پازلهای برهم ریخته امنیت در اسلام آباد

علی رغم جابه جایی ظاهری قدرت در پاکستان، دخالت ایالات متحده آمریکا در اسلام آباد شدت یافته است.واشنگتن سعی دارد از شکافهای سیاسی موجود میان مقامات پاکستانی نهایت استفاده را برده و با نفوذ در مناطق قبیله ای و مرزی در پاکستان،سناریوی بغداد را در شبه قاره هند نیز پیاده نماید.
در حالی که حملات موشکی ارتش آمریکا به مناطق قبائلی پاکستان باعث تیرگی در روابط اسلام‌آباد با واشنگتن شدهبود ،”ریچارد بوچر”، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور جنوب آسیا اخیرا با مقامات ارشد پاکستانی دیدار و گفتگو کرد.
سفر بوچر به پاکستان را در راستای مذاکرات معمول بین دو کشور عنوان کرد که از قبل پیش‌بینی شده بود.
این در شرایطی است که برخی از کارشناسان سفر دستیار وزیر خارجه امریکا به پاکستان را مرتبط به سفر اخیر مقامات اسلام‌آباد به پکن می‌دانند. به عقیده این دسته از کارشناسان، به دنبال تیرگی روابط اسلام‌آباد با واشنگتن در پی حملات ارتش آمریکا به خاک پاکستان، “آصف علی زرداری”، رئیس جمهور پاکستان طی سفر خود به پکن ۱۲ توافقنامه همکاری با چین امضا کرد که از جمله آن کمک پکن به اسلام‌آباد در ایجاد دو نیروگاه هسته‌ای است. این امر باعث نگرانی کاخ سفید از نزدیکی اسلام‌آباد به پکن که یکی از رقبای آمریکا به شمار می‌رود، شده است.
در حالی که بوچر سعی د اشت به مقامات پاکستانی در خصوص عدم حمله ایالات متحده در نقاط مرزی این کشور اطمینان بدهد،وقوع بمبارانی دیگر در مناطق قبیله ای سخنان وی را ناتمام گذاشت.!هدف اصلی سفر ریچارد بوچر به پاکستان،ارزیابی شرایط موجود در اسلام آباد جهت اعمال سلطه دوباره کاخ سفید بر پاکستان بود.بوچر در صدد بود تا میزان پذیرش این سلطه وقیحانه آمریکا را در میان مقامات پاکستانی ارزیابی نماید.
اما در این جا مسئله است که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.هیچ گاه در طول تاریخ پاکستان رئیس جمهور اصلی ترین بازیگر سیاسی در اسلام آباد نبوده است.نقش سرویسهای اصلاعاتی و ارتش در پاکستان بسیاری پررنگ تر از چیزی است که بوچر و دیگر مقامات آمریکایی تصور آن را می کنند.اخیرا برخی اقدامات زرداری که با هدف تامین رضایت آمریکا انجام شده موجب خشم ارتش و سرویس اطلاعاتی پاکستان شده است.
یکی از مهمترین ماموریت های فراروی دولت زرداری رفع مشکلات امنیتی به خصوص در مناطق مرزی پاکستان با افغانستان خواهد بود. اکثر قریب به اتفاق ناظران امنیتی در پاکستان موفقیت زرداری در این زمینه را در گرو به دست آوردن حمایت کامل ارتش و سرویس اطلاعات پاکستان می دانند.
اما اظهارات زرداری در خصوص تروریست بودن جدایی طلبان کشمیر موجب خشم ارتش و سرویسهای اطلاعاتی پاکستان شده است.اما از سوی دیگر، مقامات هند از اظهارات زرداری به ویژه آن قسمت که وی رهبر جدایی طلبان کشمیر را تروریست نامید، استقبال کردند.
