آیا تفاوتی هست؟

انتقادات دلسوزانه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از ضعف مدیریت دولت نهم که برپایه مستندات و مدارک غیرقابل انکار صورت گرفته‌است، باعث شده که دولت نهم که عموماً از افرادی کم‌تجربه و بدون سعه صدر لازم برای تصدی امور کلان کشور تشکیل شده مانند ۳ سال گذشته با بحرانی جدی رو‌به رو شده و برای خروج از این بحران دست به واکنش‌های تند و گاه و بیگاه نامعقولی بزند.
در آخرین این واکنش‌ها، غلام‌حسین الهام سخنگوی دولت، در مقاله ای که روز یک‌شنبه در روزنامه ایران منتشر کرد، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را به این دلیل که انتقاد ایشان از دولت نهم بیتی از حافظ را به ذهن آقای الهام متبادر کرده، به دشمنی با دولت متبوع خویش متهم نمود!
جدا از استدلال سست و بی‌پایه به کار رفته در ادبیات جناب الهام، بد نیست به جای پاسخ دادن به سخنان جناب الهام، انتقادات مطرح شده از سوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را با نقطه نظراتی که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با دولت، از این دولت مطرح کردند، مقایسه کنیم.
رئیس مجمع تشخیص نظام در سخنانی که روز دوشنبه، ۲۱ مردادماه در جمع فعالان اقتصادی خراسان رضوی در اتاق بازرگانی این استان ایراد شد، با انتقاد از سیاستهای دولت در بخش اقتصادی کشور گفت: «ما در این سه ساله با قوه مجریه مدارا کردیم».
آیت الله هاشمی رفسنجانی تصریح کرد: «امروز دولت به کارفرمای بزرگی تبدیل شده است که در بسیاری از حوزه‌های اقتصادی که اجازه ورود نداشته وارد شده و با دولتی شدن اقتصاد کشور با مشکلات زیادی مواجه شد».
هاشمی‌رفسنجانی با اشاره به دوره مدیریت اجرایی خویش و تدوین و اجرای برنامه ۲۵ ساله «طرح تمدن بزرگ اسلامی» ‌برای توسعه کشور در ابعاد مختلف، در سال ۱۳۷۵، از آن به عنوان مهمترین اقدام دولت در زمان تصدی ریاست جمهوری خویش یاد کرد و ‌گفت: «این یک برنامه گام به گام بود -نه سند چشم انداز- که افق را مد نظر داشته باشد طرح خوبی بود که اجرای آن تا دولت آقای خاتمی‌ هم ادامه یافت».
وی اضافه کرد: «با تغییر دولت و شروع به کار آن معلوم بود که آنها در این مسیر حرکت نمی‌کنند و ما هم در این سه ساله با دولت مدارا کردیم».
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام ضمن اعلام این مطلب افزود: «در قالب این برنامه، ضمن بررسی نیازهای مختلف دستگاهها و سازمانها، راه‌کارهای توسعه کشور تدوین شده بود و این برنامه مهم در قالب یک کتاب در حال تدوین بود».
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: «در تدوین سند چشم انداز ۲۵ ساله توسعه کشور تا حدودی به این برنامه تمدن بزرگ اسلامی‌توجه شده است».
هاشمی‌رفسنجانی با بیان اینکه مجمع تشخیص مصلحت خود را مقید می‌داند که وارد حوزه کاری دولت و مجلس نشود خاطر نشان کرد: «البته ما برنامه هم نمی‌نویسیم که آنها مقید به اجرا باشند بلکه تنها تدوین سیاستهای کلی بر عهده ماست و بر این مبنا این مجمع مشاور رهبر معظم انقلاب در تدوین سیاستهای نظام است».
وی با بیان اینکه کار مجمع تشخیص مصلحت نظام نظارت بر اجرای سیاستهای کلی در حوزه اقتصادی کشور است اظهار داشت: «ما آیین نامه بسیار ضعیفی برای نظارت داریم به طوری‌که حتی در حد مصوبات مجلس هم نمی‌توانیم اعمال نظر کنیم».
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت: «اکنون دولت و مجلس شورای اسلامی ‌عنوان می‌کنند مجمع نمی‌تواند بر سیاستهای اصل ۴۴ نظارت داشته باشد».
هاشمی‌رفسنجانی ادامه داد: «ما در حوزه اجرایی کشور دخالتی نداریم و بر گزارش عملکرد دستگاههای مجری نظارت می‌کنیم در حالی‌که آنها هر گونه که می‌خواهند گزارش می‌دهند و می‌گویند که از برنامه‌های توسعه جلو هستیم».
وی در ادامه افزود: «هم مجلس هفتم و هم مجلس هشتم و نیز دولت آقای خاتمی‌ و دولت فعلی با ما چنین رفتاری دارند».
