معماری چیست؟

شاید بتوان معماری را از آن گونه واژه هایی دانست که همواره به راحتی به کار می‌رود
ولی کمتر پیش می‌آید که گوینده مفهوم دقیق آن را بداند و با ریشه و حوزه کارکرد این واژه آشنا باشد.
واژه "معماری" در زبان عربی از ریشه "عمر" به معنای عمران ،آبادی و آبادانی است. اما کلمه معماری (Architecture) ریشه در واژه یونانی Architektonike دارد که به معنای ساختن ویژه است؛ ساختنی که هدایت شده و همراه با آرخه باشد. آرخه نیز (Arkhe) از فعل آرخین (Arkhin) به معنای هدایت کردن و اداره کردن است.
اگر سری به لغت نامه های مختلف، اعم از فارسی و انگلیسی بزنیم می توانیم تعریف های مختلفی در ارتباط با معماری پیدا کنیم. برای مثال، در لغت نامه دهخدا این تعاریف برای معماری آمده است: بنایی و علم بنایی و شغل معمار/ عمل و شغل معماری/ آبادانی و آباد سازی.
همچنین، در دوره‌های مختلف تعریف‌های متفاوتی در این زمینه ارایه شده است. برای نمونه، فرانک لوید رایت، معمار نامدار اوایل قرن بیستم و یکی از پیشگامان معماری مدرن در این باره می‌گوید: "معماری عصاره زندگی است و به عبارتی، زندگی را شکل می‌دهد. معماری، حقیقی‌ترین روش ثبت زندگی در دنیای گذشته، امروز و آینده است. یا در تعریف دیگری از لوکوربوزیه، یکی دیگر از پیشگامان معماری مدرن داریم: "معماری بازی با اشیا است در زیر نور."
اما آنچه اهمیت دارد این است که این تعریف های متفاوت در برخی ریشه ها دارای وجه مشترک هستند بطور کلی این تعاریف را می توان در سه گروه اصلی دسته بندی کرد:" معماری به عنوان یک پروسه، معماری به عنوان یک حرفه و در نهایت، معماری به عنوان یک سند.
● معماری به عنوان یک پروسه
در این دسته بندی، معماری فعالیتی است در زمینه طراحی، بنا کردن بنا و دیگر ساختارهای فیزیکی که توسط یک فرد و یا افرادی برای ایجاد سرپناه انجام می شود.
در این پروسه، خلاقیت و نوآوری نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند، همانگونه که لوکوربوزیه می‌گوید: "... اینکه معماری در لحظهای از خلاقیت بوجود می آید، یک حقیقت انکار ناپذیر است."
همچنین، طراحی معماری می‌تواند در ابعاد بسیار وسیع باشد، مانند اینکه ساختمان چگونه با محیط اطراف می‌آمیزد و یا اینکه در مقیاس کوچک باشد، اینکه ساختارهای جزیی طراحی چگونه می‌تواند در طرح شکل گیرد. بطور کلی، معماری در این گروه، طراحی برای هر گونه سیستم است.
● معماری به عنوان یک حرفه
در این گروه تعاریف، معماری نقشی است که افراد به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات می‌پذیرند. همانگونه که در لغت‌نامه دهخدا نیز دیدیم و از آن به عنوان بنایی، علم بنایی و شغل معمار یاد شده است.
● معماری به عنوان یک سند
در این دسته بندی، معماری مبتنی بر طراحی‌ها و اسنادی است که بیان کننده ساختار و رفتار یک ساختمان و یا هر نوع سیستم ساخته شده است.
به عنوان مثال می‌توان به آثار معماری اشاره کرد که سمبل‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یک کشور شناخته می‌شوند. ساختمان‌هایی مانند تخت جمشید و اهرام ثلاثه مصر از این نوع آثارمحسوب می‌شوند. آثاری که پیوند دهنده افکار و تصورات مردم زمان خود با حال و آینده است.

مهدی توپچی

منبع : همشهری آنلاین