اکالیپتوس‌های قاتل

خوردن حجم اندکی از بخور اکالیپتوس (در حد ۵ میلی لیتر) خطر مرگ به همراه دارد. این را دکتر علی صفا مدیرکل اطلاع‌رسانی معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت می‌گوید وی با بیا ن اینکه با شروع فصل سرما مواردی از مسمومیت به علت استفاده از بخور اکالیپتوس به جای شربت‌های دارویی خوراکی گزارش شده است، می‌گوید: شباهت ظاهری بسته‌بندی بخور اکالیپتوس با شربت‌هایی در حجم ۶۰سی‌سی و اکثرا با کاربرد رفع احتقان و ضدسرفه سبب شده تا مواردی از مسمومیت‌های ناشی از مصرف بخور اکالیپتوس به جای شربت خوراکی به مرکز ثبت عوارض جانبی و ناخواسته داروی وزارت بهداشت گزارش شود. به اعتقاد وی: اگرچه توضیحات و هشدارهای لازم به میزان کافی روی بسته بندی‌های آنان درج شده است اما شاید برخی افراد کم‌سواد یا کم‌توجه، فقط به شباهت ظاهری بسته‌بندی‌ها اکتفا کنند.
به نظر می‌رسد با توجه به مخاطرات جدی مصرف خوراکی این فرآورده ضرورت دارد، نهادهای مسوول با اتخاذ تدابیر مناسب و دستورالعمل‌هایی نسبت بهتمایز بسته‌بندی‌ محصولات دارویی خوراکی از غیرخوراکی - حداقل برای رفع اشتباه برای کودکان و افراد کم‌سواد یا کم‌توجه - اقدام کنند.
● کشنده یا درمانگر
ساکنان اولیه استرالیا- بومی‌های استرالیایی- از برگ‌های اکالیپتوس برای درمان جراحات و پایین آوردن تب استفاده می‌کردند. آنها همچنین می‌دانستند اگر در منطقه بیابانی با بی‌آبی مواجه شوند، می‌توانند ریشه‌های اکالیپتوس را، که آکنده از آب است، از زمین برای رفع تشنگی بیرون بیاورند. برگ‌های اکالیپتوس و روغنی که آنها تولید می‌کنند سبب کشتن باکتری‌ها و رفع ناراحتی‌های تنفسی افراد مبتلا به خناق، آسم و برونشیت می‌شود. اگر سابقه مصرف ویکس دارید، آنگاه احتمالا خنکی و احساس سوزش ناشی از مرهم روی پوست و پاک شدن سینوس‌ها در اثر رایحه نعناعی و معطر را به یاد خواهید آورد. در واقع این اثرات روغن اصیل اکالیپتوس است. اکالیپتوس به انواع عطر، صابون و برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود. از این گیاه همچنین به عنوان عامل دفع حشرات نیز استفاده و به روغن شمع و افشانه‌های حشره‌کش نیز اضافه می‌شود. اگر به هیره‌ها (حشرات) گرد و غبار آلرژی دارید، می‌توانید اضافه کردن چند قطره روغن اصیل اکالیپتوس به مایع شست‌وشوی لباس‌هایتان را مورد توجه قرار دهید.
تحقیقات اخیر مؤید این است که این گیاه دارویی تعداد هیره‌ها (حشرات) گرد و خاک را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و راه تنفس شما را بازتر می‌کند.
اگر در خانه خود سوسک رویت کرده‌اید، اضافه کردن چندین قطره روغن اصیل اکالیپتوس بر لباس‌های‌ مندرس و گذاشتن آنها را در کمد لباس‌هایتان امتحان کنید (دقت کنید لباس‌های مزبور را از مواد غذایی یا ظروف دور نگه دارید). به خاطر داشته باشید که روغن اکالیپتوس فوق‌العاده برای انسان سمی است و در مصرف آن باید دقت کنید. اگر فرزند دارید، اطمینان پیدا کنید که روغن‌های اصیل این گیاه دور از دسترس او نگه داشته شود.
● نخورید و نیاشامید و اسراف نکنید
گیاه اکالیپتوس برای انواع بخورهای سر استفاده می‌شود و نیز مصارف دیگری هم دارد این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه‌ها، بینی و گلو به‌کار می‌رود و می‌تواند برخی از گونه‌های باکتری و همچنین برخی از انواع قارچ‌ها را از بین ببرد. وقتی از این گیاه دارویی برای مصرف موضعی استفاده می‌کنید، می‌تواند درد رماتیسمی را تسکین بخشد.
● نکات ایمنی
جام‌جم آنلاین یادآور می‌شود: در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست. اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد.
انجمن فرآورده‌های گیاهان دارویی آمریکا برگ اکالیپتوس را از نظر بی‌خطری در ردیف و درجه‌ ۲ ارزیابی کرده است. درجه‌۲ به معنای این است که در کاربرد این گیاه محدودیت‌هایی متصور است. در ارتباط با عصاره‌های برگ اکالیپتوس باید گفت، افرادی که مبتلا به التهاب معده‌ای- روده‌ای یا التهاب مجرای صفراوی هستند، باید از مصرف عصاره برگ اکالیپتوس اجتناب کنند. در صورت ابتلا به ناراحتی کبد نیز از مصرف آن پرهیز کنند. در صورتی که مشمول هر کدام از این حالات هستید با پزشک خود مشورت کنید. از مصرف بی‌رویه عصاره مزبور نیز اجتناب ورزید. «تانین» موجود در عصاره این گیاه می‌تواند، در صورتی که بی‌رویه مصرف شود، به انواع شکم درد یا آسیب کبدی و کلیوی منجر شود. هرگونه روغن این گیاه را به صورت یا بینی کودکان زیر دو سال نمالید.
● تداخل‌های احتمالی
روغن و عصاره اکالیپتوس می‌تواند اثرات داروهایی را که برای درمان کمبود قند خون به‌کار می‌رود، خنثی کند. اگر به بیماری افت قندخون مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک شما قبل از آغاز درمان با این گیاه در جریان امر واقع شده است.

عادل فتح‌اللهی نوشهر

منبع : روزنامه کارگزاران