آیت الله هاشمی رفسنجانی گفت: «به دولت آقای خاتمی‌ پنج سال مهلت داده شد که برای کاهش ۱۰ درصدی اتکای منابع ارزی به درآمدهای نفتی اقدام و فعالیتهای خارج از سیاستهای اصل ۴۴ را به بخش خصوصی واگذار کند ولی با اتمام این مهلت دولت نتوانست به این اهداف برسد و همچنان دولت از ۸۳ درصد ارزهای نفتی استفاده می‌کند».
وی تاکید کرد: «به طور یقین اگر دولت می‌توانست به سیاستهای اصل ۴۴ ظرف این مدت عمل کند، هم اکنون انبوهی از ذخائر ارزی در اختیار داشت و از این طریق با حمایت از بخش خصوصی و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به این بخش شاهد توسعه هر چه بیشتر کشور بودیم».
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به برنامه هدفمند کردن یارانه‌ها، اجرای این امر را ضروری خواند و هشدار داد: «البته باید این مهم بر اساس زمانبندی، به تدریج و گام به گام پیش برود زیرا تسریع در اجرای آن دردسرساز خواهد شد».
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: «البته موضوع یارانه‌ها به مرحله جراحی رسیده و باید مراقب بود که در حذف بی‌برنامه و ناگهانی آن موجب خونریزی شدید و از بین رفتن این طرح مهم نشویم».
آیت الله هاشمی رفسنجانی همچنین در خطبه‌های نماز جمعه هفته گذشته تهران گفت: «پس از دفاع مقدس با تجربه و اقدامات زیربنایی که صورت گرفت امروز شاهد پیشرفت‌های گسترده هستیم. در سال‌های پس از جنگ توانستیم به صنعت بندرسازی، پالایشگاه‌سازی، سدسازی، اتوبان‌سازی و... دست یابیم و حتی فاز ۲ پالایشگاه بندرعباس را برای صادرات بنزین در نظر گرفتیم که اگر طبق همان برنامه‌ها جلو می‌رفتیم، امروز به جای نفت، فرآورده‌های آن را با ارزش بیشتری صادر می‌کردیم یا اگر طبق برنامه‌ها جلو می‌رفتیم، امروز به اندازه‌ای آب در پشت سدها داشتیم که زهر خشکسالی را از کشاورزان بگیریم و دچار قطع آب و برق نشویم، اینها چیزهایی است که برای ایران مقدور است و در سایه کارهای زیربنایی و بنیانی به خصوص کارهای علمی، که مهمترین محور چشم‌‌انداز ۲۰ ساله نیز دانایی‌محوری است، می‌توانیم به این چشم انداز دست یابیم».
اگر این سخنان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را با سخنان اخیر مقام معظم رهبری مقایسه کنیم، بار دیگر به عمق تشابهات فکری و عقیدتی این دو یار قدیمی حضرت امام (ره) پی‌خواهیم برد.
مقام معظم رهبری در دیدار با هیأت دولت، فرمودند: «چند نکته را عرض بکنیم. یکی راجع به مطالباتی است که ما همواره در جلسات دولت مطرح کرده‏ایم. من می‌خواهم بر آن مطالبات تأکید کنم. در جلسات سالهای گذشته اینها را گفته‏ایم که مهم هم هست و چیزهایی است که ما انتظار داریم شما مسئولان تراز اول کشور و قوه مجریه به اینها توجه کنید.
یکی مسأله رعایت قوانین است. قانون را اهمیت بدهید. قانون - وقتی که با ساز و کار قانون اساسی پیش رفت - حتمیت و جزمیت پیدا می‌کند. ممکن است همان مجلس یا دولت یا دیگران مقدماتی فراهم کنند که آن قانون عوض بشود - با طرحهایی که در مجلس می‏آید، با لوایحی که دولت می‌دهد،
با تصمیم‏سازیهایی که در بخشهای مختلف انجام می‌گیرد - عیبی ندارد؛ اگر قانون نقص دارد، ضعف دارد و غلط است، عوض بشود؛ اما تا مادامی که قانون، قانون است، حتماً بایستی به آن عمل بشود و به آن اهمیت داده بشود. من این را تأکید می‏کنم. در بخشهای مختلف همین‏جور است. ممکن است یک چیزی را شما معتقد باشید که روال قانونی‏اش درست طی نشده، یا متصدی این کار قوه مجریه نیست؛ وقتی که قانون مجلس - با همان ساز و کار قانون اساسی - به دولت ابلاغ شد، قوه مجریه باید آن را قانون بداند. حالا اگر چنانچه ضعف یا چیز دیگری وجود دارد، عواملِ دیگری وجود دارد که اگر قانون مشکلاتی دارد، بایستی آن را از بین ببرند؛ چه در خود مجلس، چه در شورای نگهبان و از این قبیل. به قانون اهمیت بدهید».
ایشان در فراز دیگری از فرمایشات خود فرمودند: «نقشه راه، سند چشم‏انداز است. سند چشم‏انداز را هیچ نبایستی مورد غفلت قرار داد. این حقیقتاً یک سند واقعی و یک نقشه راهِ حقیقی است. باید دستگاههای نظارتی خودتان را محاسبه کنید. حالا دیگران ممکن است نظارت بکنند، ممکن است نکنند؛ ممکن است نظارتشان درست باشد، ممکن است ناقص باشد؛ اما در درون خودِ مجموعه قوه مجریه - که نقشش در رسیدن به اهداف چشم‏انداز، بسیار حساس است - دستگاههای نظارتی را فعال کنید، بعد ساز و کارهای نظارتی را بکار بیندازید تا ببینیم برنامه‏ها و سیاستها چقدر جلو رفته؛ یعنی اینجور نباشد که سال دهم سند چشم‏انداز، نگاه کنیم و ببینیم پیشرفتی پیدا نکرده‏ایم؛ نه، بایستی اینها را مرتباً رصد کنید که معلوم شود چقدر پیش رفته‏ایم و چقدر به آن اهداف نزدیک شده‏ایم و چقدر زمینه‏ها فراهم شده است».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به نگرانی‌های موجود در زمینه اجرای صحیح سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی نیز اشاره و خاطرنشان کردند: «یک نکته دیگر مسأله سیاستهای اصل ۴۴ است. خب، همه اعتراف دارند که سیاستهای اصل ۴۴ اگر اجرائی بشود، یک تحول در پیشرفت کشور - در زمینه‏های اقتصادی و به تبع او در زمینه‏های دیگر – به وجود می‏آید. این هم مسأله بسیار مهمی است. خب، حالا آمارهای خوبی داده شد؛ کارهای خوبی هم انجام گرفته. قبل از آن که این قانون اخیر هم تصویب بشود، دولت اقداماتی در این زمینه انجام داده بود، لیکن حالا خوشبختانه قانون هم تصویب شده و در اختیار شماست؛ قوی و کاملاً جدی این سیاستها را دنبال کنید».
مقام معظم رهبری با تأکید بر پرهیز از شتاب‌زدگی در اجرای طرح تحول اقتصادی تصریح کردند: «این مسأله طرح تحول هم که اخیراً دولت مطرح کرده، این هم از همان کارهای بزرگ و از همان کارهایی است که جرأتِ اقدام به آن کار، خودش باارزش است. خب، همه این سرفصلها را قبول کرده‏اند و قبول دارند. همین مسأله هدفمند کردن یارانه‏ها، واقعاً چیز خیلی مهمی است؛ در دولتهای قبل هم مطرح بوده - بارها صحبت شده بود و گفته شده بود - منتها پیشرفت نمی‌کرد. یا مشکلاتی که در قضیه بانکها و مالیات و بیمه و گمرک و سایر چیزهایی که در بخشهای مختلف این طرح تحول وجود دارد، کارهای بسیار بزرگ و مهمی است؛ حتماً هم باید انجام بگیرد. من توصیه می‌کنم در این کار حزم به خرج بدهید؛ یعنی مطلقاً نگذارید در این قضیه بزرگ، شتابزدگی به وجود بیاید. این کار، کار مهم و کار بزرگی است؛ اگر ان‏شاءاللَّه بتوانید این را خوب انجام بدهید، یک قدم بلند برای پیشرفت کشور برداشته‏اید؛ البته اگر خوب انجام نگیرد، آن وقت خطرها و ضررهایی هم دارد. یعنی مراقبت بکنید که هیچ عجله و شتابزدگی نباشد. توقف و ترسیدن از ورود در این میدان را به هیچ وجه توصیه نمی‌کنم؛ اما نگاه کردنِ جلوی پا، نگاه کردن به چشم‏اندازهای دوردست و تبعاتی که ممکن است به وجود بیاید و راه جلوگیری از آن تبعات را توصیه می‌کنم.
فرض کنید ممکن است یک بخشی از این طرح تحول، مثلاً تورم‏زا باشد. خب، فکر کنید برای مقابله با این تورم چه کار باید بکنید. چه اقدامی
باید انجام بدهید که این یا پیش نیاید و تورم ایجاد نشود؛ یا اگر ایجاد می‌شود، کمتر ایجاد بشود تا این کار اقتصادی و این جراحیِ بزرگ، به خوبی و به سلامت انجام بگیرد. خب، در کشور ما واقعاً مسأله تورم، مسأله‏ای است. یعنی شما این همه خدمت کرده‏اید و این همه زحمت کشیده‏اید که بایستی در وضع زندگی مردم اثرات خودش را بگذارد. الان هم تورم هست - البته همین طور که اشاره کردند، تورم جهانی هم هست - منتها بخشی از آن مربوط به تورم جهانی است، بخشی از آن مسلّم مربوط به خشکسالی است، بخشی از آن مربوط به سرمای سخت زمستان گذشته است، اما بخشی از آن هم احتمالاً چیزهای قابل اجتنابی است. پس بایستی عوامل قابل اجتناب را شناسایی و از آنها اجتناب کنید».
با وجود این تشابهات فراوان ،میان سخنان مقام معظم رهبری و آیت الله هاشمی رفسنجانی، و علیرغم تذکر رهبر فرزانه انقلاب به مجموعه هیأت دولت برای توجه به انتقادات مشفقانه دلسوزان نظام به دولت، سخنگوی دولت در اقدامی عجیب، سخنان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را ناشی از دشمنی این یار وفادار حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری با دولت متنبوع خود قلمداد نموده و نوشته‌است: «سخن اخیر آقای هاشمی رفسنجانی ، این بیت حافظ را تداعی می کند: «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است ‎/ با دوستان مروّت با دشمنان مدارا». بر این پایه به نظر می‌رسد آقای هاشمی، اعترافی جالب نموده‌اند و آن این که نگاهشان به دولت آقای احمدی نژاد، نگاه به دشمن بوده است و به خاطر آسایش خود، «مدارا» پیشه کرده‌اند و اینک به سمت توبه از این مدارا، تمایل یافته اند»!
وی بر اساس پیش‌فرض خود در ادامه سؤالاتی را مطرح نموده و پرسیده‌است: «دشمنی با دولت آقای احمدی نژاد بر چه پایه اعتقادی و سیاسی مبتنی است و بر محور کدام مصلحت نظام استوار است طبیعی است که امام جمعه موقت و رئیس مجلس مجتهدان (خبرگان) برای رفتار خود باید حجت شرعی داشته باشند». باید به این سؤال ایشان پاسخ داد که کدام حجت شرعی بالاتر از اصل شرعی امر به معروف و نهی از منکر؟ مگر نه این است که هر مسلمانی موظف است که آنجا که کژی و ناراستی می‌بیند تذکر دهد و دعوت به بازگشت به مسیر درست و عقلانی نماید؟
الهام در ادامه این سؤال را مطرح کرده که «یا این نگاه با جهت گیری مقام معظم رهبری یکی است گوینده پایان دهنده به روش مدارا، رئیس مجلس خبرگان رهبری است و توجه به همگونی مبانی او با مبانی رهبری، موضوع بسیار مهمی است که نمی توان از کنار آن گذشت! اگر مبانی یکی است، این همه تفاوت از چه روست اگر تا این حد متفاوت است، خبرگان را چه خواهد شد»؟ پاسخ این سؤال جناب الهام نیز با مقایسه ای که در صدر این گفتار، میان انتقادات مقام معظم رهبری و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی صورت گرفت، به روشنی قابل درک خواهد بود. سؤالی که باید از جناب الهام پرسیده شود این است که واقعاً آیا میان انتقادات مقام معظم رهبری و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، تفاوتی هست؟ چرا آن زمان که انتقادات مقام معظم رهبری را می‌شنوید، سکوت می‌کنید و آن زمان که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی لب به انتقاد می‌گشاید، بیداد می‌کنید؟ آیا این شرط مروت است؟
آیا انتقادات مقام معظم رهبری از دولت نیز ناشی از خدای ناخواسته دشمنی ایشان با دولت محترم است؟ آیا مقام معظم رهبری نیز رقیب انتخاباتی آقای احمدی‌نژاد بوده‌اند؟
الهام در پایان یادداشت خود از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی خواسته‌است که به جای مدارا، با دولت مروت پیشه سازد. این خواسته ایشان این شعر حافظ را تداعی می‌کند:
«خستگان را چو طلب باشد و قوت نبود
گر تو بیداد کنی شرط مروت نبود
ما جفا از تو ندیدیم و تو خود نپسندی
آنچه در مذهب اصحاب طریقت نبود
خیره آن دیده که آبش نبرد گریه عشق
تیره آن دل که در او شمع محبت نبود
دولت از مرغ همایون طلب و سایه او
زانکه با زاغ و زغن شهپر دولت نبود
گر مدد خواستم از پیر مغان عیب مکن
شیخ ما گفت که در صومعه همت نبود
چون طهارت نبود کعبه و بتخانه یکی ست
نبود خیر در آن خانه که عصمت نبود
حافظا علم وادب ورز که در مجلس خاص
هر که را نیست ادب لایق صحبت نبود»!

سید شفیع مصطفوی

منبع : خبرگزاری آفتاب