نرم‌افزارهای درخواستی موج بعدی ارائه نرم‌افزار

●سادگی‌
چرا این‌همه هیاهو؟ اجاره نرم‌افزار روی وب، كه در صنعت كامپیوتر به‌نام نرم‌افزار درخواستی ‌(‌on-demand software) یا سرویس نرم‌افزاری ‌(‌software-as-a-service) شناخته می‌شود، راه‌حل مناسبی برای مشكلات بزرگی است كه شركت‌ها در تجارت نرم‌افزار با آن‌ها مواجهند.برای تازه‌كاران، برنامه‌های كاربردی توسط یك فروشنده نرم‌افزار (و نه شركت‌های اینترنتی)، میزبانی و پشتیبانی می‌شوند و بدین ترتیب هزینه تمام شده پایین‌تر و استفاده و اجرای آسان‌تری خواهند داشت.
مطلب دیگر این‌كه، مشتریان عموماً به‌جای یك پیش پرداخت قابل توجه (كه برای شركت‌های بزرگ به میلیون‌ها دلار خواهد رسید،) تنها حق اشتراك ماهیانه پرداخت می‌كنند. از آن بهتر این‌كه، مشتری در صورت عدم رضایت می‌تواند به‌سادگی با توقف پرداخت هزینه، به استفاده از نرم‌افزار پایان دهد.در گذشته، نرم‌افزارها پرهزینه بودند و به زمان زیادی هم برای نصب و راه‌اندازی نیاز داشتند. در ضمن، امكان اعتراض به كیفیت آنان نیز بسیار زیاد بود!
بنابر تحقیقات ‌AMR، تولیدكنندگان نرم‌افزارهای on-demand در سال جاری درآمدی كمتر از دومیلیارددلار خواهند داشت. این هنوز كمتر از ده درصد كل بازار نرم‌افزار است.
اما این میزان با سرعت بیست‌درصد در سال افزایش می‌یابد. این میزان رشد در مقایسه با میزان تك‌رقمی رشد نرم‌افزارهای سنتی، قابل‌توجه است. به‌هرحال، با وجود اختلافات گسترده‌ای كه در میزان موفقیت آن وجود دارد، نرم‌افزار درخواستی آن‌قدر نظام قدرتمندی دارد كه دست‌اندركاران نرم‌افزار به آن به چشم یك استراتژی نگاه كنند.
سرنوشت Siebel را به‌عنوان یكی از شركت‌های موفق اینترنتی در نظر بگیرید. این شركت به خاطر عرضه بسته‌های نرم‌افزاری گران‌قیمت و پیشرفته، با SAP رقابت می‌كرد و به خاطر فروش محصولات ارزان‌قیمت و ساده‌تر، تحت‌فشار ‌‌‌Salesforce قرار داشت. پس از سال‌ها اعلام نارضایتی از نرم‌افزار‌های عرضه شده ‌Salesforce، به‌خاطر عدم كارایی و امكانات پایین، بالا‡‌خره در سال ۲۰۰۳،‌‌‌Siebel استراتژی ‌on-demand را معرفی كرد؛ اما خیلی دیر شده بود.
در حال حاضر تمایلی به انتشار محصول براساس سیاست‌های ‌Siebel وجود ندارد، اما از آن‌جایی كه هنوز عمده نرم‌افزارهای درخواستی در حوزه مدیریت ارتباط مشتریان ‌(CRM) نوشته شده‌اند، اوراكل،‌‌SAP و مایكروسافت اعلام كرده‌اند كه در صورت توسعه و استقبال از این‌گونه نرم‌افزار‌ها، آمادگی كامل برای حضور در این حوزه را دارند.بزرگ‌ترین و جدیدترین تغییر استراتژی از جانب SAP صورت پذیرفت.
این شركت قوی‌ترین فروشنده نرم‌افزارهای كاربردی است كه محصولات آن، همه چیز از برنامه حسابداری مدیریتی گرفته تا نرم‌افزار تیم فروش شركت را در برمی‌گیرند. از اوایل سال‌جاری و از هنگام اعلام استراتژی ‌‌on-demand، تا امروز كه به ساخت برنامه‌های ‌Customer Relationship Management‌) CRM) ‌محدود شده است،‌ SAP ‌عقبگرد بزرگی را انجام داده است.
