اتومبیل

اتومبیل در اصل یک کلمه فرانسوی است که فارسی آن ”خودرو“ می‌شود، به معنای وسیله نقلیه‌ای که خودش حرکت می‌کند. علت اینکه این نام را برای این ماشین انتخاب کرده‌اند این بوده که پیش از پیدایش اتومبیل، وسایل نقلیه مانند کالسکه و درشکه و کجاوره و گاری و ارابه غالباً به‌وسیله اسب و قاطر و حیوانات اهلی دیگر کشیده می‌شده‌اند و با اختراع اتومبیل، در واقع قوه محرکه وسیله نقلیه به خود آن انتقال یافته است.
اگرچه از اختراع اتومبیل به‌صورت کنونی آن بیش از یک قرن می‌گذرد، اما این اختراع یکباره و بی‌مقدمه صورت نگرفته و مراحل گوناگونی را پشت سر گذاشته تا به‌صورت امروزی درآمده است. مثلاً اختراع ”چرخ“ اولین مرحله در پیدایش وسایل نقلیه است که بنا بر مدارک تاریخی هزاران سال پیش در خاورمیانه صورت گرفته است. اختراع ماشین بخار به‌وسیله ”جیمزوات“ مهندس اسکاتلندی، در قرن هیجدهم، مرحله مهم دیگری در پیدایش انواع خودروها بود. در پی این اختراع، ترن‌ها و کشتی‌هائی که با نیروی بخار حرکت می‌‌کردند به‌وجود آمدند و مقدمه‌ای شدند تا اختراع اتومبیل نیز صورت تحقق پذیرد.
نخستین اتومبیل بیش از دو قرن پیش اختراع شد. سازندهٔ آن یک مهندس فرانسوی بود به‌نام ”ژوزف کونیو“ که در ارتش خدمت می‌کرد و تجربه زیادی در ساختن ابزارها و ماشین‌آلات داشت.
اتومبیل اختراعی او که اکنون در موزه نگهداری می‌شود، به‌منظور حمل‌ونقل توپ و ساز و برگ جنگی ساخته شده بود که دارای سه چرخ چوبی مانند چرخ‌های گاری بود. بدنه آن هم از چوب بود و در جلوی آن یک دیگ بزرگ فلزی قرار گرفته بود که در آن آب می‌ریختند و به‌وسیله ذغال‌سنگ بخارآب تولید می‌کردند و نیروی محرکه بخارآب اتومبیل را به حرکت درمی‌آورد.
اما این اتومبیل ابتدائی حداکثر می‌توانست ساعتی ۴ کیلومتر حرکت کند و به‌علاوه چون آب موجود در دیگ آن به سرعت بخار می‌شد، هر ۱۵ دقیقه یک بار می‌بایست اتومبیل را متوقف کنند و در دیگ آن آب بریزند!
در طی یک قرنی که از این اختراع گذشت، اتومبیل‌های دیگری ساخته شد که اگرچه از اتومبیل ابتدائی ”کونیو“ کاملتر بودند، اما همه آنها با نیروی بخار آب به حرکت می‌آمدند و از سوخت ذغال‌سنگ استفاده می‌کردند و چون دارای سرعت کم و دردسرهای زیاد بودند، رواج چندانی نیافتند و به‌صورت بازیچه‌های علمی به‌شمار می‌رفتند.
در نخستین دهه‌های قرن نوزدهم در انگلستان چند نوع اتومبیل و اتوبوس با قوه محرکه بخارآب ساخته شد که بین لندن و شهرهای اطراف آن رفت‌وآمد می‌کردند، اما چون یکی از آنها به‌علت فقدان ترمز با عده‌ای رهگذر تصادف کرد، افکار عمومی ضد این اختراع برانگیخته شد و به زودی قانونی از تصویب پارلمان گذشت که به‌موجب آن اولاً حداکثر سرعت این اتومبیل‌ها به ۷ کیلومتر در ساعت محدود گردید و ثانیاً هنگام حرکت اتومبیل یک پیشقراول پیاده یا سوار بر اسب با پرچم قرمز به فاصله سی قدم جلوتر از آن می‌بایست حرکت کند و رهگذران را از عبور اتومبیل آگاه سازد!
