چرک

- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- چرک زخم بعد از دو یا سه روز قطع نمی‌شود.
- چرک در شکاف عمیقی از پوست یا به‌صورت کورک‌هائی در وسعت زیاد بر روی پوست است.
- ناحیهٔ گرفتار قرمز، دردناک، متورم، گرم، یا تغییر رنگ داده است.
- چرک از لثه‌ها، چشم، یا دستگاه تناسلی می‌آید.
- اگر تب، لرز یا عرق کردن هم وجود دارد، فوراً نزد پزشک بروید.
- چرک نشانهٔ چیست؟
چرک، همان مایع لزج سفید تهوع‌آوری که بی‌سر و صدا از بدن خارج می‌شود، از چه ساخته شده است؟ این حاصل یک جنگ تمام عیار است. این لاشهٔ سربازانی است که در جنگ با عفونت‌ کشته شده‌اند. وقتی پوست یا بافت دیگری چرکی شوند، بدن با میلیون‌ها گویچهٔ سفید و دیگر فرآورده‌های دستگاه ایمنی به جنگ آن می‌رود. چرک مجموعه گویچه‌های مرده، بافت تخریب شده، و دیگر مواد زائد ناشی از این رویاروئی است.
این چرک نه تنها نامطبوع است بلکه برای بدن هم بد است. بدن سعی در دفع آن دارد، چون مانع انجام فرایند ترمیم می‌شود. علاوه بر آن، محیط مناسبی هم برای رشد باکتری‌های باقی مانده از عفونت است.
پوست به‌طور طبیعی باکتری‌های عفونی‌‌کننده و چرک‌زا را در محاصره می‌گیرد. اما گاهی این مهاجمان لجوج سد دفاعی پوست را سوراخ می‌کنند و به‌صورت زخم یا یک بیماری پوستی، مثل آبسه یا جوش، خود را نشان می‌دهند. در موارد نارد، باکتری‌های عفونت‌ درونی درست در زیر پوست چرک می‌سازند.
وقتی عفونتی روی دهد، چرک به دو صورت ظاهر می‌شود. یکی پوستول که محفظه‌ای پر از چرک با دیوارهٔ نازک است که روی پوست بیرون زده است. جوش نمونهٔ خوبی از این نوع است، اما عفونت‌های زیاد دیگری هم باعث ایجاد پوستول می‌شوند، از جمله، التهاب فولیکول‌های مو و کورک‌های چرکی
دیگر اینکه چرک ممکن است حفره‌ای در زیر پوست تشکیل دهد که آبسه نامیده می‌شود. آبسهٔ فضائی در میان بافت عفونی است که چرک در آن انباشته و فاسد می‌شود. اگر آبسه خیلی عمیق نباشد، چرک راه خود را به بیرون باز کرده و پاک می‌شود؛ اما اگر زیاد در عمق باشد، مرتب رشد می‌کند.
اگر رشد آبسه‌ای ادامه پیدا کند، آسیب زیادی وارد کرده و ممکن است به تخریب غیر قابل بازگشت پوست یا بافت‌های دیگر منجر شود. مثلاً آبسهٔ حاصل از التهاب دوردندانی، که یک بیماری لثه است، می‌تواند به افتادن دندان و تخریب بافت استخوانی بینجامد. در موارد شدید، آبسه‌ای در پای زخم شده باعث قانقاریا شده و پا را از بین می‌برد.
- درمان چرک
وجود چرک نشان می‌دهد که گویچه‌های سفید خون سعی در از بین بردن عفونت دارند؛ اما از طرف دیگر می‌گوید که این گویچه‌ها جنگ طولانی و سختی داشته‌‌اند.
خوشبختانه، می‌توانیم به این سربازان بدن کمک کنیم. وجود پوستول‌های زیاد یا آبسهٔ عمیق نیاز به درمان توسط پزشک دارند. در موارد خفیف کارهای زیر را انجام دهید.
با آب و صابون بشوئید. مؤثرترین کار برای رفع عفونت پاکیزه نگاه داشتن ناحیهٔ گرفتار است. نیازی به صابون مخصوص و مالیدن زیاد نیست. شستن دو بار در روز با آب گرم و صابون معمولی برای از بین بردن باکتری‌ها و پاک کردن چرک کافی است.
آن را ببندید. باندپیچی ناحیهٔ عفونی بیشتر چرک را جذب می‌کند، آن را از گرد و غبار محفوظ داشته، و ناحیه را مرطوب نگاه می‌دارد. گذاشتن چسب زخم یا گاز استریل روی زخم کافی است. باندپیچی لااقل سه بار در روز باید عوض شود.
آنتی‌بیوتیک بزنید. می‌توانید پیش از باندپیچی پماد موضعی آنتی‌بیوتیک یا دارای مواد ضدباکتری روی محل آلوده بگذارید. این پمادها عفونت زیر پوست را از بین نمی‌برند، ولی پوست ناحیه را مرطوب نگاه داشته و از ورود باکتری‌های دیگر ممانعت می‌کنند. عفونت‌های مقاوم را باید با مصرف داروهای دیگر درمان کرد.
کمپرس کنید. چندبار کمپرس پوستول یا آبسه با آب گرم به‌مدت ۱۵ دقیقه در روز چرک را به‌سطح کشانده و پوست را برای پاره شدن طبیعی و خروج بدن درد چرک مرطوب می‌کند.
دلمه را بردارید. وجود دلمه نشانهٔ تشکیل یک آبسه است و باید برداشته شود. اما دلمه را نکنید. چندبار با آب گرم آن را شسته و باندپیچی کنید تا مرطوب بماند. بعد از مدتی خودبه‌خود می‌افتد. سپس ناحیهٔ آزرده را تمیز نگاه داشته و باندپیچی کنید. چرک به بیرون راه پیدا کرده و زخم التیام می‌یابد.
نزد پزشک بروید. تخلیهٔ آبسه‌های عمیق و برداشتن بافت تخریب شده و مواد زائد آن کار پزشک است.
دهان را با آب نمک بشوئید. اگر بیماری لثه دارید برای درمان نزد دندان‌پزشک بروید. در این فاصله، مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید و نخ کشیدن دندان‌ها بسیاری از پلاک‌های باکتریائی را برمی‌‌دارد. گردندان آب نمک در دهان مقدار زیادی از محتویات آبسه را خارج کرده و مانع آسیب دیدن بیشتر لثه‌ و دندان می‌شود. (به بخش گرفتاری‌های لثه مراجعه کنید)