کلات نادری

كلات نادری از نقاط تاریخی استان خراسان است كه در فاصله ۱۸۰ كیلومتری شمال مشهد واقع شده و مانند دره‌ای میان دو رشته كوه مرتفع محاصره گردیده است. این ناحیه به لحاظ تاریخی – سیاسی از شهرت قابل توجهی برخوردار است.
رودخانه‌های فصلی متعددی در این بخش جریان دارند كه همگی از كوههای هزار مسجد سرچشمه می‌گیرند وعمدتاً پس از آبیاری قسمتهای مختلف این بخش، وارد خاك تركمنستان می‌شوند. سرتاسر نواحی جنوبی كلات را كوههای هزار مسجد پوشانده و مرزی بین این ناحیه و بخشهای چناران و حومه مشهد به وجود آورده است. بلندی مرتفع‌ترین قله این ارتفاعات ۳۲۰۰ متر است. در این كوهها ستونهای بلندی شبیه مناره وجود دارد كه باعث شده است به هزار مسجد مشهور شوند. آب و هوای كلات معتدل و متمایل به سرد و خشك است.
● آثاری كه در این ناحیه باقی مانده‌اند بیشتر مربوط به عهد نادرشاه افشار می‌باشد كه برخی از آن آثار عبارتند از:
▪ برجهای دیده بانی در اطراف شهر كلات كه (برخی از آنها باقی مانده‌اند) در فاصله سالهای ۱۱۵۵ تا ۱۱۶۰ هجری قمری ساخته شده‌اند.
▪ كتیبه نادری واقع در خارج از قلعه نادری به زبان تركی و خط نستعلیق بر بدنه كوه كنده شده است.
▪ عمارت خورشید كه یكی از بناهای زیبای كلات به شمار می‌آید مربوط به عهد نادر شاه است.
▪ بنای این كاخ كه در وسط باغ بزرگی قرار دارد از آثار دوره نادرشاه افشار است و احتمالاً برای سكونت خانواده سلطنتی احداث شده است. نمای این كاخ كه به شیوه معماری هندی ساخته شده است به شكل استوانه‌ای می‌باشد.
▪ سد نادری واقع در چند كیلومتری شمال كلات نادری كه به سد شرق نیز موسوم است.
▪ مسجد نادری كه با گنبدی كاشی كاری به امر نادرشاه افشار ساخته شده است.
پس از بازدید از آثار تاریخ كلات یكی از مكانهایی كه چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌كند بی‌هیچ شكی رود قرسو با دیواره‌های بلند منحصر به فرد آن می‌باشد. برای دستیابی به انتهای رودخانه هیچ راهی غیر از عبور از داخل رودخانه‌ای با دالانهای باریك و مرتفع و گذشتن از آبشارهایی به ارتفاع ۲۰ و۳۰ متر میسر نمی‌باشد كه برای این منظور نردبانهای فلزی متعددی در طول مسیر تعبیه شده است كه عبور از آبشارها را میسر می‌سازد. پس از حدود یك ساعت طی مسیر زمان در راهروهای زیبا و رویایی رودخانه قره سو به دشت وسیعی می‌رسیم كه عشایر در آنجا سكنا دارند.

مختار حدیدی

منبع : ماهنامه بهارستان