قوانین اساسی ارتودنسی

هیچ می دانستید كه باید طی درمان ارتودنسی، بیش از مواقع عادی برای بهداشت دهان و دندان‌هایتان وقت بگذارید؟
همین الان جلوی آینه بروید و به دندان‌هایتان كه سیم‌كشی شده‌اند نگاه كنید. اطراف سیم‌ها و براكت‌ها (نگین‌ها) تمیز است و یا خرده‌های مواد غذایی اطراف‌شان جمع شده است؟ اگر هم پلاك ارتودنسی دارید، نیم نگاهی به آن بیندازید تا ببینید كه اطراف سیم‌ها تمیز است و خبری از خرده‌های غذایی نیست تا اگر با این پلاك به مطب دندانپزشك‌تان بروید، با اخم و سرزنش او روبه‌رو نشوید؟ اصلا شما پلاك ارتودنسی‌تان را مسواك می‌زنید یا نه؟
وقتی براكت‌ها (نگین‌ها) روی دندان‌های شما چسبانده می‌شوند و سیم‌ها از درون آن عبور می‌كنند، محل مناسبی برای گیر كردن خرده‌های غذایی و باكتری‌هایی كه موجب پوسیدگی‌ دندان و بیماری‌های لثه‌ای می‌شوند، فراهم می‌آید. بنابراین توجه به بهداشت دهان و دندان‌هایتان هنگامی كه دوره درمان مرتب كردن دندان‌ها را طی می‌كنید، بسیار اهمیت دارد تا زمانی كه درمان ارتودنسی به پایان رسید، دندان‌هایتان پوسیده نشده باشند و انواع بیماری‌های لثه به سراغ‌تان نیایند.
● در مطب دندانپزشكی
دندانپزشكان در بیشتر موارد شما را به یك متخصص ارتودنسی ارجاع می‌دهند تا طرح درمان مناسب و وسیله درمانی مناسب را برایتان تجویز كند. ممكن است لازم باشد یكی یا تعداد بیشتری از دندان‌هایتان را برای به دست آوردن فضای كافی، از دهان‌تان خارج كنند و یا حتی پس از درمان اردتونسی و یا در حین آن، درمان‌های دندانپزشكی دیگری برای بهتر شدن ظاهر و زیبایی دندان‌هایتان انجام دهید.
● پلاك یا سیم‌كشی؟
در ارتودنسی به طور معمول دندان‌ها با استفاده از سیم‌ها مرتب می‌شوند. این سیم‌ها دندان‌ها را با وارد كردن نیروهای سبك و به آرامی در یك ردیف مرتب می‌كنند. این سیم‌ها در طرح‌ها و در قالب‌ وسایل گوناگون ارتودنسی مرتب می‌شوند ولی به طور كلی می‌توان آنها را به دو گروه اصلی تقسیم كرد:
۱) پلاك‌های متحرك: شما می‌توانید این پلاك‌ها را از دهان‌تان خارج كنید و دوباره سرجایش بگذارید. به همین دلیل رعایت بهداشت آنها آسان‌تر است.
۲) دستگاه‌های ثابت ارتودنسی: معروف‌ترین آنها همان سیم‌ها و براكت‌هایی است كه روی دندان‌ها چسبانده می‌شود. بنابراین شما نمی‌توانید این وسایل را از دهان‌تان خارج كنید. رعایت بهداشت این وسایل دشوارتر از پلاك‌های متحرك است.
● ۹ قانون ارتودنسی
مهم‌ترین كاری كه شما طی دوره‌ درمان مرتب كردن دندان‌هایتان انجام دهید، رعایت بهداشت دهان و دندان است. وسایل ارتودنسی كه روی دندان‌ها و درون دهان شما قرار دارند خرده‌های غذایی و پلاك‌های میكروبی را به دام می‌اندازند و تا چشم باز كنید، دندان‌هایتان پوسیده شده‌اند و یا باید برای درمان بیماری‌های لثه خود به دندانپزشك مراجعه كنید. مسواك و نخ دندان باز هم ساده‌ترین وسایل برای رعایت بهداشت دهان و دندان‌ شما هستند ولی می‌توانید از وسایل ویژه‌ای كه مخصوص این كار طراحی شده‌اند نیز استفاده كنید.
۱) شما طی درمان ارتودنسی باید بیش از مواقع عادی برای بهداشت دهان و دندان‌هایتان وقت بگذارید. بعد از هر غذا، دهان و پلاك ارتودنسی را مسواك بزنید و اطراف سیم‌ها و براكت‌ها را تمیز كنید.
۲) برای تمیز كردن دندان‌هایتان، از مسواك نرم تا متوسط استفاده كنید.
۳) نخ‌دندان فلورایددار: سطوح بین دندانی را فراموش نكنید. برای این كار <نخ‌دندان فلورایددار> از داروخانه تهیه كنید و میان دندان‌هایتان را نخ بكشید. سطح این نخ‌ها با فلوراید آغشته شده است و هنگامی كه فاصله میان دندان‌هایتان را با این نوع نخ تمیز می‌كنید، فلوراید روی سطح دندان‌ها نشسته و از پوسیدگی‌های بین‌ دندانی پیشگیری كرده و پوسیدگی‌‌های اولیه را نیز ترمیم می‌كند.
۴) قرص‌های آشكارساز: شما می‌توانید این قرص‌ها را از دندانپزشك‌تان بخواهید. كافی است این قرص‌ها را بجوید. خواهید دید تمام پلاك‌های میكروبی روی سطح دندان‌هایتان رنگ می‌گیرند و شما می‌توانید به آسانی آنها را ببینید و با مسواك زدن از روی سطح دندان‌هایتان پاك كنید.
۵) مسواك‌های مخصوص: مسواك‌هایی در بازار وجود دارند كه موهایی كه در بخش مركزی سر مسواك قرار دارند، كوتاه‌تر از موهایی هستند كه در محیط قرار دارند بنابراین شما می‌توانید سر این مسواك‌ها را روی براكت‌ها (نگین‌ها) منطبق كنید و اطراف براكت‌ها را به راحتی تمیز كنید. اگر هم در اثر خارج كردن دندان‌هایتان میان آنها فاصله افتاده است، می‌توانید از مسواك‌های بین دندانی برای تمیز كردن فاصله میان دندان‌هایتان استفاده‌كنید.
۶) بفرمایید دهان‌شویه لطفا: توصیه دیگر ما به شما، دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید هستند. فلوراید موجود در این دهان‌شویه‌ها روی سطوح دندان‌ها نشسته و از پوسیدگی‌ دندان‌ها طی‌درمان ارتودنسی جلوگیری خواهدكرد.
۷) مسواك برقی: مسواك‌های برقی به ویژه به كودكان برای تمیز كردن براكت‌ها و سیم‌ها كمك می‌كنند و آنها را به رعایت بهداشت دهان تشویق می‌كنند. دقت كنید دور این وسایل را به گونه‌ای تنظیم كنید كه باعث جابه‌جایی و آسیب سیم‌ها و براكت‌ها نشوند.
۸) پلاك‌های متحرك: اگر شما پلاك‌های متحرك ارتودنسی دارید رعایت بهداشت آن آسان‌تر است. چون می‌توانید برای تمیز كردن آن را از دهان‌تان خارج كنید. برای تمیز كردن آن می‌توانید از "مسواك نرم" و صابون مایع و آب ولرم استفاده كنید. برای تمیز كردن پلاك ارتودنسی‌تان از خمیردندان‌های معمولی استفاده نكنید چون موجب سایش پلاك شما می‌شوند. پلاك ارتودنسی را روی كاسه دست‌شویی تمیز نكنید چون اگر از دست‌تان رها شود، در اثر برخورد با كف سرامیك خواهد شكست. بهتر است یك كاسه پلاستیكی پر از آب زیر دست‌تان قرار دهید و پلاك‌تان را بالای آن بشویید. می‌توانید پلاك‌ ارتودنسی‌تان را بالای یك سطح نرم نیز تمیز كنید تا در صورتی كه از دست‌تان رها شد، نشكند.
۹) فقط آب: اگر بیرون منزل هستید و مسواك زدن دندان‌هایتان بعد از غذا ممكن نیست، حداقل كمی آب در دهان‌تان بگردانید تا باقی مانده مواد غذایی از دهان‌تان خارج شود.
● جایی برای نگهداری پلاك‌ها
اگر شما پلاك ارتودنسی دارید می‌توانید آن را در ساعاتی از روز برای مثال هنگام میل كردن ناهار، شام یا صبحانه از دهان‌تان خارج كنید. این پلاك‌ها و سیم‌های آن مطابق دندان‌های شما فرم داده شده‌اند تا نیروهای مناسب و كافی را بر دندان‌هایتان وارد كنند، بنابراین باید مراقب باشید كه دچار تغییر شكل نشوند. پلاك‌تان را پشت پنجره‌ اتاق و یا اتومبیل زیر نور مستقیم آفتاب رها نكنید. بهتر است از یكی از مغازه‌های فروش لوازم پلاستیكی، یك جعبه پلاستیكی مناسب دردار خریداری كنید و پلاكتان را در مواقعی كه از دهان‌تان خارج كرد‌ه‌اید، درون آن نگهداری كنید. نگهداری پلاك در این جعبه از آلودگی و آسیب دیدن آن پیشگیری خواهد كرد.
● بخورنخورهای ارتودنسی
وقتی دندان‌هایتان سیم‌كشی شده‌اند و یا پلاك ارتودنسی دارید باید مراقب غذاها و تنقلاتی كه می‌خورید نیز باشید. بسیاری از شیرینی‌ها، شكلات‌های چسبناك و آبنبات‌ها اطراف سیم‌ها جمع می‌شود و تمیز كردن باقی‌مانده‌های مواد غذایی از اطراف سیم‌ها را برایتان دشوار می‌كند و اگر این مواد غذایی به خوبی از اطراف سیم‌ها تمیز نشود موجب پوسیدگی دندان‌های شما می‌شود. خوردن خوراكی‌های سفت و سخت مثل گز، سوهان و آبنبات را كنار بگذارید چون موجب شكستن یا كج شدن وسایل ظریف درون دهان‌تان می‌شود. خوردن نوشیدنی‌ها و غذاهای شیرین را تا جایی كه می‌توانید، محدود كنید. خوراكی‌های چسبناك به سیم‌ها می‌چسبند و حتی جدا كردن آنها می‌تواند سیم‌ها و براكت‌ها را از روی دندان‌هایتان جدا كند.

منبع : روزنامه سلامت