آواز گنجشک‌ها به سینمای ایران اعتبارداد

«رضا ناجی» هنرپیشه نقش اول فیلم «آواز گنجشک‌ها» جایزه خرس نقره‌ای بهترین بازیگر پنجاه و هشتمین جشنواره فیلم برلین را کسب کرد.
دریافت این جایزه موفقیت بزرگی برای سینمای ایران محسوب می‌شود. او درباره نقش خود در فیلم آواز گنجشک‌ها گفت: من با این نقش خیلی خوب کنار آمدم زیرا فیلمنامه را به درستی قبل از آغاز کار مطالعه کرده بودم و شهر تهران را هم می‌شناختم; بنابراین مشکلی برای اجرای آن نداشتم. ناجی افزود: در این فیلم صحبت درباره بچه‌ها بود و من نیز آوازی را برای تسلی دادن به بچه‌ها به خاطر از دست دادن ماهی شان و در رابطه با بی‌ارزش بودن دنیا خواندم که به نظرم این بخش توجه بیشتری از مخاطبان را به خود جلب کرده بود.
رسانه‌ها و خبرگزاری‌های مطرح دنیا، در گزارش‌هایی به انعکاس موفقیت سینمای ایران با فیلم «آواز گنجشک‌ها» در جشنواره برلین پرداختند.
خبرگزاری برزیل در کنار پرداختن به خبر اهدا خرس طلایی به فیلمی از برزیل به کارگردانی جوزه پادی‌ها با عنوان «جوخه نخبگان» در پنجاه و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین، به طور خاص نیز از فیلم آواز گنجشک‌ها به کارگردانی مجید مجیدی تمجید کرده و عنوان کرده است که اعطای خرس نقره‌ای به رضا ناجی به عنوان بهترین هنرپیشه مرد، به راستی یکی از بهترین انتخاب‌های هیئت داوران جشنواره برلین به شمار می‌آید.
به گزارش این خبرگزاری ،آواز گنجشک‌های مجیدی، که تنها کارگردان ایرانی نامزد دریافت جایزه اسکار است، به خوبی تقابل شاخصه‌های انسانی و بشر دوستانه را با غلبه تکنولوژی و کاپیتالیسم در زندگی مدرن به تصویر می‌کشد و همین موضوع ظریف بر سادگی و زیبایی داستان فیلم می‌افزاید. اگرچه بسیاری از کسانی که از پیش با سینمای مجیدی آشنا بودند در نخستین لحظات از شروع فیلم در انتظار مواجه با درامی‌ دیگر بودند اما باید اعتراف کرد که آواز گنجشک‌ها فیلمی‌است که می‌تواند شادی و در عین حال نوعی از طنز را به دلیل تعریف و قالبی که به هر یک از شخصیت‌های فیلم داده شده است در طول حرکت داستان القا کند.
بی‌بی‌سی نیز با اعلام خبر این موفقیت و سخنان رضا ناجی به انتشار گزارشی پیرامون این موفقیت پرداخت. خبرگزاری آلمان نیز آورده است: داوران جشنواره برلین در یک جمع‌بندی کلی نسبت به محصولات سینمای ایران نظری مثبت داشتند و همگی آنان این رای مثبت را با اعطای خرس نقره‌ای به رضا ناجی برای بازی در فیلم آواز گنجشگ‌های مجید مجیدی ثابت کردند.
بازی فوق‌العاده ناجی در فیلمی‌که او با همه کم‌تجربگی‌اش تنها بازیگر حرفه‌ای فیلم به شمار می‌آمد و انتخاب وی از میان رقبایی نظیر بن کینگزلی به خاطر بازی در فیلم مرثیه و دانیل دی لوئیز برای بازی در فیلم خون خواهد ریخت و نانی مورتی هنرپیشه برجسته سینمای ایتالیا به خاطر بازی در فیلم ‌هاویه خاموش، خود گویای هنرمندی مجیدی در بهره گرفتن از همه امکانات به عنوان یک کارگردان برجسته و صاحب سبک با شهرت جهانی است.
خبرگزاری رویترز نیز آورده است: داوران جشنواره برلین رضا ناجی بازیگر فیلم آواز گنجشک‌ها را از کشور ایران شایسته دریافت خرس نقره‌ای معرفی کردند. آواز گنجشک‌ها به کارگردانی مجید مجیدی تنها کارگردان ایرانی نامزد دریافت اسکار روایتی است از زندگی مردی روستایی که به دلیل مشکلاتی برای مواجه با آنها ناگزیر به دست و پنجه نرم کردن با تقابل‌های انکارناپذیر اصول زندگی در کلان شهرها درگیر با مدرنیته می‌شود.