“آی اس آی”، سرویس اطلاعات پاکستان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ از رژیم طالبان در افغانستان و اغلب از شبه نظامیان در منطقه جدایی طلب کشمیر حمایت کرد تا در رقابت با همسایه خود دستاورهای استراتژیکی را کسب کند. یکی از منابع ارشد امنیتی در پاکستان گفت که اظهارات زرداری به وی در بهبود روابطش با ارتش کمکی نخواهد کرد. تمام تمرکز ارتش این است از خود در برابر هند محافظت کند. اظهارات زرداری درباره هند همزمان با افزایش این باور در محافل اطلاعاتی پاکستان صورت گرفت که هند احتمالادر ناآرامی های مناطق قبائلی پاکستان در نزدیکی مرز با افغانستان دست داشته است.
در هر صورت هنوز نقاط مبهمی در خصوص دیدار بوچر با مقامات پاکستانی وجود دارد.به نظر می رسد زرداری از اصلی ترین دغدغه موجود در پاکستان،یعنی بازتعریف امنیت در اسلام آباد فاصله گرفته است.هراندازه مقامات پاکستانی دغدغه های سیاسی را جایگزین دغدغه های امنیتی سازند،در آن صورت شدت آسیب پذیری اسلام آباد در مقابل تهدیدات بیشتر خواهد بود.این مسئله است که زرداری نباید آن را به فراموشی بسپارد.انفجار در هتل ماریوت می توانست نقطه تحول سیاست خارجی پاکستان،پس از سالها کشمکش باشد اما چنین مسئله ای محقق نشد.از سوی دیگر،همگرایی مقامات پاکستانی در برابر تهدیدات آمریکا در سطح مطلوبی قرار ندارد.
در جریان دیدار بوچر با مقامات پاکستانی،وی به اظهارات قابل تاملی اشاره نمود.دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در اظهار کرد که به عقیده وی تنها راه حل مشکلات پاکستان حملات شدید نظامی است.
بوچر در مورد مذاکرات صلح با شبه‌نظامیان پاکستان هشدار داد و اظهار کرد این افراد تنها هدفشان از بین بردن دولت و ملت پاکستان است.
“تحریک طالبان پاکستان” )TTP( که یکی از سازمان‌هایی است که حملات نیروهای نظامی این کشور به آنها در اولویت است تاکنون چندین بار پیشنهاد آتش‌بس را ارائه کرده است تا جایی که سخنگوی این گروه پیشنهاد مذاکرات بدون شرط را مطرح و اظهار کرد که این گروه سلاح خود را در عوض آتش‌بس پائین خواهد گذاشت. دولت پاکستان تاکنون هیچ پاسخ رسمی به این پیشنهادات نداده اما حملات هوایی متعددی علیه مناطق قبیله‌ای پاکستان انجام داده است.
نکته جالب توجه اینکه آمریکا در قبال پاکستان و نیروهای مناطق مرزی و قبایلی رویکردی دوگانه دارد و در عین تحریک نمودن پاکستان نسبت به جنگ در این مناطق،با سران طالبان محلی نیز ارتباطات دوستانه ای برقرار نموده است.آمریکا قصد دارد قبایل افغان ساکن در مرز پاکستان را مسلح کند. مسئله ای که تحرکات نظامی در شبه قاره هند را تشدید می کند.
به عقیده رابرت گیتس، وزیر دفاع ایالات متحده، نیروهای ناتو و متحدان آن، اگر می‌خواهند در جنگ با طالبان موفق شوند، باید همکاری‌های خود را در افغانستان افزایش دهند. عملیات نظامی غرب در خاک افغانستان تاکنون نه تنها نتوانسته صلح را برای مردم این کشور به ارمغان بیاورد، بلکه بر عکس، بر اساس آمار سازمان ملل متحد، تعداد حملات طالبان از زمان سرنگونی این گروه در سال ،۲۰۰۱هیچ گاه به حجم و وسعت کنونی، نبوده است. طی چند سال اخیر همواره بر مقاومت طالبان افزوده شده و تعداد تلفات غیر نظامیان روند صعودی داشته است.
با توجه به اینکه شرایط رو به وخامت گذاشته است، آمریکایی‌ها تصمیم دارند قبایل افغان ساکن در مرزهای شمال غربی پاکستان را مسلح کنند.

منبع : روزنامه رسالت