قهقرا در محیط زیست

یكی از تراژدی‌های جهان امروز و شوم‌ترین میراث انقلاب صنعتی نابودی محیط زیست است.رشد انفجار گونه جمعیت انسانی و تولید و مصرف انواع مواد طبیعی و مصنوعی آنچنان چهره زمین را دگرگون ساخته كه طبیعت قدرت بازسازی آن را از دست داده است.
روند تخریب محیط زیست در كشور ما نیز در نیم قرن اخیر آن چنان شتاب گرفته كه اگر این روند متوقف نشود در آینده‌ای نه چندان دور بحران بسیار جدی محیط زیست زندگی همه ما را تهدید خواهد كرد. تبدیل ۳۰ درصد از مراتع كشور به بیابان و تخریب ۳۳ درصد از جنگل‌های كشور طی سه دهه اخیر حكایت از میزان تخریب منابع طبیعی در این برهه را می‌دهد.
● حیات وحش در معرض نابودی
در بحث حفظ حیات وحش كشور نیز كاهش چشمگیر تعداد وحوش بعضی از مناطق نشان از ضعف عملكرد دستگاه‌های متولی در این زمینه دارد. كاهش وحوش در پارك ملی گلستان از ۱۶۵۰۰ رأس به كمتر از ۲۰۰۰ رأس در ۵ سال گذشته،‌ كاهش تعداد وحوش در منطقه بختگان از ۱۴ هزار رأس به كمتر از ۵۰۰۰ رأس آن هم در عرض ۳ سال گذشته، كاهش تعداد وحوش در منطقه بیستون از ۱۲ هزار رأس به زیر ۱۰۰ رأس و باقی ماندن تنها ۸۰ رأس گورخر ایرانی در منطقه بهرام گور استان فارس دلیلی بر این مدعا است.
این در حالی است كه شمار محیط‌بانان برای مقابله با شكارچیان غیرمجاز اندك است ضمن آنكه به دلیل بودجه ناچیز سازمان محیط زیست، محیط‌بانان از تجهیزات كافی برخوردار نیستند از همین رو روزبه‌روز بر دامنه تخریب زیستگاه‌ها افزوده می‌شود.
● وضعیت تالاب‌ها
متأسفانه بسیاری از تالاب‌های ثبت شده جزو هیچ كدام از مناطق چهارگانه تحت مدیریت این سازمان (پارك ملی، مناطق حفاظت شده و...) نیستند و به تبع آن شكار و بهره‌برداری مجاز و غیرمجاز در آنها همچنان ادامه دارد. خشكسالی چند سال اخیر و مدیریت غلط در تالاب‌ها باعث تخریب یا تغییر شكل آن شده، برخی تالاب‌‌های عضو سایت رامسر نیز از این تخریب‌ها مصون نمانده‌اند.
در محیط زیست دریایی نیز شاهد تخریب جوامع مرجانی كه گونه‌های تحت حمایت‌اند هستیم به طوری كه از ۴۰ گونه مرجان شناخته شده در سواحل شمالی خلیج فارس دو سوم آن در معرض خطر معرفی شده‌اند.
در حوالی برخی از جزایر ایرانی پوشش مرجانی تا ۷۰ درصد كاهش یافته كه این مسئله عمدتاً‌ ناشی از عواملی چون ساخت و سازهای بدون مطالعه در خط ساحلی و تخلیه فاضلاب است.
● جایگاه محیط زیست در قانون اساسی
در قانون اساسی قوانین بسیار جامع و كافی در مورد مسائل مختلف محیط زیست وضع شده است. طبق اصل پنجاهم قانون اساسی توجه ویژه‌ای به این مقوله شده كه هر گونه فعالیت صنعتی و غیر آن كه با آلودگی محیط زیست یا تخریب آن همراه باشد ممنوع است.
از سوی دیگر طبق آموزش‌هایی كه در دانشكده‌های محیط زیست داده می‌شود: هر طرح و پیشنهاد در مقوله محیط زیست در مقام عمل نیاز به ارزیابی كامل پروژه دارد بر این اساس انتظار می‌رود كه متولیان حفظ محیط زیست كشور كه در واقع مدافع حقوق حیاتی نسل امروز و فردا محسوب می‌شوند و به طور كامل از قوانین و نحوه اجرای آن با خبرند در اجرای قوانین و مقابله متخلفان با جدیت و قاطعیت بیشتری برخورد كنند.

نرگس روحانی سراجی

منبع : روزنامه همشهری