آسوشیتدپرس نیز عنوان کرده است که برگزیدن رضا ناجی برای اعطای خرس نقره‌ای بهترین هنرپیشه، انتخاب درستی بوده است و به راستی باید مجیدی را برای چنین گزینشی تحسین کرد چرا که بار دیگر همه توجه‌ها به سمت سینمای ایران و استعدادهای ناشناخته آن جلب شده است. خبرگزاری فرانسه هم با اشاره به اینکه سنت‌ها و عقاید اسلامی ‌در بافت فیلم آواز گنجشک‌ها درهم آمیخته شده است; خبر اعطای خرس نقره‌ای جشنواره فیلم برلین به رضا ناجی را برای بازی در آواز گنجشک‌ها مطرح کرده و آورده است: رضا ناجی از هیئت داوران و مخاطبانش در برلین به خاطر اینکه دوستار هنر هستند و به راستی مفهوم آن را درک می‌کنند در هنگام دریافت جایزه خود تشکر و قدردانی ویژه کرد.
وی همچنین گفت: این جایزه را به مردم و کشورم تقدیم می‌کنم که عاشقانه آنها و سینمایش را دوست دارم.مجیدی نیز در کنفرانس مطبوعاتی در حالی که فیلمش به شدت با استقبال و انعکاس‌های خبری متعددی در سراسر دنیا مواجه شده بود، گفت: پیام این فیلم به نظر من این است که نباید زیاده‌خواه باشیم، چرا که باعث هدایت ما به سوی نابودی و زوال می‌شود.
وی همچنین تاکید کرد: اعتقادات دینی من ریشه در خانواده دارد. من در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شده‌ام و این ارزش‌ها در تمام زندگی با من بوده‌اند. برای من مسئله آنچه باور داریم نیست، بلکه مسئله این است که ارزش‌های مذهبی ما را به کجا می‌برد و به چه کارهایی هدایت می‌کنند.
موفقیت آواز گنجشک‌ها از نگاه سینماگران ایرانی
پرویزپرستویی، علیرضا رئیسیان، جمال ساداتیان، ابوالقاسم طالبی، امیرشهاب رضویان و.... در گفت‌وگوهایی به اظهارنظر درباره موفقیت‌های سینمای ایران پرداخته‌اند که در پی می‌آید:
▪ پرویز پرستویی:
از موفقیت‌های‌فیلم‌مجیدی‌خوشحال‌شدم
پرویز پرستویی گفت: همیشه به عنوان یک تماشاگر نسبت به کارهای مجیدی تعصب داشته‌ام چون همیشه عرق ملی را در کارهای او دیده‌ام.
پرستویی با اشاره به حضور فیلم موفقیت‌آمیز سینمای ایران با فیلم آواز گنجشک‌ها در جشنواره فیلم برلین گفت: با توجه به شناختی که از فیلمنامه وحال وهوای فیلم دارم می‌توانم پیش‌بینی کنم که درآن سوی مرزها هم با موفقیت بسیاری روبرو خواهد شد. وی ادامه داد: وقتی خبر حضور فیلم مجیدی را در جشنواره فیلم برلین خواندم خیلی خوشحال شدم و به نظرم مجیدی دومرتبه سراغ موضوعی رفته که موضوعی جهانشمول است و مسئله هر جای دنیا است.
وی با اشاره به حضور موفقیت‌آمیز سینمای ایران در جشنواره برلین گفت: فیلم‌هایی مثل آواز گنجشک‌ها که در جشنواره‌های معتبر حضور می‌یابند به هرحال فرهنگ خوب و شریفی را از سینمای ایران اشاعه می‌دهند و حضور این فیلم‌ها برای ما قابل ستایش است.
پرستویی در عین حال گفت: مجیدی برخلاف برخی فیلمسازان، مسئله‌اش این نیست که فیلمی‌بسازد که حتما در آن سوی مرزها جواب بدهد. او فیلمی‌ می‌سازد که که در هر کجای جهان، مخاطب با آن ارتباط برقرار می‌کند. پرستویی توضیح داد: برخی فیلمسازان جشنواره‌ای به گونه‌ای عمل می‌کنند که اگر فیلم‌هایشان در این سو، مورد استقبال قرار نگیرد به گونه‌ای باشد که در آن سوی مرزها مورد توجه باشد و حتی از امتیازی منفی در اینجا به عنوان امتیازی مثبت درآن سوی مرزها استفاده می‌کنند.
