۳ مارس ۱۸۷۸ ـ پیمان سن استفانو و بذل و بخشش های کنگره برلن

سوم مارس ۱۸۷۸ برغم مخالفت انگلستان ، قرار داد پایان جنگ روسیه و عثمانی معروف به پیمان « سن استفانو » میان دو دولت امضاء شد.
روسیه از این جنگ که تا دروازه های استانبول گسترش یافته بود ، دو هدف داشت ؛ یکی اجبار کردن عثمانی به تایید استقلال صربستان ، مونته نگرو ، مقدونیه و بلغارستان بود که اکثریت جمعیت این منطقه اسلاو و همنژاد روسها هستند و دیگری بسط نفوذ خود از طریق این اسلاوها ( اسلاوهای جنوبی ) تا مدیترانه.
انگلستان رقیب قدیمی روسیه مایل به این امر نبود ، مخصوصا نمی خواست که بلغارستان به دریای سیاه و دریای اژه راه پیدا کند.
با این که انگلستان برای ادامه جنگ با روسیه به کمک عثمانی کشتی جنگی فرستاده بود و این کشتی ها به تنگه « بسفور » (استانبول) رسیده بودند ، سران عثمانی ترجیح دادند که با روسیه سازش کنند ، زیرا می دانستند که انگلستان تنها به منافع خودش می اندیشد . عثمانی با امضای پیمان « سن استفانو » روسیه و انگلستان را در برابر یکدیگر قرار داد.
سیاست آلمان در آن زمان بر این مدار بود که میان قدرتهای اروپایی به جای معارضه سازش بر قرار باشد ، لذا کنگره برلن را برای حل اختلاف اروپائیان در قبال سایر سرزمین ها را و ازجمله رفع بحران تازه روابط انگلستان و روسیه و ایجاد تفاهم میان قدرتهای اروپای در ۱۳ ژوئیه ۱۸۷۸ تشکیل داد . در این کنگره بود که تمامی قفقاز به روسیه ، بوسنی ــ هرزگوین به اتریش وقبرس به انگلستان داده شد. همچنین قرار شد که بلغارستان ، مقدونیه و آلبانی با حفظ استقلال خود ؛ اسما ( تشریفاتی ) جزیی از امپراتوری عثمانی به شمار آیند.
در کنگره برلن دیسراییلی نخست وزیر یهودی انگلستان از فرصت استفاده کرد و اندیشه روسیه از ایجاد یک اتحادیه سراسری « پان اسلاو » از خاوردور تا دریای آدریاتیک را افشاء کرد . اما، این افشا گری با مداخله بیسمارک به حمایت از روسیه به جایی نرسید.
انگلستان به تحریکات خود در خارج از جلسات کنگره ادامه داد و صربستان و بلغارستان را به جان هم انداخت و هنگامی که روسیه برای پایان دادن به جنگ این دو کشور همسایه به میاجیگری پرداخت انگلستان نیز وارد مذاکرات شد که از سوم مارس ۱۸۸۶ در بوخارست آغاز گردیده بود . مذاکرات بوخارست موفق به برقرارای صلح میان صربها و بلغارها شد ولی ، دیگر انگلستان از منطقه بالکان خارج نشد و اثر انگشتش همه جا در رویدادهای بعدی بالکان مشاهده می شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز