اشک ها و لبخندهایی که به ارث بردیم

<وقتی عصبانی می‌شوی، جذابتری.>! شما وقتی عصبانی می‌شوید، چه شكلی می‌شوید؟ وقتی خوشحالید چطور؟ غم، یاس، هیجان، تاسف و تعجب در چهره شما چه اثری به جای خواهند گذاشت؟
اصلا تا به حال فكر كرده‌اید كه ما از كجا یاد گرفته‌ایم كه وقتی ناراحت و عصبانی می‌شویم، چرا اخم‌هایمان را درهم می‌كشیم؟ چرا مثلا چشمانمان گرد نمی‌شود؟ شاید بگویید خوب از اول تمام اطرافیانمان در این شرایط، این حالات را به چهره خود داده‌اند و این حالات صورت را از دیگران یاد گرفته‌ایم.
ولی محققان نظر متفاوتی دارند. تحقیقات جدید نشان می‌دهند دست‌كم بخشی از حالات صورت انسان از پدر و مادر به فرزندان به ارث می‌رسد و این عقیده كه انسان‌ها حالات صورت مرتبط با احساسات مختلف را از كودكی و با مشاهده دیگران یاد گرفته‌اند، درست نیست.
● لبخند مادرانه یا پدرانه؟
این بار محققان فلسطینی این مطالعه جالب را درباره حالات چهره انسان‌ها انجام داده‌اند. به گزارش سایت اینترنتی "نیوساینتیست" این محققان به منظور درك این مطلب كه آیا حالات چهره هر فرد در شرایط احساسی مختلف از والدین به او به ارث رسیده و یا در كودكی با مشاهده حالت چهره دیگران آموخته شده، ۲۱ داوطلب كه نابینا به دنیا آمده بودند را به همراه ۳۰ تن از اقوام این افراد مورد آزمایش قرار دادند.
محققان از چهره این ۵۱ نفر هنگامی ‌كه در حال بازگو كردن خاطرات شاد و غمگین خود بودند و همچنین هنگام حل یك معمای دشوار و نیز موقع شنیدن یك داستان جنایی و در مرحله آخر هنگام شنیدن یك خبر غیرمنتظره تصویربرداری كردند. در مرحله بعد محققان این تصاویر را كه در آنها تمامی تغییرات صورت داوطلبان، از جمله حركت ابروها، حالت چشمان و جمع شدن لبها ثبت شده بود، به رایانه وارد كرده و با یك نرم‌افزار آماری به بررسی آنها پرداختند.
نتیجه این مطالعه نشان داد افرادی كه نابینا متولد می‌شوند، به میزان زیادی در هنگام احساسات مختلف، حالاتی در صورت خود ایجاد می‌كنند كه مشابه حالات ایجاد شده در صورت اقوامشان هنگام مواجهه با همان احساسات است و این در حالی است كه این افراد هیچ‌گاه صورت اقوام خود را ندیده بودند. دانشمندان عقیده دارند با توجه به نتایج این مطالعه، احتمالا عوامل ژنتیكی در حالات صورت انسان‌ها نقش داشته و ژن‌ها بر عضلات و ساختار عصبی صورت تاثیر می‌گذارد.
● زبان چهره شما
حالات مختلف چهره همه ما، ناشی از حركت یا موقعیت عضلات حالت‌دهنده زیر پوست صورت است. حالات چهره‌ ما، بخشی از زبان بدن ما را شامل می‌شوند. شما ممكن است با طرف مقابلتان حتی یك كلمه‌ هم صحبت نكنید ولی بدون شك می‌توانید با حالات چهره خود، آنچه را كه در ذهنتان دارید به او بفهمانید.
در حقیقت، حالات چهره یك راه ارتباطی غیركلامی بین ما و دیگران است. اگر توجه كرده باشید شما در روابط اجتماعی خود، در محیط كار، در منزل و در مدرسه، از این زبان بی‌صدا بسیار استفاده می‌كنید. مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد به جز انسان، برخی از گونه‌های حیوانات نیز با حالات چهره خود با افراد هم‌گونه خود ارتباط برقرار می‌كنند. بسیاری از انسان‌ها این توانایی را دارند كه حالات مختلف صورت خود را برنامه‌ریزی كنند، یعنی به شكل ویژه‌ای، دقیقا مشابه خودشان بخندند اخم كنند و یا فریاد بكشند.