▪ ساداتیان:
فیلم‌های مجیدی سیاه نمایی نمی‌کنند
ساداتیان هم در این باره اظهار کرد: فیلم‌های مجیدی رئال هستند و فکر می‌کنم نوع قصه‌ها و جذابیت آنهاست که آنها را موفق کرده است. چراکه آثار قبلی وی که در جشنواره‌ها هم سر و صدا کرده بود در داخل هم بسیار مورد توجه قرار گرفت.
جمال ساداتیان در خصوص راهیابی «آواز گنجشک‌ها» به جشنواره برلین عنوان کرد: داوران جشنواره‌ها ممکن است در انتخاب فیلم‌های ایرانی کمی ‌با دقت بیشتر این کار را انجام دهند ولی اگر فیلم‌ها از پتانسیل و قابلیت‌های خوبی برخوردار نباشد علی القاعده وجه‌های رقابتی فیلم‌ها در این مقطع نمی‌تواند بروز پیدا کند.وی در ادامه افزود: ممکن است فیلمی‌در یک جشنواره حضور پیدا کند ولی اگرظرفیت‌های مناسب را نداشته باشد ، علی القاعده از بخش رقابت باز می‌ماند.
ساداتیان با اشاره به صحبت‌هایی که پیش از این درباره فیلم‌های جشنواره‌ای عنوان می‌شد، گفت: گفته می‌شد فیلم‌های راه یافته به جشنواره‌ها به این دلیل که از ایران سیاه نمایی می‌کنند و آنها هم بدشان نمی‌آید اینگونه فیلم‌ها را در معرفی فضای ایران نمایش دهند، مورد پذیرش قرار می‌گیرند. اما یک عده هم هستند که پتانسیل و ظرفیت حضور در جشنواره‌های خارجی را داشته و دارند و با وجود تصویر خوبی که از ایران ارائه می‌دهند حضور موفقی دارند.
وی در توضیح این سخن گفت: منظورم فیلم‌هایی است که واقعیت را به تصویر می‌کشند وآنقدر جذاب و دلنشین هستند و از استاندارد خوبی برخوردارند که در بخش رقابتی هم می‌توانند خوب بدرخشند.او با بیان اینکه فیلم مجیدی را ندیده‌ام و نمی‌توانم خوب قضاوت کنم گفت: اما می‌دانم که او سیاه نمایی نمی‌کند.
▪ علیرضا رئیسیان: می‌توان برای تداوم حضورهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری کرد
رئیس کانون کارگردان‌های سینمای ایران گفت: نگاه هنرمندانه و سرشار از جذابیت‌های روابط انسانی در سینمای ایران است که جشنواره‌ها و بینندگان غربی را به خود جذب می‌کند و موفقیت‌های سینمای ایران را تداوم می‌دهد.
علیرضا رئیسیان با اشاره به حضور «آواز گنجشک‌ها» در جشنواره فیلم برلین، حضور در یکی از سه جشنواره بزرگ دنیا را موفقیتی بزرگ برای سینمای ایران دانست و گفت: این امر به نظرم شروع مجددی برای مسئولان است تا سینماگران. باید منتظر بود که اگر اتفاق خوبی برای این فیلم بیافتد و اگر جایزه‌ای بگیرد، زمینه‌سازی کنیم.این امر یک بار دیگر نشان داد که اندیشه پشت فیلم اهمیت دارد نه سینمای پرهزینه وخالی از نگرش‌های انسانی یا حداقل دور از اندیشه‌ها. وی در ادامه عنوان کرد: پیشنهادم این است که در سینمای بین‌المللمان، سرمایه‌گذاری و مدیریت خوبی انجام شود، نه اینکه این موفقیت‌ها را کمرنگ نشان داد و چراغ سینمای بین‌الملل را کم فروغ کرد.
