آب - WATER

سال تولید : ۲۰۰۵
کشور تولیدکننده : کانادا و هند
محصول : دیوید همیلتن
کارگردان : دیپ مهتا
فیلمنامه‌نویس : دیپ مهتا
فیلمبردار : جایلز ناتگنز
آهنگساز(موسیقی متن) : مایکل دانا و ا. ر. رحمان
هنرپیشگان : لیزا ری، سیما بیسواس، وحیده رحمان، راگوویر یاداو، جان ایبراهم، مانوراما و سارالا
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۴ دقیقه


̎چوییا̎ (سارالا)، دخترک ده یازده‌ ساله به مردی بسیار مسن‌تر و بیمار، شوهر داده شده که مدت کوتاهی پس از ازدواج، می‌میرد. ̎چوییا̎ دوباره نزد پدر و مادرش برمی‌گردد و از آن‌جا به شهر مذهبی بنارس برده می‌شود و به عده‌ای زن بیوه سپرده می‌شود که مردم طردشان کرده‌اند و در خانهٔ ̎مادهوماتی̎ (مانوراما)، و زن آرام و با اعتماد به نفسی به نام ̎شاکونتالا̎ (بیسواس) و دختری به نام ̎کالیانی̎ (ری) آشنا می‌شود که همگی بیوه هستند. ̎چوییا̎ نمی‌داند که برمبنای نوشته‌های مذهبی هندو، او باید باقی زندگی‌اش را در آن‌جا بگذراند ـ چون وقتی شوهر می‌میرد، زن سه راه پیش رو دارد:یکی این‌که با برادر جوان‌تر شوهرش ازدواج کند؛ دوم موقع سوزاندن جسد شوهر خودش را بکشد یا راهبه‌وار باقی زندگی‌اش را بین زنانی در موقعیت مشابه، سر کند. ̎کالیانی̎ با ̎نارایانِ̎ جوان (ایبراهم) آشنا شده که از پیروان ̎مهاتما گاندی̎ است و با وجود اعتراضات مادرش می‌خواهد با او ازدواج کند. روزی سرانجام، ̎نارایان̎ به سراغ ̎کالیانی̎ می‌رود تا او را به خانه‌اش ببرد و به پدر و مادرش معرفی کند. در حالی‌که از رودخانه عبور می‌کنند تا به ملک خانوادهٔ ̎نارایان̎ برسند، ̎کالیانی̎ خانهٔ ̎نارایان̎ را بازمی‌شناسد: این همان خانه‌ای است که او را قبلاً به زور به آنجا برده بودند و می‌خواستند به‌عنوان زنی بدنام به پدر ̎نارایان̎ شوهر دهند و خُب حالا آیا ̎کالیانی̎ می‌تواند با مردی که دوست دارد ازدواج کند؟ و ̎نارایان̎، اگر از موضوع باخبر شود، آیا باز هم حاضر خواهد بود با ̎کالیانی̎ ازدواج کند؟
● آخرین بخش از سه‌گانهٔ مهتا دربارهٔ هند با حدود شش سال وقفه از زمانی که قرار بود ساخته شود، به نمایش درمی‌آید. آب زمانی مابین فیلم اول (آتش، ۱۹۹۶، دربارهٔ هم‌جنس‌خواهی زنان هندی دوران تازه) و دوم (زمین، ۱۹۹۸، دربارهٔ جدائی هند از پاکستان در آن مقطع تاریخی) دارد و در واقع هم‌زمان با شروع جنگ جهانی دوم در هند رخ می‌دهد، زمانی که دولت هند سعی می‌کند با قوانین تبعیض‌آمیز برای زنان و مردان و سنت‌های غلط مذهبی در هند مبارزه کند اما جامعهٔ سنتی در مقابل این روال مقاومت می‌کند. نکتهٔ مهم در مورد هر سه فیلم مهتا فضای سیاه و ناامیدی مفرط فیلم‌ساز نسبت به شرایطی که آدم‌هایش در آن قرار گرفته‌اند. آب به‌عنوان بخش پایانی البته روزنه‌های امیدی را نشان می‌دهد (در رأس، شخصیت ̎نارایان̎ با بازی ایبراهم) اما این روزنه‌ها برای دنیای سیاهی که مهتا تصویر می‌کند اصلاً کافی نیست. همانند دو فیلم قبلی توانائی اصلی مهتا در خلق آدم‌هائی است که به سرعت هم‌ذات‌پنداری تماشاگر را به خود جلب می‌کنند و او را وادار می‌کنند تمام ۱۱۷ دقیقهٔ زمان نمایش فیلم را هم‌راه آنها باشد. جز این توجه به این نکته که هند فیلم مهتا در واقع دکورهائی است که در سریلانکا زده شده، نشان از وسواس خاص فیلم‌ساز در شکل‌دهی به ابعاد واقعی آن چیزی است که قصد روایتش را دارد. دیدن دوبارهٔ بیسواس (بازیگر ملکهٔ راهزنِ کاپور، ۱۹۹۵) دیگر امتیاز فیلم مهتاست.