برهان وجودی از آنسلم تا کانت

تاریخ نشر : ۸۵۰۳۱۷
تیراژ : ۱۰۰۰
تعداد صفحه : ۲۰۴
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۴۷۶-۱۳۰-۸
شماره کنگره : ۸۵۳۱۷۰۵۲
رده دیویی : ۲۹۷.۴۲
محل نشر : تهران
جلد : شومیز
قطع : رقعی
زبان کتاب : فارسی
نوع اثر : تالیف
نویسنده : واعظی - اصغر

بخش نخست کتاب شامل سه فصل است. در فصل اول برهان وجودی و نقریرهای مختلف آن از 'آنسلم' تا 'دکارت' مورد بحث قرار می‌گیرد. از نظر کانت عمده دلیل اثبات وجود خداوند برهان وجودی است و اعتبار براهین جهان‌شناختی و غایت‌شناختی در نهایت مبتنی بر اعتبار برهان وجودی است. از این رو، در فصل اول تلاش شده تا با نگرشی تاریخی ـ تحلیلی به تفصیل درباره‌ی برهان وجودی و تبیین‌های مخالف فیلسوفان پس از آن‌ها نظیر 'تومس' و 'اسپینورا' بحث می‌شود. فصل دوم که در حقیقت مهم‌ترین فصل بخش نخست کتاب است بیان انتقادات کانت به برهان وجودی را عهده‌دار است. با توجه به آن که تقریر دکارتی برهان وجودی در قالب یک قیاس اقترانی قابل تبیین است، انتقادات کانت به برهان وجودی هر دو مقدمه‌ی برهان وجودی را شامل می‌شود. قسمت اول انتقادات کانت متوجه کبرای برهان وجودی است و قسمت دوم اعتقادات کانت متوجه صغرای این برهان است. در فصل سوم نیز ضمن تشریح برهان جهان‌شناختی و برهان غایت‌شناختی، انتقادات کانت به این دسته از براهین عقلی و پاسخ به انتقادات کانت مطرح می‌شود. بخش دوم کتاب نیز مشتمل بر سه فصل است. فصل اول به نقد و بررسی برهان وجودی آنسلم با تکیه بر مبانی صدرالمتالهین اختصاص داده شده است. در این فصل با استفاده از تمایز میان احکام ذهن و عین نشان داده می‌شود که برهان وجودی مبتنی بر مغالطه‌ای از نوع خلط مفهوم با مصداق است. هم‌چنین فصل دو بررسی انتقادات توماس به برهان وجودی آنسلم است فصل سوم بررسی انتقادات کانت به برهان وجودی را دربردارد. در این فصل مباحثی هم‌چون محمول حقیقی از دیدگاه کانت و صدرالمتعالهین، تقسیم احکام به تحلیلی و ترکیبی در فلسفه‌ی کانت و نسبت آن با تقسیم صدرایی قضایا به حمل‌های اولی ذاتی و حمل‌های شایع صناعی، ترکیبی بودن گزاره‌های وجودی در نزد کانت و صدرالمتالهین و تبیین ماهیت گزاره‌های وجودی از دیدگاه کانت و صدرالمتالهین مطرح می‌شود.