همچنین مایكروسافت در ماه نوامبر و در جریان یك رویداد (كه بسیاری آن را به دوره ورود این شركت به جنگ مرورگرها تشبیه می‌كنند) ورود خود به حیطه on-demand را تأیید نمود. بنابر یك گزارش داخلی كه در هفته‌نامه بیزنس‌ویك منتشر شد، مایكروسافت تصدیق می‌كند كه یك‌بار دیگر برای ورود به یك بازار جدید، وقت را از دست داده است. اما سعی دارد به حركت خود برای رسیدن به دیگر رقبا سرعت بدهد.
زمانی كه اوراكل ۵.۸ میلیارددلار برای خرید ‌‌Siebel هزینه نمود، لری السیون مدیر عامل این شركت تصریح كرد: با ارزش‌ترین دارایی‌ای كه هزینه‌های صرف شده برای آن به هیچ‌وجه هدرنرفته، نرم‌افزار ‌‌‌CRM on-demand شركت ‌Siebel است كه رقیبی برای Salesforce محسوب می‌شود.
●رقابت سه‌جانبه‌
گذشته از مسائل تبلیغاتی، آیا هیچ‌كدام از این سه فروشنده بزرگ نرم‌افزار اقدامی جهت مهندسی مجدد تجارت خود حول نرم‌افزارهای ‌on-demand می‌كنند یا خیر ؟
سابقه حضور و فعالیت اوراكل در این عرصه بیشتر بوده و احتمال انجام دادن این‌كار توسط این شركت قوی‌تر است. اما برخی از ناظران، از تعریف اوراكل از‌ on-demand با كنایه حرف می‌زنند و می‌گویند: <این‌ها همان نرم‌افزارهای عادی و معمولی اوراكل هستند كه پشتیبانی از آن‌ها به منابعی در خارج از شركت سپرده شده است، نه نرم‌افزارهایی جدید، سبك و خوش‌دست كه به منظور بهره بردن از مزیت‌ها و فواید وب نوشته شده باشند.>
از سال ۱۹۹۹ تاكنون، صدها هزار نفر به نرم‌افزارهای كاربردی اوراكل دسترسی دارند. این شركت اخیراً روی یك مركز داده (‌Data Center) مدرن و پیشرفته در تگزاس سرمایه‌گذاری نموده است كه در آن بیش از ششصد مهندس در حال تحقیق و توسعه (R‌&D) روی نرم‌افزارهایی هستند كه ماهیت آنان به صورت سرویس روی وب ‌(‌Software-as-a-Service) است.
‌Juergen Rottler جانشین مدیرعامل بخش ‌on-demand اوراكل، می‌گوید: <پیش‌بینی می‌كنم تا پنجاه درصد مشتریان از نرم‌افزارهایی كه از این راه ارتقا می‌یابند، استفاده نمایند.> وی می‌افزاید: <مشتریان به‌طور فزاینده‌ای مایل نیستند خود نسبت به اجرای نرم‌افزار اقدام كنند.>
اوراكل دچار یك اختلال پیچیده در ارتباط با خرید اخیر خود شده است. حتی اگر این شركت درباره سرنوشت ‌‌CRM On-Demand خاطرجمع نباشد، ‌‌Benioff آرامش حاكم را نشانه‌ای از این می‌داند كه اوضاع بر وفق مراد نخواهد بود. وی با طعنه می‌گوید: <اوراكل Siebel را به قتل رساند.> و می‌افزاید: <تمام ساختمان‌های Siebel خالی و دیگر هیچ‌كس در خانه نیست. تمام مدیران رده بالا، شركت را ترك كرده‌اند.>
●برداشت‌های مختلف
السون، مدیرعامل اوراكل، به صراحت تصویری از تغییر مدل تجارت نرم‌افزار را ترسیم نمود . وی یكی از اولین سرمایه‌گذاران هر دو شركت ‌Salesforce و ‌‌NetSuite است. شركت اخیر یك شركت on-demand است كه احتمالاً امسال با سرمایه‌ای بالغ بر یك میلیارد دلار، وارد بازار بورس خواهد شد.
