۱۲ ژوئن در سال ۶۲۵ ـ روزی که «همدان» پایتخت ایران شد

تاریخنگاران دوران معاصر بر پایه نوشته های مورخان عهد باستان و اسناد باقی مانده از آن عهد و محاسبات تقویمی، ۱۲ ژوئن در سال ۶۲۵ پیش از میلاد را روزی دانسته اند که هوخشتره (کیاکزار = سیاخارس = سیاخریس) «همدان» را پایتخت ایران کرد. همدان که مورخان یونانی آن را «اکباتانا» نوشته اند قبلا در تابستانها محل «همایی» و نشست بزرگان بود و احتمالا نام آن به همین دلیل انتخاب شده است. هوخشتره در آن زمان رهبر ایرانیان از طایقه ماد بود که پارس ها (طبق تلفظ آشوری ها و بنا به تلفظ آنان «پارسوا» ها) نیز از او اطاعت می کردند. هم او بود که با پادشاه بابل متحد شد و امپراتوری ستمگر آشور را برای همیشه نابود کرد. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد، پس از تصرف و ویرانی شهر نینوا، و در زمان هوخشتره بود که نخستین تقسیم سرزمین ها میان قدرت های وقت انجام شد که این بدعت باقی مانده است. در آن سال آشور و متصرفات آن میان ایران، بابل و مصر تقسیم شدند. همدان که امروز از پایتخت شدنش ۲۶ قرن و اندی می گذرد در زمان هخامنشیان نیز یکی از دو پایتخت اداری ایران بود (زمستان: شوش و تابستان: همدان). همدان در عین حال صحنه یکی از تاریخسازترین نبردهای استقلال ایران بود که آن هم ۱۲ ژوئن روی داد که شرحش جداگانه در مطلب بعدی (زیر) می آید. «استر» زن خشاریارشا (شهبانوی وقت) و ابوعلی سینا دانشمند بزرگ ایران در همدان مدفونند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز