آمریکا در میان دو گزینه نظامی و دیپلماتیک‌

در حالی که مواضع متناقض مقام‌های آمریکایی در هفته‌های اخیر همچنان از زبان نمایندگان جناح‌های باز و کبوتر شنیده می‌شود، مدافعان دو دیدگاه متعارض حمله نظامی و مذاکره هسته‌ای، هر یکی به دنبال راندن سیاست خارجی آمریکا به سمت هدف مورد نظر خود هستند. ‌
مطرح شدن پیشنهاد مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در موضوع هسته‌ای از زبان محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با اقبال نسبی بخشی از سیاستگذاران هر دو دولت مواجه شده همزمان بود با تشدید تلا‌ش‌های جریانی که در میان نو محافظه کاران به دنبال ایجاد زمینه برای حمله نظامی آمریکا به ایران هستند. ‌ اما هر چه می‌گذرد، اختلا‌ف در نحوه مواجهه با ایران و مسئله هسته‌ای که از آن دید دولتمردان آمریکایی حل نشده و حل نشدنی می‌نماید، بیشتر به درون نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز ایالا‌ت متحده راه می‌یابد، به طوری که در حال حاضر از هر دو حزب مطرح جمهوری‌خواه و دموکرات در کنگره و سنا، نمایندگانی حضور دارند که خواستار هر یک از این گزینه‌ها هستند. ‌
در این حال گزینه بینابینی نیز وجود دارد که خواستار پیگیری مذاکره همزمان با تشدید تحریم و جنگ روانی درباره اقدام نظامی است. این گزینه‌ای است که ماه گذشته از زبان کاندولیزارایس وزیر امور خارجه ایالت متحده مطرح شد و بدین ترتیب نوعی سر در گمی یا حالت پیش از انتخاب را در سیاست خارجی آمریکا به نمایش گذاشت. با این حال به نظر می‌رسد هر چه می‌گذرد، موقعیت برای بقای گزینه بینابینی دشوار و گستره طرفداران آن لا‌غر تر می‌شود. اگر چنین شود، همه نیروهای تاثیر گذاری که تاکنون موقعیت خود را بین دو گزینه جامع مذاکره مستقیم دیپلماتیک و به کارگیری قوه قهریه تعریف می‌کردند، از این پس ناگزیر خواهند بود به سمت یکی از طرف‌های این دو قطبی حرکت کنند. این به معنای پولا‌ریزه (به شدت قطبی) شدن فضای سیاسی ایالا‌ت متحده است که هر چه می‌گذرد، حضور پررنگ آن بیشتر به چشم ناظران می‌رسد. ‌
● اولین مذاکره براون و بوش درباره ایران ‌
در این شرایط گوردون براون نخست وزیر انگلیس قرار است با جورج بوش رئیس جمهور آمریکا درباره آنچه <بحران ایران> نامیده شده گفت‌وگو کند. اهمیت این دیدار از آن روست که همراه کردن لندن برای طرفداران گزینه نظامی بسیار مهم است. ‌
به گزارش ایسنا، نسخه اینترنتی روزنامه تایمز گزارش داد: احتمال دارد نشست گوردون براون، نخست وزیر انگلیس و جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا در روزهای آینده در کمپ دیوید برگزار شود؛ با این حال هنوز زمان و مکان برگزاری این نشست، نهایی نشده است. ‌ به نوشته تایمز، این دیدار در حالی رخ می‌دهد که یک منبع در واشنگتن گفت: که دولت بوش به نفع حملا‌ت نظامی علیه ایران برای پیشگیری از تولید سلا‌ح هسته‌ای در این کشور متمایل شده است. این گزارش حاکی است: ایران با نادیده گرفتن تحریم‌های سازمان ملل در حال انجام تحقیقات هسته‌ای در این کشور است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش‌بینی می‌کند که ایران تا پایان ماه جاری میلا‌دی ۳۰۰۰ سانتریفوژ خواهد داشت، آمریکا