پیروزی اراده - TRIUMPH DES WILLENS

سال تولید : ۱۹۳۵
کشور تولیدکننده : آلمان
محصول : اوفا
کارگردان : لنی ریفنشتال
فیلمنامه‌نویس : لنی ریفنشتال
فیلمبردار : زپ آلگایر، کارل آتنبرگر، ورنر بونه، آلبرت کلینگ و هربرت کبلمان (با ده فیلمبردار دیگر و ۲۳ دستیار)
آهنگساز(موسیقی متن) : هربرت وینت
نوع فیلم : سیاه و سفید، ۱۲۰ دقیقه، مستند


ـ مستندی دربارهٔ برگزاری ششمین کنگرهٔ حزب ناسیونال ـ سوسیالیست آلمان، از چهارم تا دهم ماه سپتامبر سال ۱۹۳۴، در نورمبرگ.
ـ پیروزی اراده، مشهورترین فیلم به‌جا مانده از دورهٔ حکومت ̎رایش سوم̎ و ساختهٔ بزرگ‌ترین فیلم‌ساز زن تاریخ سینما است. از زمان نخستین نمایش آن بیش از نیم قرن می‌گذرد. اما هنوز اختلاف‌نظر وجود دارد که بهانهٔ خلق آن را تبلیغات بدانیم یا ضبط رویدادی تاریخی یا رویکردی هنری. اعتقاد و علاقهٔ ̎شخصی̎ آدولف هیتلر نیز به قابلیت‌های کارگردانی ریفنشتال مجوز صدور حکم ممیزی به شمار می‌آمد. با این همه، حالا که سال‌ها از آن فاجعه‌ای که در آلمان رخ داد می‌گذرد و آرام آرام می‌شود به دور از تعصبات سیاسی به تماشای فیلم نشست، در می‌یابیم که مهم‌تر از حواشی تاریخی اثر، ساخت و ساز آن است که تعیین می‌کند فیلمی تبلیغی است یا خبری یا هنری. تناقض نیز از همین‌جا به وجود می‌‌آید که فیلمی تبلیغی می‌تواند خبری باشد و نمی‌تواند هنری باشد. فیلمی خبری می‌تواند تبلیغی باشد و نمی‌تواند هنری باشد؛ در صورتیکه فیلمی هنری نمی‌تواند خبری یا تبلیغی باشد، فقط می‌تواند هنری باشد. اما معیار سنجش عیار هنر در یک فیلم، مثل پیروزی اراده چیست که از خبر و تبلیغ تمیزدادنی نیست؟ تصویر کارکرد سیاسی هنر، به آن ترتیب که سال‌هاست رواج دارد، آیا سرچشمه گرفته از القائات مسموم ایدئولوژی‌های حکومت‌های توتالیتر نبوده است؟ اگر پیروزی اراده تبلیغی است، به رزمناو پوتمکین (سرگئی ایزنشتاین، ۱۹۲۵) چه نوع برچسبی بزنیم؟ اگر پیروزی اراده، خبری است، به مجموعهٔ چرا می‌جنگیم؟ ( فرانگ کاپرا، ۴۵/۱۹۴۱) چه عنوانی اطلاق کنیم؟ پیروزی اراده، اثری هنری است و محصول قدرت خلاقهٔ یک هنرمند. دربارهٔ اثری هنری باید به صراحت قضاوت کنیم. با توجیه اینکه ما ̎نازی̎ و ̎نئونازی̎ نیستیم، اما پیروزی اراده را دوست می‌داریم، در مقام انکار هنر قرار گرفته‌ایم. به هنر به دلیل آنچه هست احترام بگذاریم، نه به دلیل کارکردهای سیاسی که داشته است یا می‌توانسته داشته باشد. چون پیروزی اراده نتیجهٔ برخورد ̎ آگانهٔ فانتزی̎ یک نابغه با واقعیتی خاص در دورهٔ تاریخی خاصی است، کارکرد تبلیغی فیلم را، اصلاً، مقامات بلند پایهٔ حزب ̎نازی̎ و تماشاگران ̎نازی̎ نپسندیدند. پس از جنگ جهانی دوم و اضمحلال ̎رایش سوم̎ بود که فیلم، برای همه، تبلیغی تلقی شد (لوئیس بونوئل در سال‌هائی که در موزهٔ هنرهای مدرن نیویورک کار می‌کرد با تدوینی مجدد آن را به فیلمی ̎ضد نازی̎ بدل کرد!). مثلاً نگاه کنیم به صحنهٔ افتتاحیهٔ فیلم که شرح ورود هیتلر به شهر نورمبرگ است: نخستین نماها از بالای ابرها گرفته شده‌اند (یادآور صحنه‌ای مشابه از فیلم فاوست، ساختهٔ فریدریش ویلهلم مورنا، ۱۹۲۶) ابرهای بی‌پایان ذات حیات هستی‌بخش را تصویر می‌کنند. به زودی زمین ظاهر می‌شود؛ از لابه‌لای ابرها متولد می‌گردد. دورنمای نورمبرگ که در مه پیچیده شده است، به دنبال می‌آید؛ انگار بهشت لحظهٔ تکوین را می‌گذراند. هیتلر در حال رسیدن به زمین است. سایه یا روح هواپیمای حامل منجی روی شهر می‌لغزد و آن را لمس می‌کند. تبرک می‌کند. هواپیما با زمین تماس پیدا می‌کند. آلمانی‌ها / بهشتی‌ها منتظرند. در هواپیما / حجاب کنار می‌رود. آنجاست آنکه بهشت انتظارش را می‌کشیده است! چه کسی می‌تواند ادعا کند که این صحنه واقعی است، یا حتی واقعی نیست، اگر در نظر نگیرد که ریفنشتال می‌خواهد ̎فانتزی واقعیت را که از خود فانتزی، فانتزی‌تر است̎ نمایش بدهد. صحنه‌های فیلم ثبت تاریخ نیستند، خود تاریخ هستند ـ تاریخ هنر، تاریخ سینما و تاریخ فانتزی موجود در واقعیت.