کنترل بیمار از راه دور

متخصصان دانشگاه راش ابزار جدیدی طراحی كرده‌اند كه ضمن آسان و راحت بودن شیوه استفاده از آن، این امكان را برای پزشكان قلب و عروق فراهم می‌كند كه به طور دایم بیماران مبتلا به نارسایی قلبی را در منزل تحت نظر داشته باشند.
متاسفانه بسیاری از حمله‌ها و بیماری‌های قلبی در خانه رخ می‌دهند، یعنی زمانی كه پزشك بر بالین بیمار حضور ندارد و بنابراین از چگونگی اتفاقاتی كه برای بیمار پیش می‌آید اطلاع ندارد. سیر وقایعی كه طی این دوره برای بیمار روی می‌دهد اطلاعات ارزشمندی را برای پزشك فراهم می‌كند كه اكثرا به علت اینكه پزشك در منزل بیمار حضور ندارد این اطلاعات مفید به راحتی از دست می‌روند و روند تشخیص و درمان بیماری‌ها با مشكل مواجه می‌شود. به همین دلیل سال‌هاست كه پزشكان به دنبال یافتن راه‌هایی هستند كه بتوانند بیمار را همیشه در كنترل و نظارت خود داشته باشند.
ابزارهای مختلفی طراحی شده‌اند كه پزشك از طریق آنها بتواند بر بیمار خود نظارت و كنترل داشته باشد. شاید یكی از قدیمی‌ترین این ابزارها، تلفن باشد؛ وسیله ساده‌ای كه به راحتی می‌تواند پزشك و بیمار را با هم مرتبط كرده و این امكان را فراهم كند كه بیمار علایم ونشانه‌های خود را در هر زمان از شبانه‌روز به اطلاع پزشك برساند اما به هر حال این روش ارتباطی محدودیت‌های بسیاری هم دارد و مسلما معاینه را برای پزشك امكان‌پذیر نمی‌سازد. ابزارهای دیگری هم وجود دارد. یكی از این ابزارها، هولتر مونیتور است.
در این روش یك دستگاه ثبت امواج الكتریكی قلب (یك دستگاه كوچك نوار قلب) با شكل و طراحی بسیار خاص و ویژه به بدن بیمار متصل می‌شود سپس بیمار به منزل یا محل كار خود برمی‌گردد. بیمار در تمام طول روز فعالیت‌های عادی‌‌اش را بدون هیچ‌گونه مداخله‌ای انجام می‌دهد و در تمام این زمان دستگاهی كه به بدن او متصل است، اطلاعات نوار قلب بیمار را ثبت می‌كند. پس از اتمام یك دوره ۲۴ تا ۴۸ ساعته فرد بیمار به نزد متخصص قلب خود بازمی‌گردد، دستگاه از بدن او جدا می‌شود و طی یك زمان كوتاه، تمام نوارقلبی كه در طول ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت گذشته گرفته شده است، به وسیله پزشك بررسی می‌شود. به این ترتیب، پزشك می‌تواند از تمام وقایعی كه طی یك یا دو روز گذشته برای بیمار اتفاق افتاده است مطلع ‌شود.
این قبیل پیشرفت‌ها و تكنیك‌ها تحولات بسیار چشمگیر و مفیدی را در زمینه پزشكی و نیز تشخیص و درمان بیماری‌ها ایجاد كرده‌اند و به همین دلیل پزشكان را به سوی خود جذب كرده‌اند تا هر روز بیشتر و بیشتر به تعداد آنها افزوده شود.
● در خانه اما زیر نگاه پزشك
متخصصان دانشگاه راش ابزار جدیدی طراحی كرده‌اند كه ضمن آسان و راحت بودن شیوه استفاده از آن، این امكان را برای پزشكان قلب و عروق فراهم می‌كند كه به طور دایم بیماران مبتلا به نارسایی قلبی را در منزل تحت نظر داشته باشند كه از این طریق نیاز به بستری كردن این بیماران كمتر می‌شود. در این روش جدید یك گیرنده در منزل فرد نصب می‌شود. سپس یك دستگاه دفیبریلاتور (دستگاهی كه ریتم و الگوی ضربان قلب را در صورت بروز هرگونه بی‌نظمی دوباره به حالت‌ عادی برمی‌گرداند، به بدن بیمار متصل می‌شود. این دستگاه به طور مداوم از قلب فرد نوار می‌گیرد و امواج الكتریكی آن را ثبت می‌كند.
