پنجشنبه, ۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 23 January, 2025
مجله ویستا


پول الکترونیک یا E-Money، و پول نقد دیجیتال


پول الکترونیک یا E-Money، و پول نقد دیجیتال
پول در ابتدا به صورت جسمی فیزیكی، مثل طلاو نقره بود. گاهی هم پول، موجودی زنده مانند دام بود كه به عنوان قدیمی ترین وسیله داد و ستد به كار می رفت. هرچند كه امروزه هم اكثر پول مورد استفاده در مبادلات روزمره به صورت اسكناس و سكه است. ولی حجم آن در مقایسه با آمار و ارقام دفاتر بانكها، بسیار اندك است.حال چنانچه تجربه انواع پول های دیجیتال موفق باشد، پول نقد و سكه هم درآینده به صورت اشیایی كمیاب خواهند شد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، تاثیر بسزایی بر اجتماع خواهد گذاشت. منافع بالقوه این اتفاق می‌تواند برای خلافكاران و فراركنندگان از مالیات، بسیار زیاد باشد ( همانطور كه در ذیل آمده است). چالش موجود در فرا روی علمای كامپیوتر، بانكداران و قانونگذاران این است كه اطمینان به وجود آورند كه این تغیرات به نفع كلی اجتماع است.
نوشته لیندا دیویز
(پول در طول سیم ها ناله می زند وطی راه، منشاء خود را از دست داده و به صورت امواج،‌نقل وانتقال می شود و این امواج، آن را بالا و پایین برده، پنهان نموده و به گونه ای قابل مدیریت درآورده كه قابل سپرده گذاری و چك كشیدن شده و مسیر خود را پاك می كند.)
نوشته: جیم میلر
سوالات كوتاه و متداول در مورد پول الكترونیك و جواب آنها
سوال: پول الكترونیك، چگونه ممكن است؟
پاسخ:‌یك كلید عمومی رمز نگاری و یك امضای دیجیتال (امضای كور، یا بینا)، پول الكترونیك را ممكن می سازد. تشریح نحوه كار رمزنگاری و كلید عمومی، بسیار طولانی است.ولی مفهوم اصلی این است كه مشتریان و بانك ها كلیدهای رمزنگار خواهند داشت. این كلیدها جفت هستند. مالك می تواند یك كلید خصوصی، و بقیه، یك كلید عمومی داشته باشند. هرچه را كه كلید خصوصی رمزنگاری می كند، كلید عمومی می تواند رمزخوانی (برداشت رمز) كند، و بالعكس. بانك و مشتری با استفاده از كلید، مجموعه اطلاعات دیجیتال را كه نشانگردستورات پولی است، رمزنگاری (برای امنیت) و امضاء (برای شناسایی) می نمایند. بانك دستورات پولی را با كلید خصوصی خود (امضاء) می كند و مشتری و بازرگانان، با استفاده از كلیدهای عمومی منتشره توسط بانك، امضاءرا مورد تایید قرار می دهند. مشتریان با استفاده از كلید عمومی مشتری،‌چك و سپرده را مورد تایید قرار می دهند.
سوال:‌آیا پول الكترونیك انواع مختلفی دارد؟
پاسخ: بله. به طور كلی، پول الكترونیك، دو نوع مشخص دارد: پول الكترونیك شناسایی شده یا با نام و پول الكترونیك بی نام (یا پول نقد دیجیتال). پول الكتروینك با نام، دارای نام فردی است كه در ابتدا پول را از بانك گرفته است. همنیطور، به روشی شبیه به كارتهای اعتباری، بانك می تواند به مسیر نقل و انتقال پول دسترسی داشته باشد. پول الكترونیك بی نام، در واقع مانند اسكناس نقد است. پس از آنكه پول الكترونیكی بی‌نام، از بانك اخذ شد، دیگر، مسیر خرج آن مشخص نخواهد بود و آثاری از خود باقی نمی گذارد. برای ایجاد پول الكترونیك بی نام در بانك، بایداز امضای كور استفاده نمود.
هر یك از انواع پول الكترونیك هم می تواند دو نوع باشد:‌پول الكترونیك لحظه ای و پول الكترونیك غیر On-Line یا Offline.
در مورد پول الكترونیك On-Line باید جهت نقل و انتقال به شخص ثالث، از طریق مودم یا شبكه با بانك تماس حاصل شود (در این صورت، حساب های بانكی فورا به روز می شود). پول الكترونیك غیر On-Line و بی نام (پول نقد دیجیتال واقعی)، پیچیده ترین نوع پول الكترونیك است، زیرا با مشكل مصرف مضاعف (اضافی) رو به رو است.
سوال: مشكل (مصرف مضاعف) چیست؟
پاسخ: چون پول الكترونیك چیزی جز مجموعه ای از بیت های كامپیوتری نیست، یك بخش از آن به سهولت قابل كپی می باشد. چون، كپی آن كاملا شبیه اصل آن است، ممكن است تصور شود كه نمی توان با آن مقابله نمود. یك سیستم عادی و ضعیف پول الكترونیك اجازه می دهد كه بخشی از پول الكترونیك را كپی نموده، و اصل و كپی را خرج نماییم. در نتیجه می توان طی چند دقیقه، میلیونر شد! بنابراین روشن است كه یك سیستم پول الكترونیك واقعی باید قادر باشد كه این موضوع را پیگیری نموده و از مصرف مضاعف، جلوگیری نماید.
سیستم پول الكترونیك On-Line، از طریق الزام تاجر به تماس با كامپیوتر بانك جهت انجام هر داد و ستد، جلوی مصرف مضاعف پول را می گیرد. كامپیوتر بانكدارای یك بانك اطلاعاتی می باشد كه تمام اجزارء مصرف شده از پول الكترونیك را ضبط می نماید و به سادگی می تواند، مشخص سازد كه چه قدر از پول الكترونیك، مصرف نشده است. چنانچه بانك بگوید كه چیزی باقی نمانده است، دیگر تاجر جنس را مبادله نخواهد نمود. این كار مشابه روش متداول فعلی در امر گرفتن تایید بانك برای كارت های اعتباری است.سیستم های پول الكترونیك غیر On-Line، از چند طریق دیگر، مصرف مضاعف را پیگیری می كند. یكی از این راه ها عبارت است از : ایجاد كارتی هوشمند كه دارای تراشه ای پاك نشدنی به نام مشاهده گر می باشد. تراشه مشاهده گر از پول های الكترونیك خرج شده، یك بانك اطلاعاتی كوچك درخود، نگهداری می‌كند. چنانچه مالك كارت هوشمند، پول الكترونیك خود را كپی نماید مشاهده‌گر آنرا یافته و جلوی معامله را مسدود می نماید. چون این تراشه، پاك شدنی نیست، مالك نمی تواند بدون تخریب دائمی كارت هوشمند، آن را پاك نماید.روش دیگر مواجه با مصرف مضاعف پول الكترونیك غیر On-Line عبارت است از تغییر مقررات رمزنگاری پول الكترونیك جهت اعلام مشخصات كسی كه مصرف مضاعف داشته در هنگامی كه بخشی از این پول به بانك برمی گردد.
حال اگر مالك این پول بداند كه در عاقبت گرفتار می شود، مصرف مضاعف این گونه پول ها به حداقل خواهد رسید. مزیت این روش در آن است كه نیاز به تراشه پاك نشدنی خاص، ندارد. تمام این سیستم را می‌توان به صورت نرم افزار، روی كامپیوترهای شخصی، یا كارت‌های هوشمند ساده و ارزان ، طراحی نمود.طراحی این سیستم Offline برای پول های الكترونیك با نام، آسان است. این سیستم ها، می تواند تمام مسیرهای پول در اقتصاد را جمع آوری و ثبت نماید. هربار كه پول الكترونیك با نام، خرج می شود، (رشد) می كند! زیرا مشخصات هر داد و ستد آن بین مالك و فروشنده، ثبت می شود و به آن، اضافه می گردد. هنگامی كه در نهایت ، این پول به بانك سپرده می شود، بانك سابقه پیوست را مطالعه میكند تامطمئن گردد مصرف مضاعف نگردیده باشد. اگر از پول الكترونیك، كپی گرفته شده و بیش از یكبار خرج شده باشد، در بانك اطلاعاتی پول خرج شده، دوباره ظاهر می‌گردد. بانك با استفاده از مسیرهای داد و ستد آن، مصرف مضاعف را شناسایی می نماید.پول الكترونیك بی نام، Offline (با تراشه مشاهده گر) نیز در هر بار مبادله، (رشد) می كند (اطلاعاتی به آن اضافه می شود)، ولی اطلاعات گردآوری شده آن از نوعی دیگراست.ولی نتیجه، یكی است. وقتی پول الكترونیك بی نام به بانك رسید، بانك می‌تواند بانك اطلاعاتی آن را بررسی و مشخص نمایدكه مصرف مضاعف شده یا خیر. اطلاعات ذخیره شده طی داد و ستدها، مصرف مضاعف را نشان خواهد داد.
تفاوت عمده موجود در میان پول الكترونیك بی نام Offline و پول با نام Offline در این است كه اطلاعات گردآوری شده در پول الكترونیك بی نام، فقط وقتی مسیر مبادلات را مشخص می كند كه پول به مصرف مضاعف رسیده باشد. چنانچه پول الكترونیك بی نام به مصرف مضاعف نرسیده باشد، بانك نمی تواند مالك اولیه آن را شناسایی نماید. همچنین نمی تواند مسیر این پول را در اقتصاد، مورد بررسی قرار دهد.
ولی مسیر پول های با نام (Offline و On-Line) را بانك می تواند در اقتصاد، مورد بررسی قرار دهد. بانك خواهد توانست مشخص كند كه مردم چه چیزی در چه زمانی و از چه كسی خریده اند و بابت آن چقدر پول داده‌اند و چیزی را كه بانك بداند، ادارات مالیاتی هم خواهند دانست.حال،‌آیا ۲۰ دلاری كه مادربزرگ برای تولد به شما هدیه داد، در اظهارنامه مالیاتی شما آمده است؟ گزارش نكرده اید؟ خوب، اگر همه از پول الكترونیك با نام استفاده كنند، دیگر نگران نباشید. در واقع، دیگر نباید نگران تنظیم اظهارنامه مالیاتی باشید. اداره مالیات خودش برای شما صورت حساب خواهد فرستاد.
منبع : بانک سپه