موسیقی

موسیقی بومی در بین ایلات شاهسون و قره‌داغ (ارسباران) هم درگذشته و هم امروزه در وجود «عاشیق‌‌ها» خلاصه می‌شود. عاشیق‌ها هنرمندانی هستند كه بطور خود ساخته از میان محرومان و ستمدیدگان جامعه برخاسته‌اند و نیازها و درد و دل‌های خویش و ایل و تبار را با نوای دلنشین ساز و در قالب ترانه‌های اصیل و دلپذیر در مجالس عروسی و جشن و سرور عشایر ترنم می‌كنند. اكنون در بین ایلات ترك زبان آذربایجان كمتر مراسم جشن و سرور و عروسی را می‌توان یافت كه بدون عاشیق‌ها برگزار شود. حتی در مناطقی كه عاشیق نیست، فرسنگها راه پیموده می‌شود تا عاشیقی به جشن دعوت شود و مجلس را با سخنان حكمت‌آموز و ترانه‌ه و منظومه‌های دلنشین خود برگزار كند/
عاشیق‌ساز می‌نوازد. ساز آلتی است شبیه تار، مركب از 9 سیم كه به سینه می‌فشاند و می‌نوازند. نام ابتدایی و قدیمی آن «قوپوز» است. اكنون همراه هر عاشیق دست كم یك «بالانچی» (بالابان زن) و «قاوالچی» (دایره‌زن) نیز هستند كه او را همراهی می‌‌كنند. گاهی نیز چند دسته عاشیق یكجا ظاهر می‌شوند و هنرنمایی می‌‌كنند.
عاشیق هنرمند مردم است. هم شاعر، هم آهنگساز، هم منظومه‌سرا، هم خواننده، هم نوازنده، هم هنرپیشه و هم داستانگو است. به عبارت دیگر در عرصه شعر، منظومه، موسیقی و رقص خلاق است و هنرمندی است كه این همره با انگشتان ماهر و صدای دلنوازش اجرا می‌كند.
رقص‌‌های محلی ایلات و عشایر ترك زبان در طول زمان تحت تأثیر شیوه زندگی، فرهنگ فولكلوریك و آئین‌های خاص محلی پدید آمده و تكامل یافته است. این رقص‌ها تصویرگر جنگاوری و مبارزه و بیان موزون فراز و نشیب‌های داستان زندگی عادی و قهرمانی، حدایی‌ها و حرمان، عشق و دلدادگی و نرمی و لطافت را بویژه در رقص زنان به نمایش در می‌آورد. معروفترین رقص‌های محلی ایلات و عشایر این خطه از سرزمین ایران عبارتند از : لزگی، چوبان، زورخانه، چوب، فنجان فنجان، آلما‌آتماق و ... .