هرگاه هرگونه به هم ریختگی یا بی‌نظمی در ریتم قلب رخ ‌دهد، دستگاه دفیبریلاتور آن را از طریق آنتن بسیار كوچك خود به گیرنده درون منزل مخابره می‌كند. این گیرنده نیز به نوبه خود اطلاعات مزبور را از روی شبكه اینترنت به صورت خودكار به اطلاع پزشك می‌رساند. با این حساب، متخصص قلب و عروق بدون اینكه بالای سر بیمار حضور داشته باشد، تنها از روی شبكه اینترنت، نوار قلب و وضعیت تپش قلب بیمار را در اختیار دارد. در نهایت برحسب شرایط، پزشك درباره شیوه درمان تصمیم‌گیری می‌كند و دستورات درمانی لازم را به دستگاه دفیبریلاتور صادر می‌كند. در اصل، متخصص قلب و عروق شیوه عملكرد دستگاه دفیبریلاتور را از راه دور طوری تنظیم می‌كند تا ریتم قلب را به حالت عادی برگرداند.
این دستگاه كه لاتیتود نام‌گذاری شده است، قابلیت‌های متعدد و درخور توجهی دارد. به طور مثال حتی می‌تواند فشارخون بیمار را نیز به طور مرتب اندازه‌گیری كند و از طریق اینترنت به پزشك اطلاع دهد. به عبارت دیگر، تمام علایم حیاتی بیمار را به اطلاع پزشك معالج می‌رساند تا به دقت بتوان برای درمان بیمار از راه دور تصمیم‌گیری كرد و حتی نیاز به انتقال بیمار به یك مركز درمانی مجهز را تعیین كرد. پزشكان معتقدند این وسیله مخصوصا برای مبتلایان به نارسایی شدید قلب، اختلالات شدید ریتم قلب و یا بیماران مبتلا به نارسایی شدید عروق كرونر قلب بسیار مفید است، چرا كه به میزان قابل توجهی از نیاز آنها به بستری شدن‌های طولانی در بیمارستان می‌كاهد. در واقع، بیمار در همان زمانی كه در منزل خود قرار دارد، تحت نظارت دقیق پزشكی است و تنها هر چند هفته یك بار نیاز به مراجعه به پزشك دارد.
امتیاز دیگری كه برای این دستگاه‌های كنترل و نظارت از راه دور برمی‌شمرند، تقویت روحیه و اطمینان‌بخشی به بیماران است. در واقع این ابزارها به بیماران اطمینان‌خاطر می‌دهند كه در هر لحظه تحت نظارت یك پزشك متخصص قلب قرار دارند تا در صورت بروز هرگونه مشكلی، اقدامات درمانی مناسب به سرعت آغاز شوند. در ضمن مزیت مهم دیگر آنها صرفه‌جویی چشمگیر در هزینه‌های درمانی است. این دستگاه‌ها روزانه چند بار به وسیله متخصص قلب از راه دور كنترل می‌شوند تا از صحت عملكرد آنها اطمینان حاصل ‌شود. همچنین زنگ اخبارهایی دارند كه خود دستگاه به صورت خودكار در مواقعی كه ریتم قلب بیمار به هم می‌ریزد وضعیت را به پزشك اطلاع می‌دهند و حتی اگر بیمار مشغول كار دیگری باشد نیز توجه او را به سمت وضعیت جدید بیمارجلب می‌كنند.
پزشكانی كه روی این طرح كار می‌كنند، ابراز كرده‌اند كه این طرح ازنظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است چون باعث می‌شود كه اختلالات قلبی در مراحل ابتدایی و زمانی كه هنوز چندان پیشرفته نشده‌اند درمان شوند. در اصل دستگاه می‌تواند بلافاصله پس از دستور پزشك از راه دور، به قلب بیمار شوك الكتریكی وارد كند و ریتم را به حالت طبیعی بازگرداند. این طرح درحال حاضر در ۱۸بیمارستان و مركز درمانی آمریكا انجام می‌شود.
با توجه به اینكه تنها در ایالات متحده آمریكا سالانه بیش از ۲۶ میلیارد دلار صرف هزینه‌‌های درمانی مبتلایان به نارسایی‌های قلبی می‌‌شود، به نظر می‌رسد كه با استفاده از دستگاه جدید بتوان به صرفه‌جویی اقتصادی كلانی دست یافت. در ضمن چون امكان بازگشت به منزل فراهم‌ می‌شود، كیفیت زندگی و وضعیت روحی و روانی آنها هم بهتر می‌شود. از همه مهم‌تر اینكه به علت تشخیص سریع و به موقع اختلالات، وقایع و حملات قلبی، از میزان مرگ و میر مبتلایان به نارسایی قلبی به طور چشمگیری كاسته می‌شود.

دكتر علی حسینی

منبع : روزنامه سلامت