<جماران پرچمدار وحدت و اعتدال>

جمهوری اسلا‌می از ابتدا با پدیده‌ای به نام افراط مواجه بوده و بیشترین ضربات و لطمه‌ها را از افراط‌گرایی متحمل گردیده است. همین پدیده شوم بسیاری از دوستان انقلا‌ب اسلا‌می و بسیاری از فرزندان این ملت را از دوستی با انقلا‌ب اسلا‌می ایران و فداکاری برای آن تا دشمنی و ایستادن در مقابل انقلا‌ب‌ کشانده است، دلسوزان انقلا‌ب اسلا‌می باید برای جلوگیری از توسعه این پدیده زشت که در این ایام به خود جرات داده تا به حریم و جایگاه بیت امام خمینی‌اهانت کند چاره‌اندیشی کنند.پدیده افراط اصولا‌ یک بیماری اجتماعی به حساب می‌آید و ویژگی‌های چندی برای آن قابل تصور است.
۱) ‌قرائت ناقص از فقه و تحولا‌ت سیاسی، اجتماعی
افراط‌گرایان هر حادثه، اتفاق یا موقعیتی را بدون در نظر گرفتن جغرافیای زمان و مکان و بدون ارزیابی شرایط تاریخی و اجتماعی و از دریچه‌ای تنگ بررسی می‌کنند و همین تنگ‌نظری منجر به برداشت‌های اشتباه از روند تحولا‌ت گردیده و موضعگیری و سرانجام آن به دیدگاهی می‌رسد که نسبتی با شرایط جاری جوامع ندارد؛ به طور مثال طالبان در افغانستان یک گروه افراط‌گری اجتماعی است که پایگاه فقهی، تاریخی و رفتاری آن به تفکری برمی‌گردد که برداشت آنان از فقه به پیروی از رفتار سلف صالح یعنی همان رفتار و کردار پیامبر اکرم‌(ص) برمی‌گردد. اگر رسول‌ا... با چوب درخت دندان‌های مبارکشان را شست و شو می‌دادند، امروز آنها استفاده از مسواک را جایز نمی‌دانند. این گروه در پیچ و خم تردید استفاده یا عدم استفاده از مظاهر تمدن گیر کرده‌اند. پیشر‌فت‌های علمی بشری و تغییرات زمان و مکان و سوال‌های فراوانی که در حوزه فقه و زندگی برای مردم پیش می‌آید، در برابر این مجموعه‌که آنان را سلفی می‌نامند مفهومی ندارد و مهم نیست اندیشه آنان چه حجم و گستره‌ای از جامعه را قانع می‌سازد. طالبان سمبل افراط‌گرایی در بین مسلمانان است. این گروه تا زمانی که در سلول‌های فردی و احیانا خانوادگی و یا حتی گروه‌های کوچک‌تربیتی در مدارس و محافل خود به سر می‌بردند و تعدادی از افراد پایین دست جامعه که با مشکلا‌ت و گرفتار‌ی‌های زندگی مواجه بودند را نیز با خود همراه نموده و به مدارس طالبان می‌بردند و با آموزش زندگی‌ به شیوه گذشته و بر اساس سنت و دوری از مدرنیسم عادت دادند. این گروه از شرایط اشغال شوروی سابق در افغانستان استفاده نموده و یک جریان اجتماعی، فکری و سیاسی را شکل‌دادند. در اثر همین اندیشه و جریان فکری اجتماعی است که حکومت طالبان در افغانستان شکل گرفت و اقدام گروه القاعده که تشکیلا‌ت بین‌الملل همین تفکر به حساب می‌آید با یک اقدام مشکوک تروریستی در آمریکا باعث شد تا دو کشور بسیار مهم از جهان اسلا‌م یعنی عراق و افغانستان امروز در اشغال آمریکا قرار گرفته است. رفتار اجتماعی حکومت طالبان در افغانستان و فشار‌های سنگین برای مجبور نمودن مردم به رعایت اخلا‌ق طالبانی آنچنان نفرتی را به‌وجود آورد که مردم افغانستان به راحتی ورود اشغالگران را پذیرفتند و سلطه‌آمریکا در کشور‌شان تحکیم گردید.
۲) انعطاف‌ناپذیری و جرم‌گرایی
افراط‌گرایان به هیچ عنوان واقعیت‌های پیش ‌روی خود را نمی‌پذیرند و به درجه‌ای از خودخواهی می‌رسند که هیچکس جز خودشان را صاحب‌حق و صاحبنظر نمی‌دانند. خطاها و اشتباهات خود را انکار نموده و بر آن اصرار می‌ورزند و در مقابل ضرور‌ت‌های اجتماعی و نیاز‌های جدید به شدت مقاومت کنند و این در حالی است که پیشرفت علوم جوامع مختلف را متحول می‌سازد.طالبان این تفکر اطرافیان خود را در مقابل پذیرش استفاده از موهبات پیشرفت بشری مقاوم می‌سازند؛ به طور مثال گروه‌هایی که در کشور‌های اسلا‌می شکل گرفته بود و یکی از پایگاه‌های جذب نیروی القاعده و افغان عرب به حساب می‌آید کودکان خود را از رفتن به مدارس منع نموده و به سبک قدیم مکتبخانه درست نموده و آموزش‌های قشری از دین را در کنار آموزش‌های رزمی و نظامی در کنار فراگیری چگونگی زندگی بدون جامعه مدرن را راه‌اندازی نمودند، خروجی این مکتبخانه‌ها افرادی شدند که فقط خود را می‌دیدند و آنچه در ذهن و خیال آنها بود، فقط آموزش‌های خلوت‌خانه‌های خود بود و اینگونه شد که برای آنها آدم‌کشی و بستن به رگبار در دهکده‌ها و خیابان‌های افغانستان و در هر جایی که دشمنی برای خود تعریف کنند به ‌راحتی خوردن یک لیوان آب است.