با وجود رقابت كینه‌توزانه حاكم،‌ السون هنوز سهم قابل ملاحظه ولی اعلام نشده‌ای از ‌Salesforce را در اختیار دارد. هرچند السون گفته است از دیدن شكست Salesforce زمانی كه اوراكل كسب‌وكار آن را تصاحب می‌كند، خوشحال خواهد شد! به علاوه، او مالك بیش از نیمی از NetSuitنیز هست. شركتی كه نرم‌افزارهای كاربردی آن، تمام نیازمندهای هدایت یك كسب و كار، از CRM گرفته تا مدیریت سفارش‌ها را برطرف می‌سازد.
به تازگی و طی سال گذشته، مدیران SAP با سپردن مدیریت نرم‌افزارها به شركت‌های واسط، میزان تمایلات و خواسته‌های مشتریان خود را كمرنگ نموده‌اند و شركت نیز تا حد زیادی به این نظریه و روش تمایل نشان داده است.
اما مدیران ‌SAP بر این باورند كه مشتریانشان خواستار راهی سریع‌تر و ساده‌تر برای اجرای نرم‌افزارها هستند. به همین خاطر شركت نسخه ‌on-demand محصول CRM خود را در اوایل امسال معرفی می‌كند. ‌SAP هنوز هم به سختی در حال تغییر فرم تجاری خود و مبارزه با دیگر تهیه‌كنندگان نرم‌افزارهای درخواستی‌ مانند ‌‌‌Salesforce است.درعوض،‌‌SAP این نظریه را تحمیل می‌كند كه محصولات‌ درخواستی باعث رونق برنامه‌های پیچیده‌تر و گران‌قیمت‌تر سنتی شركت می‌گردند. ‌Peter Graf جانشین مدیرعامل شركتSAP می‌گوید: <ما معتقدیم ‌‌ ‌on-demand شروعی عالی را تضمین می‌نماید. اما هر چه به‌جلو می‌رویم، شركت‌ها مایلند تا تمایز خود را در نحوه رسیدگی كردن و خدمات‌رسانی به مشتریان نشان دهند.>
●مانع‌تراشی‌
از میان سه شركت بزرگ یاد شده، مایكروسافت توانمندی بیشتری برای منفعت بردن (یا شكست در صورت تزلزل و لغزش) دارد. عمده مشتریان تجاری مایكروسافت، شركت‌های كوچك تا متوسط هستند. تا زمانی كه این مشتریان درخواست نرم‌افزارهایی ارزان‌تر و آسان‌تر از لحاظ نصب و استفاده را دارند، نورسیدگانی همچون ‌NetSuite و‌‌ Salesforce كه تمام تلاش خود را برای جلب رضایت و در صورت امكان، جلب این مشتریان به كار می‌گیرند، تهدیدات ویژه‌ای محسوب می‌شوند.
مایكروسافت روی ویندوز و آفیس‌Live كار می‌كند؛ یعنی همتایان آنلا‌ین نرم‌افزارهای مایكروسافت كه روی PCها ساكنند. این شركت می‌كوشد نسخه‌های میزبان نرم‌افزارهای فعلی را نیز جایگزین نماید.