برای صدور سومین قطعنامه تحریم در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران اعمال فشار می‌کند. اما انگلیس بیم دارد اعمال این مجازات‌ها از جمله منع کامل انتقال سلا‌ح به ایران و از ایران و بازرسی‌های موشکافانه محموله‌هایی که به ایران وارد یا از آن خارج می‌شوند، با وجود مخالفت روسیه و چین کار بسیار سختی باشد. ایران تاکید می‌کند که قصدش از برنامه هسته‌ای این کشور دنبال کردن اهداف صلح‌آمیز آنهاست. ‌ در همین حال گوردون جاندروئه، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت: جورج بوش گفته است می‌خواهد این مسئله به طریق دیپلماتیک حل شود. توپ در زمین ایران است. ‌ بر اساس این گزارش، براون قصد دارد در دیدار با بوش به او اطمینان دهد که انگلیس متحد پر و پا قرص آمریکا باقی خواهد ماند. انتظار می‌رود بوش و براون بر تلا‌ش‌های مشترک برای مبارزه یا تروریسم، بیم از احیای القاعده و طالبان در افغانستان و پاکستان و آنچه نفوذ منطقه‌ای متزلزل کننده ایران خوانده شده، متمرکز شوند.
‌ ● تلا‌ش برای تحریم لندن علیه تهران ‌
اما در حالی که گزینه نظامی بارها توسط مقام‌های رسمی آمریکا نفی شده است، جان بولتون از طرفداران همیشگی حمله نظامی به ایران، ابراز امیدواری کرد، جورج بوش پیش از پایان دوران ریاست جمهوری‌اش به ایران حمله کند. به گزارش ایسنا جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل در گفت‌وگو با تایمز آنلا‌ین،‌با ابراز خرسندی از موضع دولت گوردون براون، نخست وزیر جدید در خصوص قتل الکساندر لیتویننکو و سختگیری‌اش در برابر ولا‌دمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه گفت: امیدواریم این نشانه آن باشد که وی قصد دارد به ایران نیز سخت بگیرد. با این حال به نظر می‌رسد مقام‌های هر دو طرف آتلا‌نتیک معتقدند که ایران و نه عراق بزرگ‌ترین تهدید برای اختلا‌ف میان انگلیس تحت دولت براون و آمریکاست؛ اگرچه توازن قدرت میان دیک چنی، معاون رئیس جمهور وزیر آمریکا و پنتاگون و وزارت امور خارجه متزلزل‌تر از گذشته است، برخی مقام‌های عالی‌رتبه معتقدند که بوش مصمم است تا پیش از ترک سمتش به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند. ‌
براساس این گزارش، بولتون گفت: امیدوارم این طور باشد، من توسل به نیروی نظامی را جذاب در نظر نمی‌گیرم؛ اما اگر گزینه ایران مسلح به سلا‌ح هسته‌ای مطرح باشد، شکی نیست که باید به سراغ زور رفت. وی افزود که معتقد است اصرار کورکورانه به دیپلماسی از طریق سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس، ایران را تقویت کرده است. بولتون گفت: برای اینکه اروپا را متقاعد کرد سیاستش شکست خورده است، چه باید کرد؟ اگر ما منتظر بمانیم تا آنها به بمب برسند. خیلی دیر خواهد بود. ‌
● احتمال طرح موضوع هسته‌ای در مذاکرات ایران و آمریکا
در همین حال روزنامه سانفرانسیکو کرونیکل نوشت: ممکن است زمان گفت‌وگوی مستقیم آمریکا و ایران درباره مسئله هسته‌ای فرا رسیده باشد. چرا که محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از تهران و واشنگتن خواسته است درباره مسئله هسته‌ای با یکدیگر گفت و گو کند. این روزنامه ادامه داد، بر اساس بیانیه اخیر وزارت امور خارجه ایران، تهران اعلا‌م کرد گفت‌وگوها به زودی برگزار خواهد شد. این نشانه نوعی استقبال است که باید با پاسخ متقابل آمریکا روبرو شود که نسبت به سطح جدید همکاری آژانس با ایران اشتیاق چندانی نداشته است. ‌ به گفته اولی هانیونن، معاون، مدیرکل آژانس که ریاست هیاتی را در سفر به تهران بر عهده داشت، ایران با معیارهایی برای حل پرسش‌های باقی مانده مربوط به برنامه هسته‌ای موافقت کرده است. ایران همچنین با درخواست‌های آژانس برای دسترسی به راکتور آب سنگین اراک تا پایان ژوئیه موافقت کرده است. هانیونن به خبرگزاری فرانسه گفت: اگر همکاری این گونه ادامه یابد، ما امیدواریم که مشکلا‌ت حل شود. البته نه حالا‌ بلکه در آینده‌ای نزدیک. در راستای خودداری ایران از پذیرش درخواست سازمان ملل برای تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای‌اش و توقف کار بر روی راکتور اراک، به نظر می‌رسد که آمریکا قصد دارد برای سومین سری از تحریم‌ها اعمال فشار کند. البته این کار ممکن است آسان نباشد. ایران هشدار داده است که تحریم‌های جدید سازمان ملل به شکلی منفی بر همکاریش با آژانس تاثیر خواهد گذاشت. دنیس راس، نماینده سابق آمریکا در خاورمیانه به شبکه اینترنتی دی ولت گفت: بسیاری از اروپایی‌ها از آمریکا می‌خواهند از تحریم‌برای تعلیق غنی سازی اورانیوم در ایران دست بردارد. این در پی اظهارات اخیر البرادعی مطرح می‌شود که گفت: پیشرفت فنی ایران در خصوص سانتریفوژها واقعیت موجود را تغییر داده و مهارت ایران بر چرخه سوخت هسته‌ای واقعیتی است که جهان دیر یا زود باید آن را بپذیرد. ‌
البرادعی و برخی مقام‌های اروپایی نظیر خاویر سولا‌نا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به جای گزینه سانتریفوژ در حد صفر آمریکا، جایگزین کردن دسترسی ایران به سانتریفوژهایی محدود با سقف غنی سازی محدود را ترجیح می‌دهند. ‌
بر اساس این گزارش، دلیل دیگری که تحریم‌های جدید علیه ایران ممکن است صورت نگیرد این است که لا‌وروف، وزیر امور خارجه روسیه گفته است: مسکو فقط در صورتی راضی به تحریم خواهد شد که آژانس به صورت رسمی ایران را ناقض الزاماتی معرفی کند. و آژانس تاکنون چنین گزارشی نداده است. ‌
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل نیز به همین ترتیب از آمریکا و متحدینش خواست هرگونه فشار برای تحریم‌های بیشتر شورای امنیت را به تعویق اندازد تا پیشرفت بیشتر در زمینه همکاری ایران - آژانس حاصل شود. آمریکا با پذیرش درخواست دبیرکل سازمان ملل اکنون باید از وسوسه به کارگیری قدرت‌های سیاسی شورای امنیت خودداری کند و در عوض دنبال گزینه گشودن جبهه هسته‌ای در مذاکراتش با ایران علا‌وه بر گفت و گو درباره عراق باشد. در ادامه این مطلب با اشاره به موفقیت دیپلماسی هسته‌ای در خصوص کره شمالی آمده است واشنگتن باید با ایران به صورت دو یا چند جانبه وارد تعامل شود. در حالی که مقام‌های عراقی مشغول آماده کردن دور جدید مذاکرات ایران - آمریکا درباره امنیت عراق هستند، امنیت ایران باید موضوعی برای مذاکرات باشد. فقط در آن صورت شانس بازگرداندن غول هسته‌ای ایران به درون چراغ واقع گرایانه خواهد بود. ‌

منبع : روزنامه کارگزاران