مشکلات گردشگری بر مدار صفر درجه می‌چرخد

همایش دیگری در راه است، این بار دست‌اندرکاران صنعت گردشگری در ۱۲ آذر در تهران گردهم خواهند آمد تا مشکلات موجود بر سر راه توسعهء گردشگری در کشور را مورد بحث و بررسی قرار دهند اما این اولین گردهمایی با موضوع «بررسی مشکلات و رفع موانع گردشگری» در کشور نیست. بلکه طی دههء اخیر بارها شاهد برپایی نشست‌هایی با این عنوان بودیم. مشکلاتی که از سوی مدیران دولتی (وقت) و دست‌اندرکاران بخش خصوصی مطرح شد اما رفع نشد. چرا که اگر غیر از این بود، دیگر نیازی به برگزاری همایش‌های تکراری نبود. ناگفته نماند که تغییر مدیریت‌های پی در پی در بخش گردشگری کشور موجب شده است تا هر مسوولی طی دورهء مدیریتی‌اش برنامه‌هایی را به اجرا بگذارد بدون آن که نتایج آن مورد بررسی قرار گیرد و به مدیر بعدی انتقال یابد. به این ترتیب راه‌هایی که برای توسعهء گردشگری کشور مطرح می‌شود گردشی بر مدار صفر درجه داشته است. مروری بر سخنان «محمدعلی پاک سرشت» مدیر کل برنامه‌ریزی و توسعهء گردشگری خارجی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به خوبی گواه این امر است. وی چندی پیش در همایش بررسی شیوه‌های بازاریابی و تبلیغات و نقش آن در توسعهء گردشگری علت کمرنگی گردشگری در کشورمان را نبود تبیین سیاست‌ها در زمینه توسعه گردشگری در سال‌های گذشته دانست این در حالی است که اگر گشتی در سوابق کاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و همچنین سازمان (سابق) ایرانگردی و جهانگردی بزنیم، طرح و برنامه‌های مکتوب بسیاری در این خصوص می‌یابیم. نمونهء بارز آن که در حجمی بیش از یک هزار صفحه در دسترس است، طرح ملی گردشگری است که این روزها به فراموشی سپرده شده و غباری بر آن نشسته است.
به نظر می‌رسد،‌مدیرانی که بر مسند بخش گردشگری کشور تکیه می‌زنند، علاقه‌ای به استفاده از تجربیات پیشینیان ندارند و هر یک می‌خواهند نقطهء شروع جدیدی داشته باشند، در غیر این صورت نیازی به تکرار مکررات نبود.
تدوین سند ملی توسعهء گردشگری در سال ۱۳۷۸ با سفر «فرانجیالی» دبیر کل سازمان جهانی جهانگردی به ایران در موزهء فرش، آغاز شد اما پس از به اتمام رسیدن این طرح، سازمان (سابق) مدیریت و برنامه‌ریزی بر پاره‌ای موارد آن ایراد کارشناسی وارد کرد اما تاکنون این اشکالات برطرف نشد. قرار بود با تدوین این طرح، هر مدیری که مسوولیت بخش گردشگری را می‌پذیرد در چارچوب برنامه حرکت کند و از اعمال سلیقه‌های شخصی و غیرملی در توسعهء گردشگری جلوگیری شود. ده‌ها کارشناس گردشگری داخلی و خارجی طی دو سال به بررسی مشکلات و ارایهء راهکار توسعهء گردشگری کشور پرداختند.
براساس طرح ملی گردشگری، ایران باید وارد مرحلهء اجرایی درازمدت توسعهء گردشگری شده باشد اما هنوز بحث بر سر چگونگی تعیین نرخ هتل‌ها و... پابرجاست و این امر سبب شد تا طی دو سال اخیر نه تنها شاهد یکپارچگی و عزم ملی در حوزهء گردشگری نبودیم بلکه بخش دولتی و خصوصی دست‌اندرکار، هر یک ساز خود را در راستای توسعهء گردشگری کوک می‌کنند.
حتی در برخی موارد مدیران دولتی نیز در خطوط موازی با یکدیگر حرکت می‌کنند. به طوری که رییس ستاد تبلیغات و بازاریابی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از حضور ایران در برنامه‌های بین‌المللی خبر می‌دهد اما مدیر کل گردشگری خارجی که کم‌تر از شش ماه است این مسوولیت را پذیرفته است، می‌گوید: «هرچه سریع‌تر با برنامه‌ریزی و کارهای کارشناسی شده وارد بازاریابی برای این صنعت شویم.»
شاید هم طبق بررسی ایشان، گام‌هایی که تاکنون در راستای تبلیغات ایران صورت گرفت، کارشناسی نبوده است!
به هر حال روز به روز سرعت قطار صنعت گردشگری در سطح جهان بیش‌تر می‌شود و در هیچ ایستگاهی به انتظار از راه رسیدن‌مان نمی‌ماند.
هر کشوری که با مدیریت صحیح و برنامهء قابل اجرای خود را به این قطار رساند از فواید آن هم بهره‌مند شود. چین در سال گذشته چهارمین مقصد گردشگری جهان محسوب شد و بیش از ۱۳۶ میلیون گردشگر را پذیرا شد و مسوولان گردشگری آن به اظهار این که از نظر فرهنگی و تاریخی جزو چند ده کشور جهان محسوب می‌شوند اکتفا نکردند بلکه با رویکرد اقتصادی به این صنعت از آن بهره‌های فرهنگی را هم نصیب مردم کشور خود کردند.
سایر کشورهای گردشگرپذیر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به این ترتیب جایی برای خود در بهترین واگن‌های قطار گردشگری بین‌المللی، دست و پا کردند، این در حالی است که متولیان امر گردشگری کشورمان هنوز در کوچه‌های بن‌بست برگزاری نشست‌هایی پر از سخنران و حرف و شعار، چرخ می‌زنند، شاید برپایی این همایش راه خروجی برای مشکلات گردشگری را در پی داشته باشد.

منبع : روزنامه سرمایه