۸۶، سال خداحافظی با رسانه‌های منتقد

هرچند برخوردهای قانونی و گاه فراقانونی تند یا ملایم با رسانه‌ها و مطبوعات در دوره‌های گوناگون تاریخ کشور وجود داشته، اما سال ۸۶ را می‌توان سال خداحافظی با رسانه‌های منتقد دولت دانست؛ سالی که برخورد با رسانه‌ها دست‌کم شیوه‌ای متفاوت داشت و حتی برخی رسانه‌های مدافع دولت نیز آن را تجربه کردند.
در سال ۸۶ خبرگزاری «ایلنا» ابتدا «فیلتر» و سپس توقیف کامل شد، روزنامه‌های «هم‌میهن» و «شرق» توقیف شدند، سایت خبری «بازتاب» ابتدا فیلتر و سپس توقیف شد و سرانجام با فشارهای وارده، مدیران عامل دو خبرگزاری «ایسنا» و «فارس» نیز تغییر کردند.
در این سال، مجموعا ۲۷ نشریه، توقیف یا لغو امتیاز شدند و با این حساب در دولت احمدی‌نژاد تاکنون ۶۷ نشریه توقیف شده‌اند.
سایت خبری «بازتاب» که به گفته مسئولان آن، پربیننده‌ترین سایت خبری فارسی به شمار می‌رفت، پس از آن‌که دیوان عدالت اداری، حکم فیلترینگ آن را ابطال نمود و در آخرین روز سال ۸۵ رفع فیلتر شد، یک هفته بعد، بار دیگر مشمول فیلترینگ شد. از آنجا که حکم قضائی علیه سایت «بازتاب» صادر نشده بود، این سایت پس از فیلترینگ نیز شش ماه به کار خود ادامه داد، اما بنا بر ادعای مسئولان آن، این رسانه فیلترشده هم تحمل نشد و با فشار دولت، دادستانی اقدام به پلمپ و توقیف این سایت کرد.
فیلترینگ و توقیف خبرگزاری «ایلنا» هم از پدیده‌های نوظهور در سال ۸۶ بود که با شکایات متعدد، به ویژه از سوی دستگاه‌های دولتی و حکم دستگاه قضائی و به رغم تغییر مدیر این خبرگزاری، رخ داد.
همچنین روزنامه «هم‌میهن» که با حکم دستگاه قضائی در اواخر سال ۸۵، رفع توقیف شده بود، تنها پس از انتشار حدود ۵۰ شماره، مشمول توقیف شد. حتی عوامل میانه‌روتر روزنامه سابق «شرق» که با رفع توقیف این روزنامه، بار دیگر در آن مشغول به کار شده بودند، در مرداد ۸۶ با توقیف مجدد روبه‌رو شدند. هرچند این توقیف پس از انتشار مصاحبه با یک شاعر بدنام و با این بهانه انجام شد، اما انتشار کامل دیدگاه‌ها و افکار مبتذل فرد مذکور در یک خبرگزاری نزدیک به دولت و مصون بودن از هر نوع برخورد، این فرضیه را تقویت کرد که علت اصلی برخورد با شرق، موارد دیگری بوده است.
در سال ۸۶ البته دولت در اقدامی ابتکاری، در حاشیه نمایشگاه مطبوعات، از رسانه‌های منتقد خود تقدیر کرد و با اهدای جوایز به حسین شریعتمداری و کاظم انبارلویی، مدیر «کیهان» و سردبیر «رسالت»، اوج انتقادپذیری خود را مشخص نمود. جالب آن‌که در همان روزها ولی‌زاده، صاحب وبلاگ «ایستگاه» که ضمن طرح ادعاهایی درباره سگ‌های محافظ رئیس‌جمهور، از بازرسی نمایشگاه مطبوعات به وسیله آنها انتقاد کرده بود، روانه زندان شد و از همانجا یادداشتی در دفاع از این سگ‌ها برای حفاظت از رئیس‌جمهور نوشت، او اندکی بعد آزاد شد.
پدیده دیگر سال ۸۶، تغییر مدیران عامل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و خبرگزاری فارس بود. «ایسنا» پیش از این هم یک بار با تغییر مدیرعامل روبه‌رو شده بود اما گویا این تغییر، نظر مقامات دولتی را تأمین نکرده بود و اندک مصاحبه‌هایی که دارای نقدهای ملایمی به عملکرد دولت بود، در خبرگزاری که با بودجه دولت روزگار می‌گذراند، قابل قبول نبود. به این ترتیب حسن‌زاده رفت تا شاید رحیمیان، از مسئولان بخش فرهنگی جهاد دانشگاهی، این «نقیصه» را برطرف کند.
جالب آن‌که این تغییر مدیر، شامل حال «خبرگزاری فارس» که علاوه بر حضور در طیف اصولگرا، از حامیان سرسخت دولت به شمار می‌رفت، نیز شد و فضایلی که پنج سال زحمت کشیده بود تا این خبرگزاری را به یک رسانه حرفه‌ای تبدیل کند، ناگهان کنار گذاشته شد تا کار به حمیدرضا مقدم سپرده شود و او نیز البته در این چند ماه، تفاوت رویکرد خود را نشان داد تا خبرگزاری فارس را به رسانه‌ای کاملا در خدمت دولت نهم تبدیل کند.
در آخرین روزهای سال ۸۶، علاوه بر صدور حکم توقیف یا لغو امتیاز ۹ نشریه، چندین سایت اینترنتی نیز با حکم قضائی یا توسط کمیته ساماندهی دولت، فیلتر شدند.
سایت «نوسازی» البته با تهمت به نوه امام، بسیاری را آزرده‌خاطر کرده بود، اما سایت «عدالتخانه» با شکایت حسین موسویان، متهم به جاسوسی هسته‌ای، فیلتر شد و او که مدام مورد حمله مقامات دولتی بود، کوشید تمام این مسائل را با شکایت از تعدادی جوان دانشجوی جنبش عدالتخواه، پاسخ گوید و البته جایگاه خود را هم نشان داد.
در عین حال، سایت‌های اصولگرای «شیعه‌نیوز» و «البرزنیوز» نیز ناگهان فیلتر شدند و هنوز دلیل مشخصی برای این اقدام، اعلام نشده است.
اکنون پرسش اینجاست که رسانه‌ها در سال ۸۷ چگونه روزگار خواهند گذراند، آیا در سال نوآوری و شکوفایی هم خودسانسوری انتقادات مانع نوآوری خواهد شد؟

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی اصلاح