خیلی جالب است اگر فكر كنیم به اندازه تمام انسان‌های روی این كره خاكی ژست‌های اختصاصی در چهره افراد در شرایط احساسی متفاوت شكل می‌گیرد. بسیاری از انسان‌ها حتی اگر تلاش كنند افكار خود را پنهان كنند نمی‌توانند حالات چهره خود را از دید دیگران پنهان كنند. چندی پیش دانشمندان دانشگاه بوفالوی نیویورك روشی ابداع كردند كه می‌تواند دروغگویان را از روی حالات صورتشان تشخیص دهد. به گزارش یونایتد اینترنشنال، این دانشمندان معتقدند آموزش این روش به كاركنان ایست بازرسی امنیتی كمك می‌كند تا علائم آگاهانه و ناآگاهانه رفتاری در ارتباط با دروغ را شناسایی كرده و تغییرات حالات چهره افراد دروغگو مانند برافروختگی صورت را تشخیص دهند.
● كامپیوترهای مهربان
این روزها كامپیوترها عرصه فرمانروایی خود را روزبه‌روز وسیع‌تر می‌كنند تا جایی كه حتی می‌توانند حالات چهره شما را بخوانند. محققان موفق به ساخت دستگاهی كامپیوتری شده‌اند كه می‌تواند ذهن شما را بخواند. این محققان در نخستین مرحله با استفاده از یك دوربین ویژه از صورت شما فیلم‌برداری می‌كنند، سپس این تصاویر به كامپیوتر منتقل شده و سپس وضعیت ۲۴ نقطه از چهره شما ارزیابی می‌شود.
زاویه بینی، زاویه ابروها و گوشه‌های لب مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. تكان دادن سر، بالا انداختن ابروها و كشیدن گوشه‌های لب همه معانی خاصی دارند. محققان با مطالعه مجموعه این حالات در چهره افراد می‌توانند آنچه در ذهنشان می‌گذرد را پیش‌بینی كنند. پروفسور پیتر رابینسون، استاد تكنولوژی كامپیوتر از دانشگاه كمبریج معتقد است: <باید باور كرد كه روش‌های بسیار محدودی وجود دارد كه انسان‌ها با آن حالات و احساسات خود را به دیگران نشان می‌دهند.> این محققان برای ساختن برنامه كامپیوتری خود، از تعدادی بازیگر خواسته‌اند كه حالات مختلف چهره انسان را در شرایط روحی و احساسی مختلف به خود بگیرند و سپس تصاویر متعددی از آنها تهیه كرده‌اند.
جالب‌تر اینكه آنها پا را از این نیز فراتر گذاشته و از این تكنولوژی برای تامین امنیت رانندگان در طی رانندگی در جاده‌ها بهره جسته‌اند. به این ترتیب با همكاری یك شركت اتومبیل‌سازی بزرگ، این دستگاه را در داخل اتاق اتومبیل، مقابل راننده نصب كرده‌اند. بنابراین با ارزیابی حالات خستگی، خواب ‌آلودگی یا گیجی رانندگان از روی حالات چهره آنها، زنگ خطر به صدا درآمده و رانندگان را به توقف دعوت می‌كند. البته این تكنولوژی هنوز مراحل تحقیقاتی را طی می‌كند اما می‌توان امیدوار بود تا چند سال آینده این سیستم به اتومبیل‌ها افزوده گردد.
● چشم‌های سخنگو
روانشناسان با مطالعه حالات چهره انسان‌ها در شرایط مختلف توانسته‌اند بعضی از كلیدهایی كه در چهره هر فرد در شرایط ذهنی متفاوت شكل می‌گیرد را شناسایی كنند. به عنوان مثال، اگر هنگامی كه در حین صحبت كردن با دیگری او چشمانش را برمی‌گرداند می‌تواند نشان‌دهنده نیرنگ، دروغ یا گناه باشد، حركت چشم‌ها به سمت بالا می‌تواند نشانه غضب یا عصبانیت باشد. بالا انداختن ابرو زمانی كه یك ابروی دیگر پایین باقی می‌ماند مفهومش این است كه <حرف شما را باور نمی‌كنم.> اگر مخاطب شما بینی‌اش را لمس می‌كند، نشانگر آن است كه موضوعی را كتمان می‌كند. فراخ كردن بینی نشانه خشم، غضب و عصبانیت است.
لب‌های سخت و جمع شده نشانه تنش و عدم پذیرش است. تبسم با لب‌های بسته، تنها برای ادای ادب و احترام و نزاكت است. اگر به چهره اطرافیانتان دقت كنید بسیاری از این حالات را در چهره‌شان خواهید یافت كه می‌تواند نشان‌دهنده افكارشان باشد، فقط كافی است كمی دقت كنید.

دكتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت