بررسی کارآیی بانکهای تجاری در ایران؛ مطالعه موردی بانک صادرات مازندران

کارآیی ۱۴۱ شعبه بانک صادرات استان مازندران را با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها بررسی می نماید. متغیرهای این پژوهش در دو گروه داده (تعداد پرسنل، تعداد ترمینال و ارزش دفتری) و ستانده (مجموع وزنی سپرده ها، میانگین ۱۲ ماهه تسهیلات بخش خصوصی و مانده مطالبات معوق تعدیل شده) دسته بندی شده اند. این تحقیق پس از بررسی این فرضیه که بیش از ۵۰ درصد شعب کارآ نمی باشند، نشان می دهد که چگونه شعب ناکارآ در هر گروه می توانند با تغییر در میزان داده ها یا ستانده های خود به مرز کارایی برسند. بررسی ها در هر گروه با استفاده از دو فرض بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس و بر اساس مدل پایه BCC صورت پذیرفته است.
نتایج تحقیق بیانگر پایین بودن میانگین کارآیی یعنی ۳۰ درصد در سطح کل شعب می باشد. اگر چه این میانگین تحت فرضهای بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس برای شعب در گروه های متجانس متفاوت است؛ ولی تعداد ۹۶ شعبه با هر دو فرض ناکارآ هستند که در مجموع ۷۰ درصد کل شعب تحت ارزیابی می باشد. بیشترین نسبت کارآیی طبق فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس در گروه شعب درجه ۳ با نسبت ۲۶ درصد و کمترین آن در گروه شعب درجه ۴ با ۹.۵ درصد می باشد. از میان شعب ناکارآ، ۵۱ درصد آن متعلق به گروه درجه ۴ می باشد. بررسی دقیق تر در شعب ناکارآ وجود ناهماهنگی در تخصیص پرسنل را عامل مهمی در این زمینه قلمداد می نماید. هر چند که این ناهماهنگی در سایر داده ها نیز مشاهده می شود. در حالتهای بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس بیشترین شکاف میان کارآیی بهترین شعبه هر گروه با میانگین کارآیی همان گروه مربوط به گروه ۴ به ترتیب به میزان ۳۶ و ۲۷ درصد می باشد جهت کارآ شدن شعب این گروه به طور متوسط باید ۳۶ درصد در مصرف منابع صرفه جویی شود.

محمدتقی گیلک حکیم آبادی
ابوالقاسم اثنی عشری
هادی احمدپور

منبع : پایگاه اطلاعات علمی