حزب الله و اسرائیل اسیران خود را مبادله می کنند

روز دوشنبه کابینه اسرائیل طرح تبادل اسیر با حزب الله را که در نوع خود یکی از مهمترین طرح­های دو طرف محسوب می­شود، تصویب کرد. بنا به تصویب کابینه اسرائیل اسیران لبنانی حزب الله با اسیران اسرائیلی تبادل خواهند شد. پس از اعلام این خبر هم خانواده­های اسیر لبنانی­ها و هم اسرائیلی خوشحال شدند و خود را برای آزادی عزیزانشان آماده کردند. خیابان­های لبنان به ویژه مناطق جنوبی آن کشور آذین بندی شدند و عکس­های اسیران لبنانی از جمله سیر قنطار که قرار است به زودی آزاد شوند در جاهای مختلف نصب شدند.
در این میان آنچه اهمیت دارد، آزادی اسیرانی است که هم نزد حزب الله و هم نزد اسرائیلی از اهمیت بسیار ویژه­ای برخوردارند. یکی از کسانی که قرار است توسط اسرائیلی­ها آزاد شود، سمیر قنطار از مبارزان مهم حزب الله است که در سال ۱۹۸۶ به اسارت اسرائیلی­ها در آمد. نزد حزب الله نیز یک خلبان مهم اسرائیلی به نام ران آدان اسیر است که در سال ۱۹۸۵ توسط لبنانی­ها اسیر شده بود.
کار بررسی جابه جایی اسیران اسرائیل و حزب­الله نزدیک به پنج ساعت به طول انجامید. اولمرت در ابتدای جلسه از سر در گمی خود و شماری از اعضای عالی رتبه کابینه درباره رد یا پذیرش این طرح سخن گفت اما پس از بحث و بررسی­های فراوان در نهایت این طرح با اکثریت آرا تصویب شد. مائر دوگان، رئیس موساد و یوفال دیسکین، رئیس سرویس امنیت داخلی از کسانی بودند که در این جلسه با تبادل اسرا موافق نبوده و به شدت اعتراض داشتند. قرار است کار تبادل اسیران با حضور میانجیگر آلمانی صورت گیرد. میانجیگر آلمانی پیش از این مذاکرات میان دو طرف را نیز انجام می­داد.
در همین رابطه یک مقام امنیتی اسرائیل اعلام کرد، انتظار می‌رود، عوفر دیکیل، مسئول پرونده اسرا و مفقودین اسرائیل و یک مسئول حزب الله و گرهارد کنراد، میانجیگر آلمانی موضوع تبادل اسرا را در روزهای آتی امضا کنند.
پیش‌بینی می‌شود اسرائیل گزارش حزب الله درباره ران آراد، خلبان مفقود اسرائیلی ظرف یک هفته دریافت کند و در مقابل حزب الله گزارشی از سرنوشت چهار دیپلمات ایرانی را که در جریان جنگ ۱۹۸۲ لبنان مفقود شدند، ارائه دهد و پس از آن موعد تبادل اسرا تعیین ‌شود.
منابع اسرائیلی گفتند، پس از این مرحله، اسرائیل اسرای فلسطینی را طبق اختیار خود آزاد می‌کند. روزنامه هاآرتص به نقل از یک منبع امنیتی نوشت، مرحله دوم شامل آزادی ۵۰ اسیر فلسطینی از لیست ارائه شده از سوی سرویس اطلاعات امنیت داخلی اسرائیل (شاباک) است.
منابع اسرائیلی اعلام کردند، حزب‌الله درصدد است تا قبل از ۱۲ اوت که همزمان با جنگ ۳۳ روزه پیروزی حزب الله است، اسرا آزاد شوند.
در همین رابطه بن کاسبیت تحلیلگر سیاسی روزنامه معاریو درباره جزئیات این طرح در اسرائیل گفت: «بعد از ۱۰ روز یا دو هفته که زمان تبادل اسرا فرا می­رسید، عوفر دیکل فرستاده ویژه اسرائیل در امور تبادل اسرا با تعدادی از کارشناسان در مرز ناقوره مستقر خواهند شد. آنها دو تابوت همراه خود خواهند داشت تا اجساد نظامیان اسرائیلی را در آن قرار دهند. هنگامی که کار شناسایی اجساد توسط کارشناسان همراه دیکل به پایان رسید و نتیجه آن مثبت بود، دیکل موضوع را با تلفن همراه به اطلاع شیمون پرز رئیس جمهوری اسرائیل می‌رساند و از او درباره ادامه مذاکرات کسب تکلیف می­کند. پرز نیز پس از کسب اطمینان برگه‌ای که روبرویش قرار دارد را امضا می‌کند و به این ترتیب برگه عفو سمیر قنطار امضا می‌شود.»
وی در ادامه می‌افزاید: «سپس زندان سیاری که در یکی از زندان­های شمال اسرائیل قرار دارد با گروهی به حرکت در می‌آید و سمیر قنطار به همراه چهار تن دیگر از اسرا به گذرگاه ناقوره می‌رسند و وارد لبنان می‌شوند. جنازه ریگیف و گولدفاسر دو اسیر اسرائیلی نزد حزب‌الله نیز از لبنان به ارتش اسرائیل تحویل داده می‌شود.»
● سرنوشت اسرای اسرائیل
ایهود اولمرت نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرده است که هیچ احتمالی نمی­دهد که دو نظامی اسرائیل نزد حزب‌الله برای مبادله با اسیران لبنانی، هنوز زنده باشند.
وی در نشست کابینه خود گفت: «فرضیه اولیه ما این بود که این دو سرباز زنده هستند اما اکنون اطمینان داریم که هیچ احتمالی برای زنده بودن آنها وجود ندارد.»
یک مقام امنیتی لبنان که نخواست نامش فاش شود نیز اعلام کرد، گرهارد کونراد میانجی­گر آلمانی تبادل اسرا میان حزب‌الله لبنان و اسرائیل نامه‌ای را از سوی حزب‌الله به تل­آویو داده مبنی بر اینکه ران آراد خلبان مفقود اسرائیلی مرده است.
این مقام لبنانی همچنین می­گوید، میانجی آلمانی گزارشی را از حزب‌الله به اسرائیل ارائه داده است که جزئیات تلاشهای این حزب برای یافتن اطلاعاتی از وی را در طول دومین مرحله از تبادل اسرا شرح داده است.
در این گزارش که از سوی این مقام سازمان ملل به اسرائیل داده شده، آمده است که آراد هنگام سقوط هواپیمایش در سال ۱۹۸۶ بیرون پرید و به اسارت نیروهای امل درآمد و پس از دو سال کشته شده است.
گزارش­های رسانه‌ای اسرائیل پیش از این اعلام کرده بودند که اسرائیل توافق تبادل اسرا را پیش از ارائه گزارشی درباره آراد نخواهد پذیرفت.
گفته می­شود اسرائیل نیز قرار است گزارشی را به حزب‌الله ارائه دهد مبنی بر اینکه چهار دیپلمات ایرانی ربوده شده در جریان جنگ­های داخلی لبنان در دهه هشتاد کشته شده‌اند یا خیر. این دیپلمات‌ها در جنگ‌های داخلی لبنان توسط فالانژهای لبنانی به فرماندهی سمیر جعجع ربوده شدند و گزارش‌ها حاکی از آن است که ربایندگان آنها را به رژیم اسرائیل تحویل دادند.
این در حالی است که هنوز حزب­ الله هیچ واکنش یا موضع رسمی در برابر مرگ خلبان اسرائیل تا کنون اتخاذ نکرده است.
● تاریخ تبادل اسرا میان اسرائیل و حزب الله
این نخستین بار نیست که اسرائیل و حزب الله برای تبادل اسیران خود پای میز مذاکره می­نشینند و بر آزادی اسیرانشان به توافق می­رسند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این قدرت حزب الله است که در کنار قدرت نظامی از قدرت چانه­زنی نیز برخوردار است و می­تواند با طرف اسرائیلی برای رسیدن به خواسته­هایش به مذاکره بنشید و به آنچه می­خواهد برسد.
اولین عملیات تبادل اسیران با اسرائیل در سال ۱۹۹۱ یعنی هم زمان با پایان جنگ­های داخلی لبنان که حس ضد یهودی و ضد اسرائیلی نیز در لبنان بالا بود، انجام شد. در این سال با میانجیگری مجامع بین‌المللی در سه مرحله و از طریق گذرگاه کفر تبنیت دو طرف به تبادل اسیران خود پرداختند. در این عملیات تل‌آویو ۹۱ اسیر لبنانی همراه با پیکر ۹ تن از رزمندگان حزب‌الله را به این جنبش تحویل داد تا در مقابل اطلاعاتی درباره سرنوشت دو نظامی اسرائیلی که در سال ۱۹۸۶ اسیر شده بودند، به‌دست آورد.
دومین عملیات تبادل در مورخه ۲۱ اوت ۱۹۹۶ انجام شد. در این عملیات اسرائیل ۴۵ اسیر را از بازداشتگاه‌های خود از جمله بازداشتگاه خیام آزاد کرد که در میان آنان سه زن نیز به چشم می‌خوردند. همچنین پیکر ۱۲۳ لبنانی را تحویل حزب‌الله داد و در مقابل جسد دو نظامی اسرائیلی را تحویل گرفت. این عملیات از طریق گذرگاه کفر تبنیت با نظارت کمیته صلیب سرخ جهانی انجام شد.
در تاریخ ۲۶ ژوئیه سومین عملیات تبادل اسیر صورت گرفت. در این عملیات تل‌آویو ۶۰ اسیر را آزاد کرد و پیکر ۴۰ رزمنده لبنانی را تسلیم حزب‌الله کرد و حزب‌الله نیز اجساد متلاشی شده کماندوهای اسرائیلی که در کمین نیروهای این جنبش در سال ۱۹۹۷کشته شده بودند، به تل‌آویو تحویل داد.
چهارمین بار پس از آزادسازی جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰ تبادل اسیران اسرائیلی صورت گرفت که یکی از مهمترین این اتفاق­ها محسوب می­شود. در جریان این عملیات حزب­الله سرهنگ سری ارتش اسرائیل حنان تنباوم را آزاد کرد که در مقابل به آزادی شیخ عبدالکریم عبید و حاج مصطفی الدیرانی منجر شد.
سرهنگ حنان بنباوم که برای انجام یک عملیات جاسوسی به لبنان اعزام شده بود، توسط حزب‌الله در بیروت دستگیر ‌شد، اما شیخ عبدالکریم عبید و حاج مصطفی الدیرانی در منطقه بقاع توسط کماندوهای اسرائیلی ربوده ‌شدند. تل آویو بر این باور بود که الدیرانی یکی از مسئولان امنیتی جنبش امل است که اطلاعات محرمانه‌‌ای درباره خلبان ران آراد دارد. هواپیمای ران آراد هنگام بمباران مواضع فلسطینیان در لبنان توسط یک موشک زمین به هوا هدف قرار گرفت و در نزدیکی اردوگاه عین الحلوه که تحت کنترل جنبش امل بود، سقوط کرد.
پنجمین عملیات تبادل با میانجیگری آلمان و با نظارت صلیب سرخ جهانی در مورخه ۲۹ ژانویه ۲۰۰۴ یعنی دو سال قبل از آغاز جنگ­های ۳۳ روزه صورت گرفت. در این عملیات ۵۰۰ اسیر فلسطینی و ۲۸ اسیر لبنانی و عرب آزاد شدند و اجساد سه نظامی اسرائیلی به تل آویو تحویل داده شد. این بزرگترین عملیات تبادل اسیر میان حزب‌الله و اسرائیل محسوب می‌شود.
در ششمین عملیات تبادل اسرا مقامات تل‌آویو با آزادی انور یاسین که ۱۷ سال اسیر بود، موافقت کردند، اما اجازه ندادند سمیر قنطار که از سال ۱۹۸۵ در زندان‌های اسرائیل به سر می‌برد، آزاد شود.
علاوه بر آن عملیات‌ مشابه دیگری نیز صورت گرفته که از جمله آن عملیاتی بود که در سال ۱۹۹۷ انجام شد. در این عملیات سه تن از زندانیان بازداشتگاه اسرائیلی خیام در مقابل آزادی آنتوان لحد یکی از نیروهای ارتش اسرائیل آزاد شدند.
عملیات دیگر نیز در ۱۵ اکتبر ۲۰۰۷ انجام شد که در اثر آن حسن عقیل اسیر لبنانی آزاد شد و پیکر دو رزمنده وابسته به حزب‌الله نیز تحویل این جنبش شد و در مقابل اسرائیلی‌ها نیز جسد یکی از شهروندان خود را تحویل گرفتند. این فرد در آب‌های ساحلی دریای مدیترانه غرق شده بود و امواج جسد او را به ساحل لبنان آورده بودند.

منبع : دیپلماسی ایرانی