کانال رو عوض کن!

نگاه‌کردن طولانی کودکان به فیلم‌های تلویزیونی و انجام بازی‌های رایانه‌ای، افق فکری آنها را محدود می‌کند و بر عملکرد کلامی آنان نیز تاثیر می‌گذارد.
روانشناسان معتقدند در جامعه‌هایی که زمینه فقر و بیکاری بیشتر باشد، فیلم‌ها و سریال‌هایی رواج پیدا می‌کند که دارای مضامین خشونت و زورگویی است. این امر نیز به نوبه خود باعث افزایش خشونت و پرخاشگری در جامعه می‌شود که بیشترین آسیب و خسارت آن متوجه کودکان و نوجوانان آن جامعه است.
دیدن فیلم‌های خشن، ترس و اضطراب را در کودک افزایش می‌دهد. در این میان تماشای فیلم‌ها و سریال‌های خشن برای پسران جذابیت ویژه‌ای دارد چراکه شخصیت‌های این قبیل فیلم‌ها اغلب مردان هستند.کودکان هر فیلمی را که می‌بینند، الگو قرار می‌دهند. یادگیری آنها بر اساس دیده‌ها و شنیده‌هاست و دیدن صحنه‌های خشن و رفتارهای پرخاشگرانه باعث اضطراب، ترس و بروز رفتارهای خشن در آنان می‌شود. خشونت در سریال‌ها و فیلم‌ها حتی روی کودکان آرام نیز تاثیرگذار است و آنها را دچار هیجان‌های کاذب می‌کند.هنگامی که کودک تحت تاثیر فیلمی قرار می‌گیرد، در خیال‌پردازی‌های خود نسبت به شخصیت‌های آن احساس نزدیکی می‌کند و آنها را الگوی خود قرار می‌دهد.
بازی‌های رایانه‌ای خشن از دیگر علایق کودکان در سال‌های اخیر است. آنها در این بازی‌ها نقشی را برعهده می‌گیرند و فعالانه وارد عمل می‌شوند. در این زمینه، حس‌گیری بعضی از کودکان آن‌قدر قوی است که آنچه را که در فیلم‌ها و بازی‌های رایانه‌ای دیده‌اند، روی خواهر و برادر خود و همکلاسی‌هایشان پیاده می‌کنند.
کودکان پرتحرک، بهترین روش تخلیه انرژی خود را در زد و خوردی می‌بینند که از فیلم‌ها یاد گرفته‌اند. در این فیلم‌ها، عواطف انسانی و خانوادگی نقشی ندارد و همه چیز قربانی خشونت و زورگویی می‌شود.متاسفانه استفاده از امکانات تصویری مانند تلویزیون و رایانه در اغلب خانواده‌ها بدون نظارت والدین انجام می‌گیرد.فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی پیام‌های مثبت و منفی بسیاری را به بینندگان منتقل می‌کنند، در این میان پیام‌های منفی روی افراد حساس تاثیر بیشتری دارد. افراد خیال‌پرداز با همذات‌پنداری با شخصیت‌های داستانی و با تصویرسازی و فرضیه‌سازی در مورد خود و اطرافیان‌شان به ترس‌ها و نگرانی‌ها دامن زده و در نتیجه اضطراب زیادی را از این طریق تجربه می‌کنند. همچنین برخی از سریال‌های بی‌پیام بلاتکلیفی، انتظار و سردرگمی را در مخاطب القا می‌کند.
● نظارت بر فیلم‌های کودکان
خانواده‌ها و برنامه‌ریزان شبکه‌های تلویزیونی نقشی اساسی در برنامه‌ریزی اوقات فراغت کودکان دارند. تماشای فیلم‌هایی که افراد را عصبی، هیجانی، غمگین و وحشتزده می‌کند، در دراز‌مدت اثرات جبران‌ناپذیری را بر کودکان و نوجوانان برجای می‌گذارد.بسیاری از کودکانی که دچار کابوس و یا وحشت خواب می‌شوند، مایل نیستند درباره آن صحبت کنند. کابوس در خواب در سنین ۶ـ۵ سالگی اتفاق می‌افتد که ناشی از ترس، اضطراب، ناراحتی و نگرانی‌هایی است که در طول روز برای کودک رخ می‌دهد اما در وحشت خواب که آن هم ریشه در نگرانی‌های روزمره دارد، کودک از خواب بیدار می‌شود، می‌نشیند و جیغ می‌کشد. او وحشتزده و گیج و منگ است. اطرافیان را نمی‌شناسد، ضربان قلب و تعداد تنفس بالا می‌رود و پس از چند دقیقه آرام گرفته و دوباره به خواب می‌رود که علت آن، اضطراب‌های روزانه است که می‌تواند مربوط به دعواهای پدر و مادر، تهدید و تحقیر کودک و تماشای فیلم‌های خشن و ترسناک باشد.
● راه‌های پیشگیری
اثرات روانی برخی از برنامه‌های تلویزیونی همانند سمی است که همه‌روزه به مقدار بسیار کمی از طریق غذا، آب و یا داروها وارد بدن افراد می‌شود. این مقدار کم، سلامت را به خطر نمی‌اندازد اما در درازمدت فرد را به‌طور کامل مسموم کرده و عوارض روحی خاصی را بر جای می‌گذارد.ـ بهتر است در ساعات پایانی شب برنامه‌های شاد و تفریحی متنوع و متعددی را برای کودکان مهیا کنیم، از طریق گشت‌وگذار در شبکه‌ها، CDهای آموزشی و شاد و...
▪ خانواده باید برنامه‌ریزی مناسبی را متناسب با سن و درک کودکشان نسبت به برنامه‌های تلویزیونی و رایانه داشته باشند.
▪ بهتر است خانواده‌ها در کنار بچه‌ها به تماشای برنامه‌ها بنشینند و یا از دور نظارت داشته باشند و در مواقع ضروری توضیحاتی در مورد رویدادها و شخصیت‌های ترسناک فیلم‌ها و سریال‌ها به کودک‌شان بدهند تا بتوانند به‌خوبی ترس را از کودک دور کنند.ـ والدین باید برنامه زمان‌بندی دقیقی نسبت به کارهای روزمره از جمله وقت خواب، زمان مسواک‌زدن، زمان خوردن شام، زمان انجام تکالیف، زمان دیدن برنامه‌های تلویزیون هم برای خود و هم برای کودک‌شان داشته باشند و مرتب در خصوص ساعات تعیین‌شده با کودک صحبت کنند.

مریم صابونی

منبع : روزنامه تهران امروز