سریال نطق های پیش از دستور

آنچنان که سیر تاریخ مجالس هفت گانه کشور نشان می دهد، تمامی این مجالس با فراز و فرودهایی در طول عمر چهارساله خود روبه رو بوده اند که ضرباهنگ این اوج و حضیض ها با نزدیک شدن به پایان عمر این مجالس شتابی بیشتر گرفته است. البته همزمانی با هر انتخاباتی در دوران هر یک از مجالس شورای اسلامی، خود طاقدیسی بوده در این نمودار سینوسی. مجلس هفتم نیز از این قانون مستثنی نیست و در یک ساله پایانی عمر خود با مواردی از این دست مواجه است. اصطکاک بیشتر میان دولت و مجلس در این سال و مشاجرات لفظی نمایندگان - اعم از مشاجرات نمایندگان همسو مثل لفاظی شکل گرفته میان افروغ و کوچک زاده بر سر مفهوم نطق نماینده تبریز و لزوم عذرخواهی نماینده صاحب نطق یا مشاجرات نمایندگان طیف های اقلیت و اکثریت مثل لفاظی میان اعلمی و بزرگیان بر سر دفاعیات بی جانبه مجلس از دولت - از یک سو و سیل مراجعه به ابزارهای نظارتی مجلس در قالب نطق پیش از دستور و تذکرات کتبی و شفاهی و سوالات از وزرا از سوی دیگر، نمونه هایی از فراز و فرودهای پیش روی مجلس هفتم در سال چهارم از عمر آن است.
اگر جذابیت خبری تذکرات کتبی دسته جمعی و مخالفت هیات رئیسه با قرائت اسامی نمایندگان تذکردهنده و مناظرات پیرامون آن را فاکتور بگیریم، می توان گفت که سریال نطق های پیش از دستور نمایندگان مجلس هفتم که اغلب آنها واکنشی به دیگری است، از حاشیه سازترین مسائل موجود در یک سال پایانی عمر مجلس هفتم بوده است. سریالی که به نظر نمی رسد هنوز پایان گرفته باشد و به احتمال قریب به یقین شنوندگان آن باید منتظر ادامه ماجرای آن پس از اتمام تعطیلات تابستانی مجلس باشند چرا که بازیگران این سریال اگرچه با اندکی تاخیر وارد اپیزود بعدی می شوند، اما خودشان از جمله پروپاقرص ترین مشتریان این سریال بوده و مایل به ادامه آن هستند.
● پرده اول
سریال نطق های پیش از دستور نه از خود این نطق ها که با تذکراتی کتبی آغاز شد. فراکسیون اقلیت مجلس که در سه سال گذشته متهم به خموشی و بی تدبیری بود ناگهان در نخستین ماه های سال جاری روحی تازه در کالبد خود دمید و جنب و جوشی دوباره یافت. سیل تذکرات کتبی دسته جمعی اعضای این فراکسیون، نخستین نشانه های حیات پس از سه سال اغما به نظر می رسید. ارائه قریب به ۲۰ تذکر کتبی و با میانگین ۲۰ امضا برای هر یک از آنان رکوردی بود که تاکنون به ثبت نرسیده بود. این اقدام فراکسیون اقلیت، هیات رئیسه اصولگرای مجلس را با شگفتی مواجه کرد و آنان را در تالاب تصمیم گیری برای شیوه مواجهه با آن گیر انداخت. محمدرضا باهنر طبق معمول در چنین روزهای سرنوشت سازی سکاندار اداره کشتی مجلس هفتم بود که با تدبیر خود آن را توفان زده کرد. او در اقدامی بی بدیل حاضر به قرائت اسامی نمایندگان تذکردهنده نشد تا به زعم خود از «تلف شدن وقت گرانبهای مجلس» جلوگیری کند. اما سیل اعتراضات و تذکرات شفاهی نمایندگان به این اقدام نایب رئیس اول مجلس، آنقدر روانه شد که وقتی به مراتب بیش از قرائت اسامی نمایندگان را به خود اختصاص داد. اگرچه اعضای هیات رئیسه بر این باور بودند که با گذشت قریب به یک نیمه از جلسه علنی روز ۲۹ خرداد غائله به پایان رسیده اما چنین نشد و تازه سریال نطق ها از جلسه بعد آغازیدن گرفت.
● پرده دوم
روز چهارشنبه ۳۰ خرداد دو نماینده اصولگرا پشت تریبون علنی مجلس قرار گرفتند تا حرکت جمعی اقلیت را محکوم کنند. نخستین نفر سیدمحمود ابطحی نماینده خمینی شهر بود که در نطق پیش از دستور خود فعال شدن اقلیت را نمایشی خواند و آنها را به گروهی تشبیه کرد که کمر به هتاکی و اسائه ادب به دولت بسته اند. او خطاب به تذکردهندگان گفت؛ شاید بتوانید وقت مفید مجلس اصولگرا را بگیرید و روزنامه های زنجیره یی با تیتر درشت بنویسند ۳۰۰ تذکر در یک جلسه به دولت، اما ملت بزرگ ایران بدانند که ۳۰۰ تذکر سهل است، اگر سه هزار تذکر هم باشد دستپخت ۲۰ نفر از اقلیت است که می خواهند فعال بودن خود را به نمایش گذارند.