او نگاه متفاوت انسانی و ساختار هنرمندانه فیلم‌هایی همچون فیلم آواز گنجشک‌های مجیدی را عامل موفق بودن اینگونه فیلم‌ها عنوان کرد و گفت: این فیلم‌ها درعین سادگی بسیار جذاب بوده و بیننده را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اینطور نیست که موضوعاتی درباره فقر یا حاشیه‌نشینی مورد توجه جشنواره‌ها قرار بگیرند. چنانچه در بسیاری از تحلیل‌ها و نقدها درباره همین موضوع صحبت شده اما این موضوع کلا جدی گرفته نمی‌شود. این کارگردان در پایان اظهار امیدواری کرد مسئولان از این شروع مجدد درک درستی داشته باشند تا آن را به یک جریان تبدیل کنند، تا در جاهای دیگر هم تکرار شود.
▪ ابوالقاسم طالبی :
موفقیت های قبلی شکست بودند
ابوالقاسم طالبی معتقد است سینمای جشنواره‌ای زمانی نماینده ایران است که تفکر، تعهد و سلامتی که فیلمسازانی چون مجیدی دارند پشت آن باشد.
طالبی ضمن بیان این مطلب درباره حضور موفقیت‌آمیز سینمای ایران با فیلم «آواز گنجشک‌ها» در جشنواره برلین گفت: فیلم‌های مجیدی می‌تواند معیاری باشد برای این قضیه که ما در سینمای جشنواره‌ای می‌توانیم فعالیت کنیم. این موفقیت اخیر هم می‌تواند برای ما افتخاری باشد.
وی با انتقاد از برخی فیلم‌های راه یافته به جشنواره‌های پیشین در گذشته عنوان کرد: برخی از موفقیت‌هایی که قبلا به دست آوردیم در واقع موفقیت نبوده بلکه شکست‌هایی بود که از این طریق به ما وارد شد. این فیلم‌ها قطعا در جهت سیاست‌های برگزارکننده‌های جشنواره بوده و افتخاری برای کشور ما نبوده است; فیلم‌هایی که اگر کسی ایرانی و یا مسلمان باشد از دیدن آنها و اینچنین معرفی ما ایرانی‌ها در دیگر کشورها احساس خوبی نخواهد داشت.
کارگردان فیلم «دست‌های خالی» ادامه روند رونق سینمای ایران در جشنواره‌ها را مشروط به تولید فیلم‌هایی همچون ساخته‌های مجیدی دانست و گفت: اگر مجیدی باشد و فیلم‌های مثل او تولید شود این روند ادامه می‌یابد نه هرکسی که از راه می‌رسد یا هر کس که به نوعی به یک جریان خارجی وصل می‌شود و به جشنواره می‌رود. وی در پایان بر نوع تفکر و ایده‌های مجیدی تاکید کرد و گفت: این فیلمساز از اندیشه‌های دینی، بومی ‌و مردمی‌ و ایرانی خودش الهام می‌گیرد و فیلم می‌سازد اما برخی فیلم‌های راه یافته به جشنواره‌ها از همان جشنواره‌ها الهام می‌گیرند.
▪ جلیلی: موفقیت‌آواز گنجشک‌ها دربرلین جهشی برای سینمای ایران است
ابوالفضل جلیلی از کارگردانان مطرح سینما گفت: حضور سینمای ایران با فیلم «آواز گنجشک‌ها» در جشنواره برلین پس از فترتی از رویدادهای معتبر، جهشی برای سینمای ایران است. جلیلی افزود: حضور موفق سینمای ایران در جشنواره برلین می‌تواند در تداوم توفیق سینمای ایران در مجامع بین‌المللی موثر باشد.وی یادآورشد: هرچه قدر فیلمسازان ما دارای اندیشه‌های جدید و خلاق در سینما باشند، سینمای ایران در عرصه‌های بین‌المللی در اوج خواهد بود.این کارگردان ایرانی تاکید کرد: حضور سینمای ایران در جشنواره‌ها و مجامع بین‌المللی همیشه با فراز و نشیب روبه‌رو بوده‌ اما چنانچه اندیشه‌های جدید و تفکرات مدرن فرصت حضور در عرصه‌های بین‌المللی سینمای ایران را پیدا کنند خطر کاهش اعتبار سینمای ایران در دنیا برطرف خواهد شد.
▪ امیر شهاب رضویان: جشنواره‌های معتبر جهانی به دنبال سینمای جهانی ما هستند
امیر شهاب رضویان از کارگردانان سینما گفت: ورود فیلم فیلمسازی همچون مجیدی به جشنواره معتبر برلین اتفاق مثبتی است. وی با اشاره به حضور فیلم «آواز گنجشک‌ها» مجیدی در بخش رقابتی جشنواره برلین، گفت: حضور فیلم‌های ایرانی و توفیق در عرصه جهانی تابع رابطه فرهنگی ما با جهان است.