چالش در این‌جاست كه تاكنون بر اساس رسوم گذشته،‌ نرم‌افزارها از طریق توزیع‌كنندگان به فروش می‌رسیدند و برای این‌كه این توزیع‌كنندگان فشاری را بر مشتریان وارد نیاورند، مایكروسافت مجبور است شرایط مناسبی را به آنان عرضه كند. تا زمانی‌كه توزیع‌كنندگان در ازای پرداخت پول برای دریافت مجوز فروش صداقت را احساس نكنند، مایكروسافت باید توزیع كنندگان خود را قانع كند كه این همكاری از لحاظ اقتصادی منافعی برای آنان به همراه دارد. از آن‌جایی كه این شركت پیش‌پرداختی بابت فروش مجوز دریافت نمی‌كند، می‌گوید: <میزبانی نرم‌افزارهای درخواستی خود را بر عهده نخواهد گرفت.>
این مسئله می‌تواند به مانعی بر سر راه مشتریان تبدیل شود. این حقیقت كه مایكروسافت وظایف میزبانی را بر گردن شركای خود می‌اندازد، باعث می‌شود افرادی مانند ‌Rob Bois تحلیلگر ‌‌AMR كه خود یكی از مشتریان این‌گونه سرویس‌هاست، دچار تردید شود؛ زیرا این بدین معنی‌ است كه چنانچه در جایی دو دلواپسی بزرگ شركت‌های فعال این حوزه، یعنی زمان در دسترس‌بودن (up time) و امنیت وجود داشته باشد، نشانه این است كه در آنجا كنترل كمتری بر اوضاع حاكم است.
این تحلیلگر براین‌باور است: <در اینجا كنترل از دست رفته است. كاری كه آن‌ها باید انجام دهند، تبدیل CRM به چیزی مانند ‌‌MSN است. برای این سرویس، مایكروسافت یك مركز داده ‌(‌Data Center) را ایجاد نموده است و آن را به شركای كاری خود اجاره می‌دهد. ولی فعلا‌ً می‌توان گفت كه حدود یك‌سال با معماری‌ای كه این تبدیل را انجام بدهد فاصله داریم.>
●آینده مبهم‌
زمانی‌كه صحبت از مجموعه برنامه‌های ‌on-demand به میان می‌آید، مایكروسافت، اوراكل و ‌SAP نقاط ضعف و نقاط قوت منحصر به خود را دارند. اما از دید تحلیلگران و مشتریان، تنها یك چیز از همه مهم‌تر است؛ تعهد. برخلاف انقلاب‌ها و تحولات نرم‌افزاری گذشته كه از فناوری‌های جدید، جالب و جذاب زمان خود تأثیر می‌پذیرفتند، این تحول ا‌ثری از تعهد را با خود به همراه ندارد، چه اگر وجود داشت، آینده و فناوری‌های درهای خود را به سوی آن می‌گشودند.
تأثیر نرم‌افزارهای درخواستی هم روی مدل‌های تجاری و هم روی فرهنگ خواهد بود. این فناوری در حال تغییر چگونگی فروش و تولید نرم‌افزارهاست. در اینجا مجدداً ممكن است اوراكل ارجحیت كمی داشته باشد. این شركت در حال از بین بردن وابستگی خود به دریافت پیش‌پرداخت‌های سنگین بابت اعطای مجوز و روی‌آوردن به دریافت‌های سالیانه از مشتریان قدیمی خود است.
این شاید پاسخی باشد برای این‌كه چرا مشتریان به سرویس‌های درخواستی علا‌قمند ‌هستند. ‌‌SAP در بازار نرم‌افزارهای كاربردی پیشرو است و در آینده نیز از سپردن تعهد و التزام در برابر مشتریان خود سر باز نخواهد زد. در همین حال مایكروسافت سابقه بیشتری در زمینه فروش نرم‌افزارهای ارزان‌تر و ساده‌تر دارد و از لحاظ درآمد، وابستگی خیلی زیادی هم به دریافت پیش‌پرداخت بابت فروش مجوز ندارد.
در هرحال سؤال این است كه كدام یك از این شركت‌ها می‌توانند تركیب بهتری از امكانات و نوآوری‌ها را با سهولت در استفاده از نرم‌افزارها را عرضه نمایند؟ البته مسئله این است كه تا زمانی كه یكی از این سه رقیب موفق به این‌كار شوند، رقبایی مانند Salesforce ،‌‌RightNow و ‌‌NetSuite به تاخت و تاز ادامه خواهند داد.

ترجمه: هومن تحویلداری‌
منبع: بیزنس ویك

منبع : ماهنامه شبکه