تحول اساسی دیگر در اختراع اتومبیل هنگامی تحق یافت که در نیمه دوم قرن نوزدهم، اتومبیل‌های الکتریکی و بنزینی قدم به عرصه وجود گذاشتند و استفاده از نیروی بخار را به‌دست فراموشی سپردند.
در آن زمان ابتدا توجه مخترعان به اتومبیل‌هائی که با نیروی برق به حرکت می‌آمدند معطوف بود. مثلاً یک مهندس فرانسوی به‌نام ”ژانتو“ در سال ۱۸۷۹ اتمبیل سه‌چرخه‌ای ساخته بود که با باطری‌های برقی حرکت می‌کرد، اما اشکال اساسی این اتومبیل قدرت کم آن و خالی شدن سریع باطری‌هایش بود، به‌طوری که پس از طی مسافتی کمتر از یک کیلومتر می‌بایست اتومبیل را متوقف کنند و به شارژ کردن باطری‌هایش بپردازند. به همین جهت اتومبیل‌های برقی هم کنار گذاشته شدند و نوبت به اتومبیل‌های بنزینی رسید.
اختراع اتومبیل‌های بنزینی کار یک نفر نبوده و چندین مخترع، تقریباً به‌طور همزمان در کشورهای مختلف موفق به این اختراع آن شده‌اند که از آن جمله می‌توان ”لوتوآر“ بلژیکی، ”دیلمر“ آلمانی و ”ریوتویل“ فرانسوی را نام برد. مترع اخیرالذکر، در سال ۱۸۸۳ اولین اتومبیل بنزینی اختراعی خود را در پاریس به حرکت درآورد، اما باز هم در حدود ربع قرن طول کشید تا امکانات فنی برای تکمیل و رواج چنین اتومبیلی فراهم آمد.
در آخرین سال‌های قرن نوزدهم، دو مخترع انگلیسی و فرانسوی به‌نام‌های ”دنلپ“ و ”میشلن“ لاستیک را اختراع کردند که در نرمش حرکت اتومبیل و کاستن از سروصدا و سرعت بخشیدن به آن نقش مؤثری داشت و این اختراع باز هم تحول مهم دیگری در صنعت اتومبیل سازی به‌وجود آورد.
در اوایل قرن بیستم، اتومبیل به‌صورت یک پدیده نو در بسیاری از کشورها رواج یافته بود، اما اتومبیل‌های آن زمان هنوز بسیار ابتدائی بود. سرعت متوسط آنها از ۱۵ و ۲۰ کیلومتر در ساعت تجاوز نمی‌کرد. ترمزهای مطمئنی نداشتند و تصادف‌های خطرناکی به‌وجود می‌آوردند. حرکت آنها فقط به سمت جلو بود و نمی‌توانستند به سمت عقب حرکت کنند، چون دنده عقب نداشتند. چراغ‌های آنها هم الکتریکی نبود، بلکه چراغ‌های نفتی بود و همین موضوع حرکت آنها را در شب مشکل می‌کرد. از همه بدتر به راه انداختن این اتومبیل‌ها خیلی به دشواری انجام می‌گرفت، چون برخلاف اتومبیل‌های امروزی که با یک استارت روشن می‌شوند، برای روشن کردن اتومبیل‌های آن زمان مجبور بودند ”هندل“ بزنند.
اما با وجود همه این مشکلات، مردم پدیده‌ای به‌نام ”اتومبیل“ را شناخته و پذیرفته بودند و مغزها و سرمایه‌ها در این صنعت نوپا به‌کار افتاد و نواقص اتومبیل‌های ابتدائی به‌تدریج یکی پس از دیگری رفع شد.
