سه شنبه, ۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 28 January, 2025
مجله ویستا
ساختار سازمان تجارت جهانی
●مقدمه
دنیای پر چالش كسب و كار امروز ما را مجبور می‌سازد تا همسو با بقیه كشورها به سوی جهانی شدن گام بر داریم. لزوم‌پیوستن جمهوری اسلامی ایران به سازمان تجارت جهانی و همچنین مهم بودن فهم ادبیات هر موضوع برای درك بهترآن، ما را بر آن می‌دارد تا با سازمان تجارت جهانی بیشتر آشنا شویم، لذا فهم درست ساختار سازمانی این سازمان ومسئولیتها و اختیارات هر بخش از آن، ما را به هدف خود نزدیك‌تر می‌سازد.
●اهداف و اصول سازمان تجارت جهانی
اهداف اصلی سازمان تجارت جهانی (WOELD TRADE ORGANIZATION = WTO) همان اهداف‌موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) است: ارتقای سطح زندگی، تامین اشتغال كامل در كشورهای عضو و توسعه‌تولید و تجارت و بهره‌وری بهینه از منابع جهانی، دستیابی به توسعه پایدار با توجه به بهره برداری بهینه از منابع‌جهانی، حفظ محیط زیست طوری كه با سطح مختلف توسعه اقتصادی جوامع سازگاری داشته باشد و افزایش سهم‌كشورهای در حال توسعه و كمتر توسعه یافته از رشد تجارت بین المللی، جزو هدفهای اصلی سازمان تجارت جهانی‌است.
متناسب با همین اهداف، سازان تجارت جهانی به مدیریت و تسهیل عملیات اجرایی و توسعه اهداف موافقتنامه‌سازمان تجارت جهانی و تهیه چارچوب لازم برای اجرای مدیریت موافقتنامه‌های تجاری چند جانبه می‌پردازد.همچنین نقش فراهم كردن امكانات گردهمایی اعضا برای مذاكره و مشورت در زمینه روابط چند جانبه تجاری و اجراو تدوین مقررات مربوط به روشهای حل اختلاف میان اعضا را بر عهده دارد. سازمان تجارت جهانی همچنین موظف‌است نظام بررسی و تجدید نظر در سایستهای تجاری را برقرار ساخته، با سازمانها و تشكیلات اقتصادی بین المللی‌همچون صندوِ بین المللی پول و بانك جهانی همكاری داشته باشد.
اصول سازمان تجارت جهانی با كمی تفاوت همانند اصول مندرج در موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت است. به‌طور كلی سازمان تجارت جهانی بر چند اصل مهم مبتنی است:
۱ - اصل عدم تبعیض و اصل دولت كامله الوداد (MOST FAVORED NATION CLAUSE (MFN)): طبق این‌اصل هر گونه امتیاز بازرگانی یا تعرفه‌ای كه از سوی یك كشور نسبت به هر كشور عضو اعمال می‌شود، به تمام شركای‌تجاری عضو، قابل تعمیم است.
تنها استثنای این اصل در مورد همگرایی اقتصادی همانند اتحادیه‌های گمركی بین چند كشور است؛
۲ - استفاده از محدودیتهای كمی در تجارت همچون سهمیه بندی و صدور پروانه واردات ممنوع بوده، حمایت ازصنایع داخلی فقط از طریق تعرفه‌های گمركی شفاف امكان‌پذیر است؛
۳ - كاهش تدریجی و تثبیت تعرفه‌های گمركی و حذف موانع تجاری غیر تعرفه‌ای، مگر در مورد محصولات‌كشاورزی كشورهایی كه با مشكلات در پرداختها مواجه هستند؛
۴ - برقراری نظام تعرفه‌های ترجیحی با هدف اعطای امتیازات تجاری به بعضی از فرآورده‌های كشورهای در حال‌توسعه، به منظور ساده سازی رقابت محصولات این كشورها با محصولات تولیدی كشورهای صنعتی؛
۵ - هرگونه عمل كشورهای عضو كه جنبه فروش زیر قیمت تمام شده (DUMPING) داشته باشد ممنوع است؛
۶ - هرگونه رفتار با كالای وارداتی كه متفاوت با رفتار با كالاهای ساخت داخل باشد توسط كشورهای عضو ممنوع‌است؛
۷ - انجام مشورت در مورد سیاستهای بازرگانی با دیگر اعضا و حل و فصل اختلافات ناشی از روابط تجاری از طریق‌مذاكره.
●كنفرانس وزیران
كنفرانس وزیران بالاترین ركن سازمان تجارت جهانی بوده كه نمایندگان همه اعضا را در بر می‌گیرد و اختیارات اعضای‌آن محقق ساختن كاركردهای سازمان، اتخاذ اقدامات لازم در این راستا و تصمیم‌گیری در زمینه توافقنامه‌های تجارت‌چند جانبه در صورت در خواست هر یك از اعضاست. كنفرانس وزیران حداقل یك بار در هر دو سال تشكیل جلسه‌می‌دهد. نخستین كنفرانس وزیران سازمان تجارت جهانی در دسامبر سال ۱۹۹۶ در سنگاپور، دومین دور آن در مه۱۹۹۸ در ژنو و سومین دور در نوامبر ۱۹۹۹ در سیاتل ایالات متحده برگزار شد. چهارمین و پنجمین دور نیز در سالهای۲۰۰۱ و ۲۰۰۳ به ترتیب در دوحه قطر و كنكان مكزیك برگزار شد و قرار است كه دور ششم در دسامبر ۲۰۰۵ درهنگ كنگ برگزار شود.
●شورای عمومی
شورای عمومی سازمان تجارت جهانی بالاترین سطح در تصمیم گیریهای سازمان تجارت جهانی بوده كه درباره‌موضوعههای روزمره و كاركردهای این سازمان نظر می‌دهد. مقر این شورا در ژنو قرار دارد و معمولاً هر دو ماه یك بارتشكیل جلسه داده و در این جلسات، كه ما بین جلسات كنفرانس وزیران برقرار می‌گردد، از جانب كنفرانس وزیران‌عمل كرده و مستقیماً به این كنفرانس گزارش می‌دهد. محل این شورا در ژنو بوده و نمایندگان همه اعضا (كه معمولاًسفرا یا معادل آنها) در آن شركت می‌كنند. در حال حاضر ریاست این شورا بر عهده خانم «امینا چاوهیر» از كشور كنیااست.
▪ركن حل اختلاف:
شورای عمومی گاه به عنوان ركن حل اختلاف تشكیل جلسه می‌دهد. یك مباحثه معمولاًهنگامی اتفاِ می‌افتد كه یك دولت عضو سازمان گمان می‌برد كه عضو دیگری معاهده یا تعهدی بر خلاف مصالح‌دولت اول به وجود آورده است. تنظیم كنندگان این معاهدات، دولتهای عضو سازمان بوده و این معاهدات نتایج‌مذاكرات بین دولتهاست.
لذا مسئولیت نهایی توافق در این معاهدات به عهده ركن حل اختلاف است.
▪ركن بررسی خط مشی تجاری:
شورای عمومی گاه نیز هب عنوان ركن بررسی خط مشی تجاری تشكیل جلسه‌می‌دهد. این ركن ریاست، قوانین و رویه خاص خود را داشته و به تجدید نظر در سیاستهای تجاری اعضا برای آماده‌كردن آن در مكانیسم بازنگری در سیاست تجاری می‌پردازد. در ابتدای هر سال ریاست و دو معاونت این ركن از بین‌اعضا برای یك سال انتخاب می‌گردند. در حال حاضر ریاست این بخش بر عهده «دن استفانسون» از كشور كانادااست.
▪شوراها:
سازمان تجارت جهانی برای اجرای وظایف خود مبادرت به تشكیل شوراهایی می‌كند كه به طور كلی زر نظرشورای عمومی فعالیت می‌كنند.
۱ - شورای تجارت كالا: شورای تجارت كالا سرپرستی بر موافقتنامه‌های چند جانبه دایر بر تجارت كالا را بر عهده‌دارد. این موافقتنامه‌ها مشتمل بر موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و توافقات مربوطه و ۱۲ موافقتنامه دیگر است.این شورا شامل ۱۰ كمیته بوده كه هر كدام در زمینه خاصی فعالیت می‌كند (مانند كشاورزی، دستیابی به بازار، یارانه‌ها،اقدامات ضد فروش زیر قمیت تمام شده و غیره). در حال حاضر ریاست این شورا بر هده «وساتاپانی هیمان» از فنلانداست.
۲ - شورای تجارت خدمات: شورای تجارت خدمات سرپرستی بر موافقتنامه عمومی تجارت خدمات را برعهده دارد. شركت در این شورا برای تمام اعضای سازمان تجارت جهانی آزاد بوده و اجازه ایجاد اركان متمم را دارد.كمیته خدمات مالی، كمیته تعهدات مشخص و گروههای كاری آیین نامه‌های داخلی و قواعد موافقتنامه عمومی‌تجارت خدمات، جزو اركان متمم حاضر در این شوراست. در حال حاضر ریاست این شورا را خانم «كلودیا یوریب» ازكلمبیا بر عهده دارد.
۳ - شورای جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوِ مالكیت فكری: حقوِ اموال ذهنی، حقوقی است كه به افرادبرای خلق اندیشه‌هایشان داده می‌شود. این شورا سرپرستی بر كاركردهای موافقتنامه‌هایی كه به این اموال مرتبط‌می‌شوند را بر عهده دارد.
▪كمیته‌ها و سایر بندنه‌های متمم: سه كمیته اصلی در سازمان تجارت جهانی وجود دارد:
كمیته تجارت و توسعه؛
كمیته محدودیتهای تراز پرداختها؛
كمیته بودجه، مالی و تشكیلاتی.
این كمیته‌ها وظایف خود را طبق موافقتنامه‌های تجاری چند جانبه و آنچه شورای عمومی مقرر می‌كند، تعیین كرده‌است و عضویت در این كمیته‌ها برای تمامی اعضای سازمان تجارت جهانی آزاد است.
شورای عمومی نیز دو كمیته زیر نظر خود دارد:
كمیته تجارت و محیط زیست؛
كمیته موافقت نامه‌های منطقه‌ای تجاری
●عضویت در سازمان تجارت جهانی
مطابق مفاد موافقت نامه تاسیس سازمان تجارت جهانی، طرفهای متعاهد موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و نیزجوامع اروپایی كه موافقتنامه حاضر و موافقتنامه‌های تجاری چند جانبه رامی پذیرند و در مورد آنها جداول امتیازات وتعهدات به موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت ۱۹۹۴ و جداول تعهدات خاص به موافقتنامه عمومی تجارت خدمات‌منضم شده است، به صورت اعضای اصلی سازمان تجارت جهانی در می‌آیند. الحاِ هر عضو جدید به سازمان كه دراداره روابط تجاری خود، مطابق موافقتنامه‌های تجاری چند جانبه خود استقلال كامل داشته باشد، طبق شرایطی كه‌میان آن و سازمان تجارت جهانی مورد توافق قرار می‌گیرد، با تصویب دو سوم آرای اعضای كنفرانس وزیران صورت‌خواهد گرفت.
همچنین خروج هر دولت عضو از سازمان، شش ماه پس از اعلام كتبی به دبیر كل، صورت می‌گیرد.
●مراحل عمومی پیوستن به سازمان
فرایند الحاِ به سازمان تجارت جهانی، فرایندی طولانی و چند مرحله‌ای است كه هر مرحله از آن الزامات و شرایط‌خاص خود را می‌طلبد. كشوری كه خواهان عضویت در این سازمان است، ابتدا باید تقاضای عضویت خود را به‌وسیله دبیر كل سازمان به اطلاع سایر اعضا برساند. پس از طرح تقاضای این كشور در جلسه شورا و به مجرد اینكه درخواست وی مبنی بر عضویت پذیرفته شود، یك گروه كاری جهت رسیدگی به تقاضای عضویت كشور متاقضی‌تشكیل شده و این كشور، گزارشی از سیاستهای تجاری خود تهیه و به این گروه ارائه می‌دهد.
