آثار سیلابها روی استوای مریخ تازه هستند!

علاوه بر گدازه ها، آب هایی اخیراً از شكاف هایی نزدیك استوای مریخ طغیان كرده اند.این دانشمندان در مورد قطرات صحبت نمی‌كنند، آنها در مورد ناحیه ای حدود۶۰۰‌ ‌كیلومتر مربع بحث می كنند. این آبها ۴/۱ آب دریاچه‌ی اژه،‌ ۴ برابر‌آب دریاچه‌ی تاهو و ۶۵ برابر آب دریای سالتونِ كالیفرنیا را در بر می‌گیرند.
خانم دون بر ((Devon Bur-زمین شـــناس- می‌گوید:«این یك مــكانیزم متــــفاوت خارج شدن آب نسبت به تحقیقات قبلی روی مریخ است.»
خانم بر و دیگر دانشمندان از جمله دكتر آلفرد اِس مك اِوِن (Alfred S. Mac Ewen) یك سری از تصاویر ارسالی از «دوربین مداری مریخ»(MOC) را تجزیه و تحلیل كرده اند و نتیجه گرفته اند كه این آثار بیشتر از یك هزار كیلو متر در برابر محدوده‌ی جلــــگه‌ی سربروس(Cerbrus Plain) دقیقاً در شمال استوای مریــخ كشیده شده‌اند. این تصاویر همچنین شواهدی را از سیــلابهای سهمناك شبیه به سیلابهای سهمناك زمینی را نشان داده‌اند.
آنها و رئیسشان پروفسور ویكتور بِیكر(Victor Baker) از تصاویر سفینه‌ی فضایی وایكینــگ (Viking) نتیجه گرفته‌اند كه بیشتر از ۲۰۰۰ سال پیش، سیلابهای عظیمی باید كـانالهای بزرگی را كه در دیـگر مناطق دیــگر سیاره خشك شده‌اند، را ایجاد كرده‌اند. اما مدارك و شـــواهد بدست آمده از تصــاویر اخیر، تصــدیق می‌كنند كه این شكاف‌ها بیشتر از ۲ میلیون سال پیش ایجاد شده‌اند.
بر و مك اون سیـستم كانال «آتا باســــكا والز» (Athabaska Valles) را كه در شمال غربی سربروس منشعب می‌شود را تجزیه و تحلیل كرده‌اند.
بر می‌گوید:«آلتاباسكا والز تقریباً یك جزء جدید، در چرخه‌ی آب شناسی مریخ است.»
مك اون می‌گوید:«چیزی كه اینجا متفاوت است، این است كه این آثار خیلی تازه هستند، منبع آبی آن چیزی نیست جز آبی كه روی زمین وجود دارد. آب در اینجا از شكاف‌های آتشفشانی می‌جوشد، در صورتیكه ممكن است این شكاف‌ها قدیمی باشند اما فوران‌های آب ممكن است حدود ۱۰ میلیون سال پیش اتفاق افتاده باشد.»
مك اون می افزاید:« این شكاف‌ها جـــوان هستند. اگر روی مریخ جایی باشد كه شرایط غیر عادی زمینــی اخیر را داشته باشد، من خودم به شخصه اول به سربروس اشاره خواهم كرد.»
یافتن مناطق دارای شرایط زمینی روی مریخ یك كشــف چشمگیر خواهد بود برای كسانی كه گرما و آب را روی یك سیاره‌ی سرد و خشك پیش بینی می‌كنند.
مك اون می‌گوید:« سیلابهای آتشفــــشانی روی زمین حدوداً هر ۱۰ میلیون سال یكبار اتفاق می‌افتند، آخرین سیل حدود ۱۰ میلیون سال پیش رخ داده است، اما این به آن معنا نیست كه این دوره به پایان رسیده است و دوباره اتفاق خواهد افتاد. این امر نیز در مریخ صادق خواهدبود(اگر به طور زمین شناسی صحبت كنیم، هنوز فعال است.)
مك اون می‌گــوید:«نیروهای طبقاتی زمیــنی و یا تلفیق انرژی طبــقاتی با نیروی مغناطیسی از جایی كه گدازه‌ها از شكاف‌ها بیرون می‌آیند، همه و همه جلگه‌ی سربروس را بوجود آورده‌اند.»
عكس‌های جدید MOC نشان می‌دهند كه سربروس دارای منبعی تازه است و داده‌های جدید«دوربین لیزری دور گرداننده‌ی مریخ»(MOLA) آشكار می‌كنند كه منابع آنها شكاف‌ها و ترك‌های بزرگتری هستند.
محققان دیگر احتمالات را مثل سیستم كانال‌های آبی‌-‌آتشفشانیِ روی مریخ، مانگالا والز(Mangala Valles)، همچنین سیلاب‌های نزدیك استوای مریخ را شناسایی كرده‌اند.
اما این سیستم از آلتاباسكا والز خیلی قدیمی‌تر است. اختـــــصاصی‌ترین شواهد برای سیلاب های استــوایی بدست آمده‌اند این است كه یك سری تپه‌ی مسطح در وسط كانال وجود دارند. این تپه‌های اشكی شكل ساختاری شبیه به ساختار كانال اســــكابلند(Scabland) در شمال غربی ایالات متحده‌ی آمریــكا را داراست. درسال ۱۹۸۲ بیـــكر گزارش داد كه این تپه‌ها بوسیله‌‌ی شكاف‌های خارجیِ سهمناكِ آبهای منجمد، خلق شده‌اند.
آلتا باسكا والزِ روی مریــــخ، تپه‌هایی با ارتفاع حدود ۱۰۰متر بالاتر از سطحِ كانال را داراست و در زیر حدود ۱۰۰ تا۱۰۰ هزار متر طول دارند. سطح بالاییِ صاف و مسطح آن، از یك مبدأ استوایی و از نوع منجمد آن تأمین می‌شود.
این تپه‌ها از لایه‌های نازك و افقی، پشت دهانه‌ی آتشفشان‌ها تشـــكیل شده‌اند. اَشكال افقی دیگر ایجاد شده(منظور تپه‌های مسطح نیست)، عموماً بوسیله‌ی فرسایشِ‌ حین سیل، روی لایه های قبلی تشكیل شده‌اند.
تصاویر جدید همچنین نشان داده‌اند كه كفِ كانالِ خــارجی، اغلب بوسیله‌ی شیارها و رشته‌های موازی، خط كشی شده‌اند. برای تپه‌های ایجاد و یا برای دیواره‌های كـــانال، می‌توان ۱۰۰متر عرض و ۱۰ متر عمق در نظر گرفت دقیقاً مثل شیار‌های كانال اسكابلند. شكاف‌ها دارای لبه‌های بسیار تیز و شیب‌های بسیار تندی است.
به طور كلّی و واضح،‌دشـــــت‌های گدازه‌ایِ آتشـــفشانی كه به تازگی درست شده‌اند همگی نشانه‌ی موجودیـــت سیلاب‌های تازه‌ای روی مریخ هستند.

مترجم: محسن شبانی

منبع : انجمن نجوم آماتوری ایران (IAAS)