خاک خواری

خاك خواری عادت دیرینه ای است كه ردپای آن را در ادبیات فرهنگ سراسر دنیا می توان یافت.
گابریل گارسیا ماركز، نویسنده آمریكای لاتین در رمان فناناپذیر صدسال تنهایی از فردی نام می برد كه عادت خاك خوری حریصانه ای داشت طوری كه گل و خشت دیوار منزل را می كند و می خورد.
برای آن كه این عادت را از وی سلب كنند تمام مسیر خاك ها از جمله دیوارها را به فلفل قرمز آغشته كرده بودند. در پهنه فرهنگ معاصر ایران ما كاریكلماتور پرویز شاپور را پیش چشم داریم كه به حال ماهیان غصه می خورد از آن جهت كه در دوران كودكی شان نمی توانند خاك بازی و خاك خواری كنند!
كودكان خاك خوار را ما از دیرباز كودكان رنگ باخته ای می شناسیم با ملتحمه های چشم بیرنگ، مخاط رنگ پریده زبان و لب ضعیف و بی حال، خموش و بی تكاپو كه به آسانی دچار تپش قلب می شوند و تنگی نفس پیدا كنند و با شاخص ناخن های قاشقی شكل (Kwilonichia) این كودكان را با برچسب كم خونی فقر آهن شناسایی می كنند ویار (Pica) زنان باردار گاه به پایه ای می رسد. كه خاك گوشه و كنار منزلشان را گاز می زنند و با ولع می خورند.
رفتار خاك خواری می تواند به عنوان یك نشانه روان رنجوری (پسیكوتیك) به طور مستقل خودنمایی كند.
اما رابطه آن با كم خونی فقر آهن از ابهام بیشتری برخوردار است. سابقاً تصور می كردند كه خاك خواری در كودكان و یا در بزرگسالان موجب عدم جذب آهن مورد نیاز در غذا از لوله گوارش شده و سبب فقر آهن می شود، یعنی خاك خواری را نسبت به كم خونی فقر آهن اولیه می دانستند نه ثانویه، مثلاً زنان باردار خاك را با اشتیاق می جوند، می بلعند و دچار كم خونی می شوند، اما امروزه معتقدند كه خاك خواری در كنار پدیده های دیگر و یار و اشتیاق عطشناك به خوردن یخ (Pagophogia) و نشاسته (Amylo phagia) پیدا می شود. این بیماران علاقه خاصی به خوردن نوعی از خاك كه عمدتاً خاك رس (Clay) است، پیدا می كنند.
اساس این رفتار نسبت به مواد بیگانه بنا به استناد آخرین چاپ درسنامه های طب اطفال نلسون و طب داخلی هاریسون ناشناخته باقی مانده است.

منبع : روزنامه شرق