خودروسازی؛ صنعت متکی به تکنولوژی و مدیریت

آنچه از دور پایان جاده به نظر می‌آید، وقتی به آن نزدیك می‌شوی، بعید نیست یكی دیگر از پیچ‌های جاده باشد. (رابرت اچ شولر)
عصر حاضر را می‌توان با دو مشخصه اصلی شتاب فراوان تغییرات و افزایش عدم قطعیت تعریف كرد. به تبع این ویژگی، اداره سازمان‌های امروزی بسیار پیچیده شده است. در گذشته‌های نه چندان دور مدیران خودروسازی بر این اعتقاد بودند كه دارایی‌های مادی، تضمین كننده‌ قدرت رقابتی آنان است ولی در قرن جدید، موفقیت با كسانی است كه از هم اكنون راه خود را به آینده شناخته‌اند، نه آنهایی كه دارای اموال بسیاری در ترازنامه‌های خود هستند. در واقع مدیران خودروسازی باید آنچه را از تجربیات گذشته آموخته‌اند، فراموش كنند زیرا با تفكرات سنتی، جاودانه بودن را از دست می‌دهند و موفقیت آنان موقتی خواهد بود.
نگاهی اجمالی به فضای صنعت خودرو نشان می‌دهد كه ۶۸ درصد خودروهای دنیا در سه كشور ژاپن، آلمان و امریكا تولید می‌شوند؛ این در حالی است كه در ژاپن ۱۷ ساعت، در امریكا ۲۵ ساعت و در آلمان بیش از ۳۶ ساعت زمان صرف تولید هر خودرو می‌شود و هزینه تولید نیز در ژاپن،‌ آلمان و امریكا به ترتیب ۶۱، ۱۰۰ و ۶۲ درصد است. به عنوان نمونه در سیاست‌های بلندمدت فولكس واگن، زمان ورود به بازار خودروی گلف ۵ كه طراحی آن از سال ۱۹۹۴ آغاز شد، سال ۱۹۹۶، بازار دسته دوم سال ۱۹۹۸ و خروج از بازار سال ۲۰۱۲ پیش‌بینی شده بود. بر این اساس، صنایع خودروسازی به منظور آماده‌سازی خود باید برای ۲۰ تا ۲۵ سال برنامه‌ریزی كنند.
اهمیت روزافزون صنعت خودروسازی در مقیاس جهانی را رسیدن صنایع خودروسازی به مرز فروش بالغ بر ۱۱۰۰ میلیارددلار در سال‌های پایانی قرن بیستم و قرار داشتن همیشگی ۱۰ خودروساز در میان ۱۰۰ شركت برترجهان اثبات می‌كند. پدیده وقوع ادغام‌های بزرگ میان غول‌های خودروسازی جهان، شكل‌گیری بی‌سابقه‌ترین انحصارها در این صنعت را به دنبال داشته است زیرا ۶۸ درصد تولید جهانی خودرو در سه كشور و ۹۰ درصد تولید جهانی خودرو تنها در شش كشور صورت می‌گیرد. این حقایق نشان دهنده این است كه صنعت خودروسازی در زمره صنایع متكی به دستاوردهای نوین مدیریت و تكنولوژی پیشرفته قرار می‌گیرد.
اگر بخواهیم بازیگر جهانی شویم باید به همگرایی با روند جهانی سازی روی بیاوریم
در سال‌های اخیر فعالیت‌های مشترك و ادغام‌های نوین در شركت‌های خودروسازی، چهره جهانی به خود گرفته و تغییر شكل اساسی ساختار این بخش را به همراه داشته است؛ به طوری كه بسیاری از تولیدكنندگان بزرگ بنا به اجبار عرصه را ترك گفتند و برخی به تازگی وارد صحنه رقابت شده و رشد خود را آغاز كرده‌اند.
جهانی شدن زمانی محقق می‌شود كه مدیران خودروساز، بر باور علم توسعه همه جانبه و فراگیر و دانایی محور متكی باشند و تمركز برنامه‌ها بر اجرای برنامه‌های صنایع پیشرفته قرار گیرد. مشكل كشورهای در حال توسعه این است كه در نیمه راه به قافله صاحبان علم و تكنولوژی می‌پیوندند و پس از سال‌ها تلاش، درمی‌یابند كه رسیدن به پیشگامان نه تنها به آن سادگی كه تصور می‌شد نیست بلكه تداوم كار نیز به دلیل رقابتی نبودن محصولات، در پرده‌ای از ابهام قرار می‌گیرد و نیازمند جست و جوی راه‌حلی برای خروج از بحران است؛ بحرانی كه به دلیل ورود تكنولوژی‌های رشد نیافته پیش می‌آید زیرا با تصور جوابگویی نیاز فعلی و هزینه پایین،‌ تكنولوژی‌های پیشرفته را خریداری نمی‌كنند و پس از مواجهه با بحران، تكنولوژی جدیدتر خریداری و جایگزین قبلی می‌شود كه با این روش هزینه صرف شده بسیار بیشتر از انتظار است.
ایستادن در وسط راه بسیار خطرناك است چون یا با آنهایی كه می‌آیند تصادف می‌كنید یا با آنهایی كه می‌روند.
مدیران خودروساز باید در بازار داخلی با اتخاذ تدابیر تاكتیكی و استراتژیك ـ اعم از بازسازی صنعتی و بهبود ارتباط با تامین كنندگان و در نهایت كندوكاو در تقاضای جدید ـ و در بعد فرامرزی نیز با راه‌اندازی شركت‌های تابعه در سایر كشورها، به صورت انفرادی و اشتراكی، برای حفظ بازار در این بازار پررقابت به طور مستمر تلاش كنند و برای اتصال به زنجیره جهانی می‌بایست پارامترهایی نظیر ایجاد تنوع، تغییر سریع مدل‌ها، ثابت نگه داشتن قوای محركه و همچنین مقیاس و اندازه اقتصادی تولید را در نظر بگیرند و در نهایت اهداف بلندمدت را براساس ویژگی‌های كشور ایران با توجه به شرایط محیطی و بومی ترسیم كنند و استراتژی نگاه به درون صنعت خودروسازی با جهت‌گیری اجتماعی و سیاسی، توسعه صنعتی مبتنی بر جایگزینی واردات و تحقق صنعت رقابت‌پذیر برای تداوم حیات و بالندگی كشور و ایجاد زنجیره صنایع خودروسازی كارآفرین و مولد فن همراه با ارائه محصول قابل عرضه در بازار جهانی و اتصال به زنجیره جهانی تولید را اتخاذ كنند تا تعاملی سازنده بین چالش‌ها و چشم اندازهای صنعت خودروسازی ایجاد شود.

فریبا شامخ

منبع : اندیشه گستر سایپا