چالش‌های بانک‌های آسیایی به‌خاطر مداخله‌های دولت

دولت‌‌های آسیایی به شدت آماده نجات دادن بانك‌های بزرگ خود از ورشكستگی هستند.
تمایل دولت كشورها در مداخله كردن در امور بانك‌ها شبیه است به مداخله كردن والدین برای كمك كردن به بچه‌ها وقتی كه آنها از كنترل خارج می‌شدند. هیچ‌كس نمی‌خواهد از رفتار بد چشم‌پوشی كند، اما پیامدهای كوتاهی كردن بسیار شوم خواهد بود.
چالش‌ها در آسیا فوق‌العاده شدید است. اقتصادهای بزرگ و روبه‌ رشدی هستند كه در آنها نقش بانك‌ها بیشتر از نقش بازارهای سرمایه در دامن زدن به رشد است. به همین دلیل است كه كشورهایی مثل چین دارایی‌های خود را برای نجات بانك‌هایی كه دچار مشكلات بد وامی شده‌اند، به جریان انداخته‌اند. در نقاط دیگر آسیا نیز خاطره انبساط مالی سال ۱۹۹۷ باعث شد، به محض اینكه بانك‌ها اقدام به تقویت بخش‌های خصوصی ضعیف كنند، دولت‌ها از تقویت بانك‌ها امتناع كنند.
برای اولین بار، دو موسسه بزرگ بین‌المللی رتبه‌بندی به طور مستقل مشخص كرده‌اند. دولت‌های آسیایی چقدر از بانك‌هایشان حمایت كرده‌اند. موسسه مودیز نتایج بررسی‌های خود را ماه جاری پس از بحث‌های بهار امسال درباره تغییر روش در رتبه‌بندی بانك، منتشر كرد. موسسه استاندارد اندپورز گزارش خود را با اختلاف كمتر از دو هفته زودتر منتشر كرد. تفاوت بین یافته‌های این دو موسسه دشواری اندازه‌گیری سطح حمایت‌های رسمی را نشان می‌دهد. اما هر دو موسسه بر این عقیده‌اند كه دولت‌ها نگران از بین رفتن سلامت سیستم مالی خود در مراقبت از بازارهای سرمایه هستند.
برمبنای قضاوت موسسه مودیز و استاندارد اندپورز فقط دولت هنگ‌كنگ واقعا مداخله‌گر نبوده است. اگرچه حتی هنگ‌كنگ هم در بحران، مثل هر بازار پیشرفته دیگر مطمئنا بزرگترین بانك خود (بانك HSBC) را نجات خواهد داد). به عقیده موسسه استاندارد اندپورز دولت‌های سنگاپور و استرالیا سعی می‌كنند. در امور بانك‌ها دخالت نكنند. موسسه مودیز معتقد است این دولت‌ها مداخله می‌كنند اما به آرامی. یعنی سنگاپور هر كاری كه بتواند برای متوقف كردن بحران انجام می‌دهد و استرالیا در گذشته ادغام موسسات آشفته را با موسسات سالم انجام داده است.
هر دو موسسه بر این عقیده‌اند كه پشتیبانی رسمی از بانك‌ها در چین فوق‌العاده زیاد است. موسسه استاندارد اند پورز بیشترین پیشرفت میزان مداخله دولت را در رتبه‌بندی خود به چین اختصاص داده است.
به‌گفته پینگ‌چو از موسسه استاندارد اند پورز بانك‌های چینی بدون پشتیبانی دولت آسیب‌پذیر هستند به‌خصوص سه بانك تجاری بزرگ، كه به‌رغم پیشرفت‌ها از ناكامی در تخصیص وام رنج می‌برند و این موضوع برای هر بانكی در بازار پیشرفته غیرقابل تحمل است.
ژاپن نیز از بانك‌های خود بسیار حمایت می‌كند. موسسه استاندارد اند پورز تنها و بیشترین ارتقاء جایگاه را در این رتبه‌بندی به بانك ژاپنی آشیكاگا می‌دهد كه هم‌اكنون با حمایت‌های دولت سلامت خود را باز می‌یابد. دیگر بانك‌های ژاپنی رتبه بالاتری را در مداخله دولت به خود اختصاص می‌دهند. هر دو موسسه توافق دارند كه بانك‌های بزرگ كره‌جنوبی، تایوان، تایلند، اندونزی و ویتنام نیز باید از ورشكستگی نجات داده شوند.
به‌طور كلی هرچه موسسه مالی بزرگتر باشد احتمال اینكه مورد حمایت قرار گیرد بیشتر خواهد بود، به‌خصوص زمانی كه دولت نظارت مستقیم داشته باشد. (مثل بانك تایوان و بانك صنعتی كره). طبق بررسی موسسه استاندارداند پورز همه بانك‌های خصوصی هند با‌توجه به گرایش مداخله‌گرانه دولت، واجد شرایط برای ارتقای در این رتبه‌بندی هستند.
اما این بانك‌ها در حد و اندازه كشورشان رتبه‌بندی می‌شوند و نمی‌توانند بیشتر از سقف موسسه استاندارداندپورز افزایش یابند. موسسه مودیز كمی فراتر می‌رود و نتیجه می‌گیرد كه دولت‌ها می‌توانند یك بانك را نجات دهند، حتی اگر منابع كافی را برای نجات كل نظام بانكی از ورشكستگی در اختیار نداشته باشند.
با در نظر گرفتن میزان حمایت دولت، دشوارترین قضاوت برای موسسات مودیز و استاندارداندپورز این بود كه رتبه‌بندی كجا را دربر بگیرد. آیا همه بانك‌های آسیا نباید حداقل بالاترین رتبه را به خود اختصاص دهند؟
این رتبه كمك می‌كند توجهات به این نكته جلب شود كه آسیا هنوز به بازارهای سرمایه با سوء‌ظن می‌نگرد.
البته نباید با سوءظن به این بازارها نگریست. با توجه به قدرت اقتصادی آسیا، اكنون زمان مناسبی است كه دولت‌ها وابستگی خود را به بانك‌هایشان قطع كنند. خطر زیر پا گذاشتن تعهدات اخلاقی در بانك‌ها و استانداردهای ضعیف برای تخصیص و بازپرداخت وام از چالش‌های بزرگ موجود است. تغییر، راه مناسبی برای جذب سرمایه تازه به نظام بانكی است. به هر حال كشورهای دارای نظام بانكی سالم‌تر یعنی هنگ‌كنگ، استرالیا و سنگاپور كشورهایی هستند كه عمیق‌ترین بازارهای بین‌المللی سرمایه را دارند.

مترجم: رفیعه هراتی

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد