زبان شناسی عربی

با نزول قرآن کریم ، توجّهٔ خاصّی به زبان عربی معطوف گشت. سبک بیان و واژه گزینی قرآن ، آن چنان شگفت بود که عربهای فصیح در برابر آن متحیّر گشته بودند و جز تسلیم در برابر این کلام زیبا وبا شکوه چاره ای نداشتند . این حیرت ، تدریج به شیدایی و دلدادگی به آن متن زیبا بدل گشت وآنان را واداشت تا هر چه بیشتر ، پیرامون آن کنجکاوی کنند . لذا قرآن کریم اولین و مهمترین عامل رویکرد لغویان ، ادیبان و زبان شناسان عرب و غیر عرب به این زبان بوده است .
علاوه بر این ، در حوزه نحو وترکیب واژگان ، باز بنا به مقتضای الهی و فهم آن ، از ابوالاسود وخلیل ، سیوطی ، کسایی ، اخفش و فرّاء ، تا نحویان اندلس و مصر ، همه به آثار ارزشمندی پرداخته اند . این روند همچنان تا ظهور علم زبان شناسی به معنای نوین آن ادامه داشت . دنیای عرب تلاش کرده است تا با بهره گیری از این دانش ، به فهم تازه ای از زبان عرب دست یابد . اگر چه سنگ بنای دانش نوین زبان شناسی ، توسط لغویان وعلمای فقه اللّغهٔ گذاشته شده است،امّا طرح مباحث تازه چون فلسفه ادبیات ، جامعه شناسی ادبیات ، ادبیات تطبیقی ، سبک شناسی نظم و نثر، تقابل دستور سنّتی و دستور جدید ، معناشناسی ، سخن کاوی ، زبان شناسی ساخت گرا و دستور زبان گشتاری و... موجب شده است که دانش زبان شناسی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد ارتباط زبان شناسی با علومی چون جامعه شناسی ، مردم شناسی ، روان شناسی ، فلسفه ، ادبیات ، زبان شناسی ریاضی ، ارتباطات و...نشان آن است که این دانش از حد بررسی واژگان و مسایل فقه اللّغهٔ پا فراتر گذاشته است .......

مجتبی بایگانی