همزمان با اقدامات پیش گفته، مذاكرات دو جانبه و چند جانبه‌ای به منظور تعیین شرایط عضویت و حصول توافق‌میان گروههای كاری صورت می‌گیرد. سپس تنظیم پروتكل الحاِ كشور، و مشخص شدن تعهدات هر كشور در زمینه‌گشایش بازار كالا و خدمات خود به روی سایر اعضا انجام می‌گیرد. در واقع مرحله اول یعنی مذاكرات، آغاز فرایندی‌است كه در نهایت به عقد موافقتنامه میان دولت متقاضی و سازمان منجر می‌شود. تمامی مواد و بندهای این قراردادنیز طی مذاكره و بر اساس توافق تعیین می‌شود. این مرحله در سازمان تجارت جهانی به مرحله اثبات واجد شرایط‌بودن موسوم است و به مجموعه اطلاعاتی مربوط می‌شود كه هر كشور (متقاضی عضویت) باید تهیه كند و در اختیارگروه كاری قرار دهد و به طور عمده شامل گزارش سیاست تجاری، پرسشها و پاسخهای كتبی مربوط به این گزارش واسناد و قوانین مورد نیاز است.
نتیجه تلاشهای گروههای كاری به تهیه مجموعه اسنادی منجر خواهد شد كه شامل گزارش گروه كاری، پروتكل الحاِو جدول تعهدات دسترسی به بازار كشور در مورد كالاها و خدمات است. جدول مذكور توسط دبیرخانه سازمان تهیه‌می‌شود.
مرحله آخر، مجموعه‌ای است كه برای تصویب به شورای عمومی تسلیم می‌شود؛ رای‌گیری در جلسه شورا بایدانجام گیرد و عضویت كشور متقاضی منوط به كسب دو سوم آراست. یك ماه پس از تصویب پروتكل توسط پارلمان‌كشور متقاضی، عضویت به مرحله اجرا در می‌آید.
●●نتیجه‌گیری
دنیای امروز دنیای اطلاعات نامیده یم شود. جهانی بی توجه به مرزهای متعارف و موجود در نقشه‌های جغرافیایی وسازمان تجارت جهانی سازمانی است كه به این بی مرزی دامن می‌زند. سوالی كه برای ما مطرح است اینكه: در كجای‌این جهان ایستاده‌ایم؟ پاسخ به این پرسش بدون دانستن سازو كار و ساختار این سازمان عظیم و راه و رسم عضویت دراین سازمان امری ناشدنی به نظر می‌رسد.
منابع و ماخذ
۱ - سایت سازمان تجارت جهانی www. WTO. ORG
۲ - امید بخش، اسفندیار. پیوستن به سازمان تجارت جهانی. روزنامه اطلاعات. شماره ۲۱۹۶۶.
۳ - دژپسند، فرهاد. عبدیان، مسعود. منابع و مضار پیوستن به سازمان تجارت جهانی، مجله برنامه و بودجه، سازمان‌برنامه و بودجه. شماره ۱۳ و ۱۴. اردیبهشت و خرداد ۱۳۷۶.
۴ - وزارت بازرگانی، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، سند نهایی دور اروگوئه. آذر ۱۳۷۳.
۵ - مریدی، سیاوش. فرهنگ اقتصادی. انتشارات نگاه. ۱۳۷۳.
۱ - سایت سازمان تجارت جهانی www. WTO. ORG
۲ - امید بخش، اسفندیار. پیوستن به سازمان تجارت جهانی. روزنامه اطلاعات. شماره ۲۱۹۶۶.
۳ - دژپسند، فرهاد. عبدیان، مسعود. منابع و مضار پیوستن به سازمان تجارت جهانی، مجله برنامه و بودجه، سازمان‌برنامه و بودجه. شماره ۱۳ و ۱۴. اردیبهشت و خرداد ۱۳۷۶.
۴ - وزارت بازرگانی، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، سند نهایی دور اروگوئه. آذر ۱۳۷۳.
۵ - مریدی، سیاوش. فرهنگ اقتصادی. انتشارات نگاه. ۱۳۷۳.
منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست