخاب: در این مرحله تلاش می‌کنیم تا با استفاده از نیروی فکر و تجارب ذهنی و نظرات دیگران به بررسی و پیش‌بینی پیامدهای مثبت و منفی هریک از انتخاب‌های خود در مرحله قبلی بپردازیم.
۴) اجرای تصمیم‌گیری‌: در این مرحله بهترین راه حل بررسی شده از میان انتخاب‌های قبلی را به مرحله اجرا می‌گذاریم و تصمیم خود را عملی می‌کنیم.
۵) ارزش‌یابی دوباره: در این مرحله تصمیم گرفته شده را پس از اجرا، ارزیابی می‌کنیم. اگر به نتایج مفید و مثبت دست یافتیم، نشانه آن است که تصمیم‌گیری ما درست و موفقیت‌آمیز بوده است ولی اگر به نتایج مورد نظر دست نیافتیم، راه‌حل‌های قبلی را دوباره بررسی می‌کنیم تا تصمیم مناسب‌تری اتخاذ شود.
● ۱۵ نکته درباره تصمیم‌گیری منطقی
۱) در تصمیم‌گیری بهتر است با افراد آگاه، متخصص و باتجربه مشورت کنیم.
۲) درباره تصمیمات گروهی یا خانوادگی بهتر است نظر تمامی افراد گروه را نیز جویا شویم.
۳) برای اینکه تصمیم‌گیرنده خوبی باشیم، سعی کنیم خودآگاهی خود را افزایش دهیم.
۴) درباره مسایل شخصی با حفظ و تقویت اعتماد به نفس، اجازه ندهیم دیگران برای ما تصمیم‌ بگیرند.
۵) مسوولیت خود را به شخصه برعهده بگیریم.
۶) با مدیریت و کنترل هیجان‌های خود تصمیمات منطقی‌تری بگیریم، همان‌طور که حضرت علی(ع) فرمود: «هنگام خشم، نه تصمیم، نه تنبیه، نه دستور.»
۷) در تصمیم‌گیری‌های خود به تمام جوانب موضوع توجه کنیم.
۸) سعی کنیم پیش از اجرای تصمیم خود پیامدهای مثبت و منفی آن را بررسی کنیم و امتیاز بدهیم.
۹) نگاه مثبت، توام با تفکر و شناخت موجب می‌شود که تصمیم‌های درست‌تر و منطقی‌تری بگیریم.
۱۰) فرصت تصمیم‌گیری را از دیگران به ویژه فرزندانمان دریغ نکنیم و به آنها اجازه دهیم در مسایل مربوط به خودشان تصمیم‌گیری کنند.
۱۱) شهامت تصمیم‌گیری را در خود و دیگران تقویت کنیم.
۱۲) به عوامل موثر در تصمیم‌گیری مانند اطلاعات درست، تاثیر فشار گروه‌ها و دوستان، هنجارهای (جامعه، فرهنگ، مذهب) و رسانه‌های جمعی توجه کنیم.
۱۳) به منظور جلب توجه فرزندان به پیامدهای هر تصمیم درباره مخاطره‌آمیزترین تصمیم‌های دوره نوجوانی با آنها گفتگو کنیم.
۱۴) هدف‌گذاری در زندگی مقدمه تصمیم‌گیری است. به عبارت دیگر، افرادی که اهداف کوتاه‌ و بلند‌مدت خود را در کلیه شئونات زندگی مشخص کرده باشند، راحت‌تر و مناسب‌تر تصمیم می‌گیرند.
۱۵) مطالعه زندگی‌نامه انسان‌های موفق در عرصه‌های علم و ادب و اقتصاد و... می‌تواند زمینه تصمیم‌گیری‌های مناسب‌تر را در فرد مهیا سازد.

منبع : روزنامه سلامت