کدام‌یک پیشتازند ؟

در شرایطی ساعات پایانی کارزار طولانی و دشوار انتخابات ایالات متحده آمریکا طی می‌شود که نظر سنجی‌های به‌عمل آمده از پیشی گرفتن باراک اوبامایِ سیه چُرده بر جان مک کین، سرباز پیر اُردوی جمهوریخواهان حکایت دارد.
در شرایطی ساعات پایانی کارزار طولانی و دشوار انتخابات ایالات متحده آمریکا طی می شود که نظر سنجیهای بعمل آمده از پیشی گرفتن باراک اوبامایِ سیه چُرده بر جان مک کین، سرباز پیر اُردوی جمهوریخواهان حکایت دارد.
به‌نظر می رسد طی این رقابت نفس گیر از سوی رسانه‌ها، در امریکا زیرکانه تلاشی دنبال می شد تا فضای روانی ناشی از تحلیل و انتشار این اخبار و اطلاعات که منبعث از ارزیابی‌های جامعه آماری ایالات متحده است، گرم و پر مخاطب باقی بماند. در همین فضا، سایه روانی این اخبار و فقدان شناخت از نوع خبرسازی رسانه های امریکا در میان تحلیلگران رسانه های فارسی زبان و بر ذهن پاره ای از کارشناسان صاحب رای هم سنگینی خاصی داشت.
ارزیابیهای نهایی[۱]Electoral Votes را در اختیار دارد و این به‌منزله پیروزی برای او خواهد بود. چرا که براساس میزان آرای کالج الکترال هر نامزدی که به عدد ۲۷۰ دست یابد، قطعا رئیس جمهور ایالات متحده است. نشان از آن دارد که اوباما در ۶ ایالت از ۸ ایالت کلیدی بر رقیب خود پیشی گرفته است. ۱ درصد در میسوری و کارولینای شمالی، ۲ درصد در فلوریدا، ۵ درصد در ایندیاناو سرانجام ۶ درصد در ایالتهای ویرجینیا و اُوهایو. با این توصیف خبری وی بصورت طبیعی ۳۲۸ رای کالج الکترال
اگر این خبر و یا نمونه های دیگری از این نوع را ملاک پیش بینی قرار دهیم، ما شاهد یکی از بزرگترین شکست‌های تاریخی برای جمهوریخواهان طی چند ساعت آینده خواهیم بود. اما جدای از پیش داوری درباره موضوع نتایج شایسته است برای محک دریافت‌های خود به این سوال اساسی نیز بیاندیشیم که مکانیسم تحلیل نظرسنجی های اخیر در انتخابات آمریکا چگونه است؟
در نگارش حاضر سعی بر آن است صرفا به نمونه ای ساده پرداخته شود که به مصداق مُشت نمونه خروار قابل تامل است. به عنوان مثال در همین خبر مورد استناد خبرگزاری رویترز[۲] علاوه بر آمارهای پیشتازی اوباما، آمده است که مک کین با ۱۳ درصد پیشتازی در میان سفید پوستان و ۲۵ درصد در میان اسپانیایی زبان‌ها در حالی جلو افتاده که نسبت به سال ۲۰۰۴ که بوش با ۴۰ درصد پیشتازی در میان آرای اسپانیایی زبانان جای داشت از موقعیت ضعیف تری برخوردار است.
بدون اینکه بر کمیت جامعه آماری ۱۲۰۵ نفری که در این نظرسنجی تلفنی مورد سوال واقع شده اند توجه کرده یا بر آن دست بگذاریم، می توان تحلیل مخصری پیرامون خبر رویترز بشرح زیر را داشت:
