تفریح؛ حلقه گمشده شهر

گسترش شهرها و افزایش جمعیت جوان كشور، بالا رفتن میزان تحصیلات، وضع اقتصادی و موقعیت مكانی و فرهنگی توجه به مقوله تفریح را می طلبد.
گسترش شهرها و فضاهای مسكونی و تجاری در كلانشهرهایی مانند تهران در كنار كمبود و گرانی زمین، توسعه عمودی و برج سازی و آپارتمان سازی را جایگزین توسعه افقی كرده است. ترویج فرهنگی جدید مبتنی بر فناوری های پیشرفته در شهرها و بروز تفریحات و سرگرمی های مجازی سبب شده تا جامعه از تفریحات واقعی دور بشود. اما در عین حال باید توجه داشت كه تفریح واقعی حق یك شهروند است.
كاهش فزاینده اوقات فراغت، كمبود فضاهای تفریحی و بالا رفتن ساعات كاری به همراه رشد بالای تفریحات مجازی موجب شده خلأ فعالیت هایی مانند استراحت، تفریح، سرگرمی، افزایش معلومات و مهارت ها بیش از پیش احساس شود.
شهر تهران به خاطر حجیم شدن و گسترش جمعیت در طول چند سال گذشته با كمبود فضاهای تفریحی و گردشگاه ها روبه رو شده است و نیز این امر موجب شده بخش عمده ای از اندك گردشگاه های شهر با تراكم جمعیت استفاده كننده مواجه شود. بنابراین بیشتر این مناطق در معرض نابودی قرار گرفته اند.
● كاهش ارتباط اجتماعی در شهر
هرچند كه شهر ما از مشكلات فراوانی رنج می برد، ولی كمبود یا نبود فضاهای سبز و تفریحی بیشتر آسیب روانی را بویژه به جوانان وارد كرده است.
این مشكل در مناطقی مانند ۷ ، ۱۲ ، ۱۷ و ۱۳ بیشتر احساس می شود. هرچند كه در برخی مناطق پارك ها و مراكز تفریحی جدید اضافه شده است، اما به دلیل توزیع نامناسب آن در مناطق و بافت تجاری برخی از مناطق این طرح های جدید چندان مثمر و مفید نبوده است.
چندی قبل به معماری شهر اشكالاتی وارد كردیم و این كه جاذبه ملی و اسلامی در ساخت وسازها فراموش شده و احجام و شكل های هندسی ناهمگون كه از آن ها به عنوان خلاقیت جدید بشری یاد می كنند، جایگزین این جاذبه ها شده است. همچنین مهم ترین نیاز انسان یعنی امكان ارتباط اجتماعی شهروندان فراموش شده است. محتوا و هویت اقلیمی، اجتماعی، قومی و فرهنگی لای آجر ساختمان های شهر و شاید در زیر ساختمان مدفون شده و زندگی بدون هویت، خشك، بی روح و تهی از تفریحات سالم شكل گرفته است.
ما منكر وجود هویت انسانی و فرهنگی در بخش هایی از شهرمان نیستیم اما واقعیت این است كه اگر توجه نكردن به مقوله های اجتماعی، فرهنگی و تفریحی تهران و هویت جدید به شهر دادن موجب سردتر شدن ارتباطات میان انسان ها می شود، رفت وآمدها و دید و بازدید خانواده كمتر و فاصله ها بیشتر شود و زندگی آپارتمانی به معنای غربی و اروپایی جایگزین ایرانی دوستی و صفا و عشق ایرانی شود.
توجه به آمیخته های فرهنگی، اجتماعی، فضاهای امن، امكانات رفاهی و تفریحی مناسب و مراكز محلات پایدار نیازمند شكل گیری كانون های قوی اجتماعی در شهرهاست. آمارهای وزارت كشور حاكی از آن است كه ۶۹ درصد جمعیت ایران در شهرها ساكن هستند و تنها ۳۱ درصد در روستاها زندگی می كنند. این یعنی ضعف در توزیع امكانات رفاهی و اجتماعی.
شهرهای جدید هم در حالی شكل می گیرند كه بخشی از هویت خود را در روستاها می گذارند و به شهر می آیند و این حذف عناصر هویت بیشتر ناشی از كمبود مكان های تفریحی و فرهنگی است.
بخش های عمده شهری تهران كه در تقویت فعالیت های فرهنگی، هنری، ورزشی و تفریحی دخیل هستند، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، معاونت اجتماعی و روابط عمومی شهرداری هاست.
ایجاد و ساخت مجتمع های فرهنگی و ورزشی با فضاهای مناسب تفریحی با توجه به جمعیت جوان هر منطقه در كنار ارزش سنجی سكونتی و جلوگیری از ساخت وسازهایی كه بر روی هویت انسانی در حال شكل گیری است . مهم ترین وظیفه سازمان های شهری برای همبستگی و تقویت روحیه شادابی در جامعه است.

محمود رضا رحمانی

منبع : روزنامه ایران