بزرگ مثل فرزند خاک‌

«فرزند خاک» در حیطه سینمای دفاع مقدس، فیلم مغتنمی است بخصوص که مثل بسیاری از فیلم‌های این حیطه‌ بی‌تحقیق و پرگو حرفش را نمی‌زند و معلوم است برای ساخت آن انرژی و وقت بسیاری صرف شده است. فیلم هوشمندانه تلاش می‌کند با مقتضیات آدم‌های امروزی که جنگ، زندگی آنها را دگرگون کرده است، همراه شود.
فرزند خاک موضوعی را دستمایه کار قرار داده است که جایش سال‌ها در سینمای دفاع مقدس خالی بود و هیچ فیلمسازی هم در گستره‌آن سیر نکرده بود. فیلم موضوع پیدا کردن اجساد شهدا را در دل داستانی کنش‌مند آنقدر خوب روایت می‌کند که در قامت یک فیلم قابل تامل قد می‌کشد.
محمدعلی باشه‌آهنگر با این فیلم، فصل تازه ای را در کارنامه خود گشوده و کمترین اتفاق این است که سطح توقعات مخاطبان از او بالا رفته است. در آخرین ساخته این کارگردان مهجور، عامدانه از هر چیزی که جذابیت غیرضروری بوده خالی شده و فضا برای تمرکز برروایت داستان، معرفی شخصیت‌ها و تلاش آنها در راهی که پیش گرفته‌اند، باز شده است.
به همین دلیل بازیگر سوپراستاری به کار گرفته نشده و یک اتفاق فوق‌العاده که باعث شود داستان سمت و سویی مخاطب‌پسند پیدا کند فیلم را به سطح نکشانده است.
در فیلم صحنه کوبنده و تاثیرگذاری وجود دارد که مخاطب را غافلگیر خواهد کرد؛ صحنه‌ای که به جرات می‌شد گفت در تاریخ سینمای دفاع مقدس بی‌نظیر است و آن فصل تکان‌دهنده، شناسایی باقیمانده اجساد شهداست.
این فصل و حواشی مربوط به آن آنقدر خوب و پراحساس از کار درآمده که می‌شود گفت بی‌تردید اگر فرزند خاک هیچ‌چیز بجز همین فصل استثنایی را نداشت باز هم اثر قابل اعتنایی بود. واقعیت این است که درونمایه فیلم آنقدر قوی و پر انرژی است و این فصل به قدری خوب در اجرا درآمده که آدم احساس می‌کند یکی از کارگردانان طراز اول سینمای ما آن را جلوی دوربین برده است.
فرزنده خاک براساس تم جستجو شکل گرفته و داستانش را پیش می‌برد. در قسمت‌هایی از داستان، نگرش کارگردان چنان جهانشمول می‌شود که تبعات جنگ را در هردوسو مورد واکاوی قرار می‌دهد و از اثرات درازمدت آن بر افراد جامعه و بخصوص زنان می‌گوید.
فیلم همچنین تصویری نسبتا مطلوب از اقوام مرزنشین، آداب، سلوک، دغدغه‌ها و مسائل ریز و درشت آنها به دست می‌دهد و در این میان، مهتاب نصیرپور در نقش زنی مرزنشین که در ازای یافتن و تحویل باقیمانده اجساد شهدا پول می‌گیرد و زندگیش را می‌گذراند، خیلی خوب ظاهر شده و توانسته نقش را در اندازه یک شخصیت زن مانا و تاثیرگذار در ذهن مخاطب بنشاند.
فرزند خاک نشان می‌دهد ما چه اندازه به حماسه ۸ سال دفاع مقدس تک بعدی نگاه کرده‌ایم و چه اندازه می‌شود از جهات گوناگون به آن نگاه کرد و اثری در خور و البته به روز ساخت.
فرزند خاک ممکن است ضعف‌هایی هم داشته باشد که گاه باعث تشتت فیلم هم شده است، اما این ضعف‌ها در برابر نمای کلی اثر و احساسی که پس از تماشای فیلم دست می‌دهد، تقریبا به چشم نمی‌آید.

مهدی غلا‌محیدری‌

منبع : روزنامه جام جم