این کارگردان ورود فیلم مجیدی به جشنواره معتبر برلین را اتفاق مثبتی دانست و گفت: این امر اتفاق خوبی است که اگر هوشمند باشیم می‌توانیم از آن برای بهتر شدن شرایط اقتصادی سینمای ایران هم استفاده کنیم.
وی حضور قدرتمند فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های معتبر سینمایی را فارغ از تاثیر جهانی عاملی برای تقویت اقتصاد سینما و بستری برای توزیع و در نهایت اکران اینگونه آثار در دیگر کشورها برشمرد.
رضویان در عین حال، حضور صرف در جشنواره‌های سینمایی را برای توفیق سینمای ما کافی ندانست و ادامه داد: ما باید به واسطه این فیلم‌ها و حضور آثار قابل اعتنای ایرانی در جشنواره‌های خارجی بتوانیم بازرگانی فیلم را در خارج از کشور فعال کنیم و تولیدات سینمایی را به کشورهای خارجی عرضه کنیم.
او با اشاره به ضرورت ادامه این روند و افزایش امیدواری در حضور موفق جهانی سینمای ایران، افزود: فیلم مجیدی را ندیده‌ام اما تصور می‌کنم که مهمترین نکته در این امر، خوب بودن خود فیلم است که در یک جشنواره معتبر پذیرفته می‌شود.به عقیده رضویان، این روند کاملا تابع شرایط تولید داخلی بوده لذا باید از تولید این نوع فیلم‌ها حمایت شود و ما بتوانیم درطول سال از میان ۸۰ اثر تولیدی دست کم ۲۰ فیلم را با رویکردی بسازیم که هم به مخاطب و هم به فرهنگ‌سازی اهمیت دهد.
▪ محمد آفریده :
سینمای ما حرف های تازه ای برای دنیا دارد
محمد آفریده با بیان اینکه حرف‌های تازه و جاری شدن فرهنگ توحیدی در آثار سینمایی ما به زودی خود را در دنیا نشان می‌دهد گفت: اینکه فیلمی ‌مثل فیلم آواز گنجشک‌های مجیدی درجشنواره برلین مورد توجه قرار می‌گیرد به این دلیل است که دنیا به شدت نیازمند مضامین انسانی و دینی است.
آفریده مدیر عامل مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی معاونت سینمایی ادامه داد: آثار مجیدی ارتباط مستقیمی‌ با فرهنگ توحیدی ما دارد و همیشه به مضامین نامبرده متصل بوده است. دنیا به نظرم به شدت نیازمند این مضامین است و این تشنگی وجود دارد که چنین مباحثی را پیگیری می‌کند.وی در ادامه در خصوص حضور «آواز گنجشک‌ها» در جشنواره برلین حادث شدن چنین اتفاقی را بیش از هرچیزی مرتبط با شرایط فرهنگی جامعه دانست و گفت: این شرایط پس از انقلاب مهیاست و ازطرفی دیگر فیلمسازی مثل مجیدی یک کارگردان متفاوت و پویاست.
این ویژگی‌ها مجموعا یک فضای بی‌نظیری را پیش روی جهانیان قرار می‌دهد. مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در ادامه افزود: ‌اعتقادم این است که خلاقیت‌های جامعه ما هنوز خیلی نتوانسته است بروز پیدا کند و اگر محیط و بستر مناسب فرهنگی ایجاد کنیم سینمای ایران در کل دنیا یک سینمای پیشتاز، روبه جلو و متفاوت خواهد بود.
آفریده با اشاره به اینکه سینما و جامعه به یکدیگر وابسته هستند، تاکید کرد: جامعه زنده است پس سینما هم زنده است و ما در آینده با بروز خلاقیت این موج و تاثیری که در سینما خواهد گذاشت، مواجه هستیم چراکه حرف تازه‌ای داریم و این حرف تازه به زودی خود را نشان می‌دهد. وی افزود:‌به نظرم یک شرایط فرهنگی و رویه‌ای را می‌پیمائیم که گویا تجربیات زیبایی شناسی هنریمان در حوزه‌های مختلف به خصوص سینما کمی ‌نیاز به تامل و ته نشین شدن دارد واز این بابت ممکن است چنین تحولاتی برای مدیوم سینما نیازمند زمان باشد.

زهرا نعیمی

منبع : روزنامه حیات نو