۳) اهمیت به ظواهر به جای تکیه بر حقایق و پیروی از اسلا‌م کاریکاتوری ‌
در حالی که عنصر علم و تکنولوژی و پیشرفت، همه عالم و جامعه بشری را در‌نور‌دیده است و رهبران و پیشتازان هر جامعه‌ای وظیفه‌دارند تا اجازه ندهند جامعه‌شان از پیشرفت‌های علمی و از کاروان تکنولوژی جا بماند؛ افراط‌گرایان به ظواهر امور بیشتر توجه می‌کنند؛ به‌طور مثال در کشورهای اسلا‌می میزان حساسیت افراط‌گرایان نسبت به چپاول و غارت ثروت‌های ملی آنها و یا نسبت به عقب‌افتادگی کشورهایشان و وابسته‌بودن به غرب و یا... بسیار کمتر از آن است که مردها ریش بلند داشته باشند و یا زن‌ها چگونه رفتار کنند و یا مثلا‌ ورود به مسجد چگونه باشند و ایستادن در صف جماعت چگونه.
به‌هیچ‌وجه منکر ضرورت ترویج اخلا‌قیات در جامعه نیستم، بلکه معتقدم آنچنان که جناب حاج حسن‌آقا خمینی در سخنرانی خود در خردادماه سال جاری در جمع اعضای ستاد بزرگداشت حضرت امام خمینی(ره) مطرح نمودند که موافق با اسلا‌م کاریکاتوری نیستند، معتقدم که اسلا‌م دین تعادل است. یک عالم دینی همچون امام خمینی در دوران طاغوت فریاد اعتراض خود را بر سر افراد عادی جامعه که احیانا عامل برخی منکرات بودند برنیاورد، بلکه به سراغ علت‌العلل مشکلا‌ت که شاه و آمریکا بود، رفت. افراط‌گرایان اسلا‌م کاریکاتوری را ترویج می‌کنند؛ <نو من ببعض و نکفر ببعض> هستند و این ویژگی‌ای است که در نتیجه آن انحرافات اعتقادی و رفتاری به‌وجود می‌آید و عکس‌العمل آن نیز جامعه را از تعادل خارج می‌کند.
حملا‌تی که در این روزها نسبت به تولیت آستان حضرت امام خمینی(س) توسط برخی ناشناسان شناخته‌شده صورت پذیرفت، حمله به شخص نیست، بلکه جسارت به بیت امام و تفکر امام است. جسارت به منش و روشی است که امام خمینی(ره) و پس از آن مرحوم حاج احمدآقا پیگیری می‌نموده‌اند و امروز هم همان روش جاری است. جماران جای همه است. جماران به روی همه باز است، جماران محل اعتدال و وحدت است، کسانی که قصد انحصارطلبی دارند، این ویژگی جماران را نمی‌پسندند، آن نویسنده بی‌‌منطق که از جماران چیزی نمی‌داند در ایام سالگرد بزرگداشت امام(ره) به جماران بیاید تا تنوع حضور مردم در جماران را ببیند و معنی و مفهوم اعتدال و وحدت را درک کند. مفهوم اسلا‌م غیر‌کاریکاتوری و مفهوم خط امام را درک کند، بیاید تا تنوع حضور همه اقشار و گروه‌های اجتماعی زیر پرچم جماران را مشاهده کند، در جماران چپ و راست و اصلا‌ح‌طلب و اصولگرا، تهرانی، خمینی و اصفهانی ترک و کرد و بلوچ، شیعه و سنی و همه اقشار و اقوام ایرانی و اقلیت‌های مذهبی و حتی کسانی که از خارج می‌آیند، احساس آرامش و راحتی می‌کنند. هرچند که افراط‌گرایان چشم دیدن جماران و آشناشدن با حقایق جماران را ندارند و خدا را شکر می‌کنم که جماران پس از ارتحال امام خمینی با وجود یادگارانی از امام که نشانی از صلا‌بت و عقلا‌نیت و اعتدال خمینی کبیر را در خود داشته و دارند کماکان پرچمدار وحدت و میانه‌روی است.
وجود چهره ارزشمندی همچون حاج‌حسن آقا خمینی که استعداد سرشار و سخت‌کوشی و صلا‌بت و اعتدال را از دو خانواده بزرگ صدر و خمینی به ارث برده است برای همگان و برای آینده این مرز و بوم غنیمت است.

محمدعلی سبحانی

منبع : روزنامه اعتماد ملی