پس از او تریبون به موسی قربانی اختصاص یافت تا در قامت یک عضو هیات رئیسه، فراکسیون اقلیت و اصلاح طلبان حامی آنها در بیرون از مجلس را مورد عتاب قرار دهد. وی مجموعه رخدادها در مجلس ششم را خاطرات تلخی خواند که نتیجه شیرینی چون مجلس هفتم را به بار آورده بود و با زنهار دادن به لزوم یادآوری و عدم فراموشی آن خاطرات گفت؛ چه شده است که مجلس ششمی ها امیدوار به بازگشت شده اند و برای تصاحب مجلس هشتم تلاش می کنند و خواب می بینند و برای استفاده از تریبون مجلس برنامه ریزی وسیع کرده اند. وی سپس تمامی تلاش های مجلس ششم برای اصلاح قانون مطبوعات را مغایر با شرع و مصلحت نظام دانست و با لحنی تند گفت؛ ای کاش یادمان نمی رفت کسانی که با رای مردم به خانه مردم رفته بودند و از جیب مردم حقوق می گرفتند، استعفای دسته جمعی داده و با طرح هر روز یک استعفا در صحن علنی مجلس هر چه دلشان خواست گفتند. روزی بر مجلس ششم نگذشت که فحش هایی نثار شورای نگهبان، قوه قضائیه، سپاه پاسداران و سایر نهادهایی که آنها را به دولت منتسب نمی دانستند، نشد.
اما جلسه بعدی مجلس که پرده یی دیگر از این سریال را رقم زد، نشان داد که نصایح این عضو هیات رئیسه کارساز نبوده و فراکسیون اقلیت به عنوان نمایندگان اصلاح طلب مجلس همچنان بر سر آنچه با موکلینشان عهد کرده بودند ایستاده اند و این گونه انذارها در آنها راهی ندارد. این بار محمد قمی نماینده پاکدشت پشت تریبون رفت و با اعتراض به اینکه بعد نظارتی مجلس به مدد اداره آن از سوی هیات رئیسه - با حذف سوالات و تذکرات نمایندگان - مورد بی مهری قرار گرفته، عملکرد این هیات را به مثابه برقراری حکومت نظامی در مجلس خواند و از مشی معتدل و منصف فراکسیون خط امام در طول مجلس هفتم سخن گفت.
او به تندروهایی در جناح اصولگرای مجلس اشاره کرد که در پرونده شخصی و جناحی خود نقطه درخشانی نمی بینند و با توسل افراطی به فرمایشات رهبری کل مجلس ششم را زیر سوال می برند. قمی که از آرام ترین چهره های اقلیت است در ادامه پرسید؛ چرا به جای رفع ضعف ها و کاستی ها، بر جناح رقیب می تازید؟ آیا این فرافکنی نیست که شما نگران ترکیب مجلس هشتم باشید؟
دقایقی بعد این سهیلا جلودارزاده نماینده اصلاح طلب میان دوره یی تهران بود که چادر به دندان گرفته در پشت تریبون ظاهر شد. او به همگرایی دولت نهم و مجلس هفتم و شرایط بین المللی و اقتصادی خوب در آستانه این چرخش قدرت اشاره کرد و با لحنی کوبنده از اصولگرایان حاضر در قدرت پرسید؛ چرا به شعارها عمل نشده است و نمی شود؟ آیا نیت خالص در حل مشکلات وجود نداشته یا کارآمدی و بهره مندی از نیروهای کارآمد مورد فراموشی قرار گرفته است؟ در گفتارها و رفتارها ایمان و صداقت ندارید یا نمی دانید چگونه باید امورات را پیش ببرید یا در اجرا به بیراهه رفته اید؟
فراکسیون اکثریت بار دیگر عزم خود را برای پاسخ به اتهامات اقلیت جزم کرد و در جلسه بعد شاپور مرحبا نماینده آستارا را پشت تریبون فرستاد تا چنین نطق کند؛ ما نگران ترکیب مجلس هشتم نیستیم، او روی سخن خود را خطاب به نیروهای اصولگرا - در واقع موسی قربانی - قرار داد و گفت؛ حرف های ناصوابی که در آستانه انتخابات مجلس هشتم و برای تخریب رقیب زده می شود، نباید شما را وادار به نبش قبر عملکرد گذشته کند. مرحبا به رسم معمول یکی به نعل و یکی به میخ زدن، سپس تلویحاً قمی را خطاب قرار داد و افزود؛ آیا او که امروز هیات رئیسه را به ناحق متهم به ایجاد «حکومت نظامی» در مجلس می کند عملکرد مدیریتی خود در دهه اول انقلاب و در فلان تشکیلات آموزشی را از یاد برده است؟
اگرچه فراکسیون اقلیت تن به ادامه بازی در این سریال نداد اما فراکسیون اکثریت شاید به منظور آنکه میخ خود را خوب کوبیده باشد باز هم این روند را ادامه داد و این بار تریبون را به علی زادسر نماینده جیرفت سپرد تا از نااهلان سیاسی سخن بگوید که شورای نگهبان را حذف کرده، حریم قوه قضائیه را شکستند و از امکانات قوه مقننه بر ضد ارکان رژیم جمهوری اسلامی بهره جستند و حتی قوه مجریه را به عنوان اهرم پرفشار برای تکان دادن ستون های مستحکم و فولادین انقلاب اسلامی به کار بسته و حوادث شوم قتل های زنجیره یی و ۱۸ تیر را پدید آورند و مجمع تشخیص مصلحت را نیز دولت در دولت خواندند. او شکست اصلاح طلبان در دو سه انتخابات اخیر را به مثابه افتادن آنان از اسب تشبیه کرد و مدعی شد؛ برخی از این افراد چنان سرگیجه گرفته اند که به هذیان گویی افتاده و اسلام را فاقد نظام اقتصادی، سیاسی و مدیریتی دانسته، علیه دولت شجاع نهم تبلیغ کرده و سهام عدالت و صندوق مهررضا را پوپولیستی می خوانند.
او در نهایت بنا بر شناخت از ملت اظهار امیدواری کرد که مجلس هشتم را با اصولگرایان اصلاح طلب رسمیت ببخشند. زادسر همچنین به اعضای شورای نگهبان چنین پند داد؛ مبادا همانند دوره ششم باز هم برخی افراد را تایید صلاحیت کنید که اساس نظام مقدس جمهوری اسلامی را قبول نداشته و به انقلاب مخملی یا کودتای نرم که صهیونیستی و انگلیسی و امریکایی هستند یاری رسانند.
● پرده سوم
به نظر می رسید که آتش این همه نطق های پیاپی به پایان رسیده باشد که ناگهان ولی الله شجاع پوریان هنوز گرد سفر به حوزه های انتخابیه در جریان تعطیلات تابستانی مجلس را نتکانده در جایگاه قرار گرفت و با انتقاد از ترویج فرهنگ بی برنامگی با گذشت نزدیک به سی سال از انقلاب و ارائه سند چشم انداز ۲۰ ساله و چهار سند توسعه پرسید؛ این مساله به نفع چه کسانی است و چه جریانی آن را دنبال می کند؟ اما موضوع مورد مناقشه در سخنان وی که بار دیگر پرده هایی از سریال نطق های پیش از دستور را رقم زد به نگاه او نسبت به سفرهای استانی هیات دولت بازمی گشت. نماینده بهبهان و عضو شاخص فراکسیون اقلیت این سفرها را ابداع دولت نهم و بی سابقه در تاریخ کشور دانست و با اشاره به هزینه های بسیار گزاف این سفرها و کاربرد سیاسی و تبلیغاتی آن متذکر شد؛ وعده های دست نیافتنی در این سفرها به حدی بوده که مهم ترین رکن و سرمایه نظام یعنی اعتقاد مردم به حکومت را در مسیر آسیب جدی قرار داده است. وی بر همین اساس خواستار تحقیق و تفحص از این سفرها و اعلام نتیجه آن به مردم شد.
اما این سخن وی نه تنها برتابیده نشد بلکه موجی از نطق های پیش از دستور در دفاع از سفرهای استانی را برانگیخت. تا آنجا که در جلسه بعد سه نطق اصولگرایان به این موضوع اختصاص یافت و اگرچه رئیس مجلس به آنان پند داده بود که بک نطق با استدلال و منطق موثرتر از ده نطقی خواهد بود که فاقد استدلال است، اما آنان همچنان با وجود کناره گیری اقلیت از گود نطق های سریالی تا پیش از تعطیلات دوباره مجلس به نطق های حمایتی خود ادامه دادند. این سریال دنباله دار و پرده دری های سیاسی ناطقان در حالی ادامه یافته است که حدادعادل به عنوان رئیس مجلس در نخستین نطق های پیش از دستور خود در روزهای آغازین مجلس گفته بود؛ مجلس هفتم مجلسی سیاسی نیست و به دنبال جار و جنجال های سیاسی و مناقشات طیف ها و گروه های سیاسی هم نمی رود، چراکه مردم از این مباحثات بی فایده خسته شده اند و از نمایندگان خود انتظار دارند به دنبال رفع مسائل و مشکلات معیشتی روزمره آنان باشند و اگر گرهی نمی گشایند لااقل گرهی هم بر آن نیفزایند.

نسرین وزیری

منبع : روزنامه اعتماد