عوامل خطرزا برای حوادث ترافیکی

در چند هفته گذشته وهمین هفته، دیدگاه‌های بعضی از مدیران كشوری و استادان محترم دانشگاه را درزمینه حوادث ترافیكی مطالعه فرمودید. ممكن است این سوال برای شما مطرح شود كه دیدگاه‌ها گاهی بسیار متناقض است ویا دیدگاه اعلام شده در سرمقاله با دیدگاه مصاحبه شوندگان تعارض دارد.
درپاسخ به سوالات فوق، لازم است این نكته را بیان كنم كه مدیریت حوادث به طور عام ومدیریت حوادث ترافیكی به طور خاص، دارای پیچیدگی‌های زیادی است. علت اصلی این پیچیدگی، خاصیت تیمی‌و چندوجهی موضوع است. دیدگاه‌های مطرح شده از سوی صاحب‌نظران باوجود تعارض دربعضی ابعاد، دارای یك جهت ومحور مشخص است. ما تلاش كرده ایم كه درسرمقاله، محورهای علمی‌واصلی را خدمت شما ارایه كنیم و در شماره‌های آینده با جمع‌بندی و تحلیل دیدگاه‌های صاحب‌نظران، شمارا با دیدگاه‌های اصلی دیگرهم آشنا كنیم.
بنابراین از شما خواننده گرامی‌استدعا داریم كه به دقت تمام دیدگاه‌ها و به‌خصوص سرمقاله‌ها را دنبال كنید و نگران از دست دادن سررشته نباشید چون پس از احاطه به كلیت موضوع، جدول تعارض دیدگاه‌ها و تحلیل آنها را باهم بررسی خواهیم كرد.
واما اصل مطلب این هفته:
● سوال اول: عامل خطرزا یعنی چه؟
هفته پیش در تحلیل حوادث ترافیكی به دو روش اشاره كردیم. جدول یا ماتریسی به نام ماتریس‌هادون را هم به شما معرفی كردیم. حالا می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم كه برای ایجاد یك حادثه معمولا یك سری عوامل خطرزا وجود دارند. این عوامل خطرزا زمینه رابرای ایجاد حادثه آماده می‌كنند. مثلا اگر سیستم ترمز خودروی شما خوب كار نكند، قطعا یك عامل خطرزا برای تصادف خواهد بود. یا اگر شما حالت خواب آلوده داشته باشید، خطر تصادف بسیار بالا می‌رود.
● سوال دوم: چراشناختن عوامل خطرزا مهم است؟
منطقی است كه وقتی ما عوامل خطرزا رابشناسیم، چند كار مهم را انجام می‌دهیم:
الف) تاحد امكان، عامل خطرزا را كاملا رفع می‌كنیم.
ب) اگر رفع كامل عامل خطرزا امكان پذیر نباشد، سعی می‌كنیم كه آثار آن راكاهش دهیم تا احتمال خطرزایی آن كم شود.
●سوال سوم: چه عواملی احتمال خطر تصادف وعوارض آن را بالا می‌برند؟
این عوامل چهار دسته می‌شوند كه خواهشمندم در مورد یك به یك عوامل خطرزا دقت كنید:
الف) عوامل موثر برمیزان مقابله فرد با خطر:
ـ عوامل اقتصادی مانند سطح توسعه اقتصادی وفقر اجتماعی
ـ عوامل انسانی مانند سن وجنس
ـ عوامل مرتبط با برنامه‌ریزی سرزمینی كه بر مدت سفر و نوع خودروی مورد استفاده اثر می‌گذارند.
ـ تركیب خودروهای پرسرعت با رانندگان خطرزا
ـ كم‌توجهی به تناسب كاركرد جاده با تصمیم گیری در مورد محدوده‌های سرعت و طراحی جاده.
ب) عوامل خطرزایی كه بر ایجاد تصادف اثردارند:
ـ سرعت زیاد ونامتناسب
ـ مصرف داروهای روان گردان والكل
ـ خستگی
ـ مذكر وجوان بودن
ـ افراد جوانی در خودروی مشابه درحال رانندگی باشند
ـ افراد پرخطر از نظر رانندگی
ـ مسافرت درتاریكی
ــ عوامل مرتبط با خودرو مانند سیستم ترمز
ـ اختلالات طراحی جاده
ـ دید ناكافی نسبت به جاده
ـ كم بینایی راننده.
ج) عوامل خطرزای موثر بر شدت تصادف شامل:
ـ عوامل موثر تحمل انسانی
ـ سرعت زیاد ونامتناسب
ـ استفاده نكردن از كمربند ایمنی
ـ استفاده نكردن از كلاه ایمنی
ـ گاردریل‌های نامحافظ
ـ وسایل محافظتی ناكافی خودرو
ـ مصرف دارلاهای روان‌گردان یا الكل
د) عوامل خطرزای موثر بر عوارض پس از تصادف:
ـ تاخیردر گزارش دهی حادثه وانتقال مصدومان به بیمارستان
ـ وجود آتش‌سوزی پس از حادثه
ـ نشت مواد خطرناك
ـ مصرف الكل یا مواد روان گردان
ـ ناتوانی در نجات افراد از خودروی تصادفی
ـ ناتوانی در تخلیه مردم از اتوبوس یا دیگر خودروهای جمعی
ـ فقدان مراقبت اورژانس پیش بیمارستانی مناسب
ـ فقدان مراقبت مناسب دراورژانس‌های بیمارستانی
در هفته آینده به بررسی راهكارهایی می‌پردازیم كه براساس همین عوامل خطرزا درجهت پیشگیری از حوادث ویا كاهش آثار حوادث در كشورهای موفق و پیشرو درامر مدیریت حوادث ترافیكی استفاده شده‌اند.

منبع : روزنامه سلامت