ـ تهیه کنندگان خبر با فرض احتساب حفظ سبد رای دمکرات‌ها در ایالاتی که طی انتخابات ۲۰۰۴ به جان کری نامزد پیشین این حزب رای دادند، از عدد ۳۲۸ سخن به میان آورده اند، این به آن معنا است که به نظر آنها هیچ‌گونه دگرگونی از تغییرات احتمالی رویکرد رای دهندگان این ایالات قابل مشاهده نبوده است. به تعبیری ساده تر اگر همه آنهایی که در ۲۰۰۴ به جان کری رای دادند پس از ۴ سال اولویت‌های خود را تغییر نداده باشند، اوباما برپایه پیش قضاوت این نظر سنجی رئیس جمهور است. در اینجا به مولفه های متعدد ایالات حامی سنتی دمکراتها از جمله تفاوت نژادی میان نامزد سفید پوست قبلی ( کری ) و اوباما زیرکانه یا به عمد پرداخته نشده است.
ـ یک بُعد تناقض هوشمندانه تولید این خبر پیشتازی اوباما در ایالات مورد اشاره در شرایطی است که مک کین با ۱۳ درصد پیشتازی آرای سفید پوستان امریکایی را به خود اختصاص داده است. بنابر این با یک نگاه آماری به هرم جمعیتی آمریکا مشخص می شود که ۱۳ درصد سبقت آرا نه متعلق به اقلیت سیاه پوست ۹ / ۱۲ درصدی جمعیت این کشور، بلکه در کفه ۶۶ درصدی سفید پوستان این کشور تقسیم شده است. پس در ساده ترین تفسیر باید گفت به لحاظ نژادی مک کین با ۱۳ درصد در میان اکثریت ۶۶ درصدی سفید پوست یکه تاز است.
ـ موضوع افت ۱۵ درصدی از پیشتازی سنتی جمهوریخواهان در جلب آرای اسپانیایی زبانان Hispanics و نه در رقابت با وضعیت جاری ( مک کین – اوباما ) بلکه در توصیف نمونه گذشته ( مک کین – بوش ) هم در شرایطی از سوی تهیه کنندگان خبر مطرح می شود که اقلیت یاد شده با حدود ۸ / ۱۴ درصد، اگرچه اقلیتی قابل اعتنا بشمار می آیند، اما هنوز گرایش محافظه کارانه آنها در حمایت سنتی از جمهوریخواهان در برابر فضای خبری جاری حمایت اقلیت‌ها از اوباما، نماد منفی نیافته است.
ـ و.....
با عنایت به این تجزیه و تحلیل ساده آماری، سوال اساسی که بر ذهن خواننده اخباری از جنس خبر رویترز در شب آغاز رای‌گیری انتخابات آمریکا خطور می کند چیست؟ چرا رسانه ها با تولید و انتشار اخباری از این دست بر پیچیدگی‌های موضوع می افزایند؟ و ....
پاسخ به چنین پرسش‌هایی چندان دشوار نیست. شاید ساده ترین عبارت تلاش رسانه ها برای حفظ مخاطبین خود با گرم نگاه داشتن آوردگاه انتخاباتی تاکنون و حفظ این اثر بخشی تا ماه‌های نخستین پس از انتخابات و تشکیل هیئت مدیره جدید دستگاه اداری ایالات متحده است.
اما در برابر این موج خبرسازی و جهت دهی به افکار مخاطبان، به‌نظر می آید ضروری است قبل از پیشداوری از تیتر اخبار، به ضرورت حضور کارشناسان مُنصف و مطلع در تحلیل اخبار حوزه دیپلماسی توسط ارکان تصمیم گیری کشور توجهی بیشتر معطوف گردد. چرا که خاطرم هست در هنگام پیروزی خانم مرکل صدراعظم آلمان بر شرودر که رسانه ها از آن به عنوان شکست یا پیروزی یاد کردند، مقامات وقت وزارت خارجه فرانسه؛ به عنوان شریک استراتژیک آلمان می کوشیدند ادبیاتی را برای اتخاذ مواضع رسمی دولت خود بکار گیرند که به دور از جّو رسانه ای منطق و پایه آن واقعیات جامعه آماری آلمان باشد.

نویسنده : سیدعلی موجانی

منبع : دیپلماسی ایرانی