پیش از جنگ جهانی اول اتومبیل از نظر اساس کار و تکنیک حرکت تقریباً شکل امروزی خود را به‌دست آورده بود و استقبال مردم از آن سبب شد که کارخانه‌های مختلف اتومبیل‌سازی در کشورهای اروپائی به‌وجود آید. کارخانه‌های ”پژو“ - ”بنز“ - ”رنو“ - ”دیلمر“ که به‌نام بنیانگذاران آنها نامیده می‌شدند، از اولین کارخانه‌هائی بودند که در فرانسه و آلمان برای ساخت اتومبیل احداث شدند. اولین مسابقات اتومبیلرانی نیز در همان زمان در اروپا ترتیب یافت و در پیشرفت صنعت اتومبیل نقش به‌سزائی داشت، زیرا هر سال عده زیادی از مخترعان و سازندگان اتومبیل در این مسابقات شرکت می‌کردند و می‌کوشیدند با عرضه اتومبیل‌های کامل‌تر و سریع‌تر و کم‌خطرتر گوی سبقت را بربایند.
اما با آغاز جنگ جهانی اول در اروپا، صنعت اتومبیل‌سازی در آمریکا امکان رونق بیشتر یافت و ”هنری‌فرد“ که سال‌ها در این صنعت به کسب تجربه پرداخته بود، با احداث بزرگترین کارخانه اتومبیل‌سازی جهان ”دیترویت“ فصل تازه‌ای را در تاریخچه اتومبیل گشود و بازار جهانی آن را برای مدتی دراز به خود اختصاص داد. در واقع او هیچ سهمی در اختراع اتومبیل نداشت، اما با استفاده از جنبه‌های مثبت اختراعات دیگران نمونه کامل‌تری به‌وجود آورد و شبکه تولید عظیمی را سازمان داد که به‌صورت الگوئی برای کارخانه‌های اتومبیل‌سازی درآمد، بدین‌گونه این صنعت طی نیم‌قرن، از مرحله یک فانتزی علمی به‌صورت یک پدیده مورد نیاز همگانی تحول یافت و سراسر جهان را تسخیر کرد.
در حال حاضر، صنایع اتومبیل‌سازی و رشته‌های وابسته به آن در بسیاری از کشورهای جهان یکی از مهمترین صنایع است، اما افزایش سرسام‌آور تعداد اتومبیل‌ها و وسایل نقلیه موتوری مشکلات بغرنجی به‌وجود آورده است که نه فقط آینده این صنعت، بلکه محیط‌زیست و آینده بشر را تهدید می‌کند. برای مقابله با این مشکلات عده‌ای از کارشناسان عقیده دارند که باید هر چه زودتر تولید و استفاده از وسایل نقلیه شخصی را ممنوع کرد و شبکه ارتباطات عمومی را گسترش داد، همچنین با تکمیل موتورهای برقی که از نظر آلودگی هوا خطری ندارند، آنها را جایگزین موتورهای بنزینی ساخت.
اجراء این طرح‌ها در شرایط کنونی علم و تکنیک امکان‌پذیر است. ترن‌ها و متروها و اتومبیل‌های برقی از چند سال پیش در بسیاری از کشورها به‌کار افتادند. ساخت اتومبیل‌های شخصی الکتریکی نیز کار مشکلی نیست. حتی به تازگی اتومبیل‌های کوچکی برای رفت‌وآمد در شهر اختراع شده‌اند که از باطری‌های خورشیدی استفاده می‌کنند، اما اینکه کی و چگونه این وسایل نقلیه مدرن جای خودروهای کنونی را خواهند گرفت، مسئله پیچیده‌ای است که به سادگی نمی‌توان دربارهٔ از نظر دقیق و تقاطع ارائه داد.

منبع : مطالب ارسال شده