عمر خیام - Omar Khayyam

سال تولید : ۱۹۵۷
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : پارامونت
کارگردان : ویلیام دیترله
فیلمنامه‌نویس : باری لیندن
فیلمبردار : ارنست لاسلو
آهنگساز(موسیقی متن) : ویکتور یانگ.
هنرپیشگان : کورنل وایلد، مایکل رنی، ریموند ماسی، جان درک، مارگارت هیز، جون تیلر، سباستین کابوت، پری لوپز، ایبراهم سوفار، هنری براندن و جان آبوت.
نوع فیلم : رنگی، ۱۰۱ دقیقه.


ایران قرون وسطا. شاعر و فیلسوف نامدار، "عمر خیام" (وایلد) دل‌باخته "شیرین" است. از طرف دیگر دوست دوران کودکی "عمر خیام"، "حسن صباح" (رنی) قصد دارد با کمک همسر سابق شاه، "یافا" (تیلر) و فدائیان اسماعیلی حکومت را در دست بگیرد. اما در پایان "عمر خیام" نبوغ خود را به کار می‌گیرد و قرارگاه اصلی توطئه‌گران را منهدم می‌کند.
٭ این "ایران به سبک هالیوود" از هر نظر شکست می‌خورد و دیترله را پس از بیست و هفت سال کار در آمریکا به اروپا باز می‌گرداند تا فعالیت‌هایش را در ایتالیا و موطنش، آلمان به پایان ببرد. امروز نیز به‌رغم گروه سازنده حرفه‌ای (از لاسلو و یانگ گرفته تا هال پریرا و جوزف مک‌میلان، به‌عنوان طراحان صحنه) و بازیگرانی مناسب (برای نوع فیلم‌های شرقی و هزار و یک شبی) فیلم حتی سرگرم کننده به‌نظر نمی‌رسد. البته در تاریخ سینمای آمریکا صدها شخصیت تاریخی تحریف و اغلب به هجو کشیده شده‌اند. اما به ندرت شخصیتی آشنا مثل عمرخیام (از جمله برای تماشاگر غربی، به لطف ترجمه آزاد ادوارد فیتس جرالد از رباعیات) خنده‌دار از آب درآمده است. در صحنه‌ای از فیلم پاجت به وایلد می‌گوید: "او عمر، همیشه بهترین شعرها یه دفعه به تو الهام میشه!".